Eil lizher d'ar Gorintidi : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
 
Daou lizher zo bet kaset gan [[Paol Tars]] d'ar Gorintidi a gaver e [[Testamant Nevez]] ar [[Bibl]] kristen. Implijet vo amañ 1 Kor evit Lizher Kentañ Sant Paol d'ar Gorintidi ha 2 Kor evit [[An Eil lizher d'ar Gorintidi|eil lizher Sant Paol d'ar Gorintidi]].
 
Hervez [[Maodez Glanndour]] <ref> {{br}} Troidigezh an Testamant Nevez, eil levrenn, [[Al Liamm]], [[1971]], p 353</ref>, e vefe bet skrivet ul lizher all etre an daou lizher a anavezomp goude « bezañ tremenet dre [[Korintoz|Gorintoz]], gweladenn bet poanius-kenañ evitañ ». Anvet eo gant Paol al lizher-se « al lizher e kreiz an daeroù » (2 Kor 2, 3-9 ha 7, 8-12). Kollet eo bet. Hervez ar « Bible de Jérusalem »<ref> {{fr}} ''La Sainte Bible'', cerfCerf, 1961, p 1484</ref> e vefe 2 Kor 10-13 un darn eus al lizher e kreiz an daeroù  bet staget ouzh 2 Kor gant ar re o deus strollet skridoù an abostol.
 
Menegiñ a ra ar « Bible de Jérusalem » ul lizher all anvet gant ar viblourien « rak-kanonek » (so. 1 Kor 5, 9-13) , kollet ivez, a c'hellfe bezañ roudoù anezhañ e 2 Kor 6, 14-7, 1.
 
KavetKavout ea vezreer e 2 Kor tammoù ne glotont ket gant stil al lizher ouzhpenn. Bez e vefent bilhedoù berr bet lakaet el lizher gan tar re o deus stollet skridoù an abostol.
 
===Piv en deus skrivet al lizher-mañ===
 
Ne gaver arguzenn a-bouez ebet evit soñjal ne vefe ket bet skrivet an destenn gant Paol Tars. Koulskoude tammoù zo a zle dont eus lizheroù all bet staget ouzh al lizher-mañ gant ar re oa deus strollet skridoù an abostol goude e varv.
 
===Pegoulz ha pelec'h e voe skrivet al lizher===
« Etre al lizher kentañ hag an eil e seblant Paol bezañ trement dre Gorintoz, gweladenn bet poanius(kenañ evitañ (2 Kor 1, 23- 2,1 ; 12, 14 ; 13, 1-2). Met itrikoù a bep seurt a zo savet en-dro. […] Neuze Poll en deus skrivet eus [[Efezoz]] ul lizher kolet evidomp[...]. [[Titoz]] a zo aet da welout ar vreudeur ; distreiñ a ra bremañ gant keloù mat. Paol kuitaet gantañ Efezoz goude dispac'h an [[Orfefourion]] a skriv eus [[Makedonia]], eus Filipoz mateze, er bloavezh [[57]], ul lizher leun a uhelder-spered diwar-benn ar ministrerezh abostolek. »<ref>{{br}} [[Maodez Glanndour]], Digoradur da lizheroù''Lizheroù Sant Paol'', eil lodenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971, p 253</ref>.
 
« Etre al lizher kentañ hag an eil e seblant Paol bezañ trement dre Gorintoz, gweladenn bet poanius(kenañ evitañ (2 Kor 1, 23- 2,1 ; 12, 14 ; 13, 1-2). Met itrikoù a bep seurt a zo savet en-dro. […] Neuze Poll en deus skrivet eus [[Efezoz]] ul lizher kolet evidomp[...]. [[Titoz]] a zo aet da welout ar vreudeur ; distreiñ a ra bremañ gant keloù mat. Paol kuitaet gantañ Efezoz goude dispac'h an [[Orfefourion]] a skriv eus [[Makedonia]], eus Filipoz mateze, er bloavezh [[57]], ul lizher leun a uhelder-spered diwar-benn ar ministrerezh abostolek. »<ref>{br}Maodez Glanndour, Digoradur da lizheroù Sant Paol, eil lodenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971, p 253</ref>.
 
===Evit piv eo bet skrivet ? Peseurt kelennadurezh a gaver ennañ ? ===
Tremenet en devoa Paol un triwec'h miz bennak e Korintoz e-kerzh e eil beaj misionañ goude e c'hwitadenn en Atena. Prezeget en doa er sinagogennoù ha d'ar baganed (50-52 GJK). Krouet en doa ur gumuniezh niverus o vodañ dreist-holl tud eus rummadoù etre hag izel ar gevredigezh<ref>{{fr}} ''La Sainte Bible'', cerfCerf, 1961, p 1484</ref>.
 
Setu penaos e taolenn Maodez Glanndour ar gêr<ref>{{br}} Digoradur da ''Lizheroù Sant Paol'', eil lodenn troidigezh an Testamant nevez, Al Liamm, 1971, p 352</ref> : « Porzh-mor bras poblet gant tud kemmesket-kenañ, Gresianed, Romaned (soudarded kozh, sklaved frankizet), Reteriz a bep seurt, Yuzevion, e oa Korintoz, kêr-benn [[Ac'haia]] ur greizenn a vuhez diroll, kêr-benn an orgederezh er bed kreizdouarel […]. »
Tremenet en devoa Paol un triwec'h miz bennak e Korintoz e-kerzh e eil beaj misionañ goude e c'hwitadenn en Atena. Prezeget en doa er sinagogennoù ha d'ar baganed (50-52 GJK). Krouet en doa ur gumuniezh niverus o vodañ dreist-holl tud eus rummadoù etre hag izel ar gevredigezh<ref>{fr}La Sainte Bible, cerf, 1961, p 1484</ref>.
 
Setu penaos e taolenn Maodez Glanndour ar gêr<ref>{br}Digoradur da Lizheroù Sant Paol, eil lodenn troidigezh an Testamant nevez, Al Liamm, 1971, p 352</ref> : « Porzh-mor bras poblet gant tud kemmesket-kenañ, Gresianed, Romaned (soudarded kozh, sklaved frankizet), Reteriz a bep seurt, Yuzevion, e oa Korintoz, kêr-benn [[Ac'haia]] ur greizenn a vuhez diroll, kêr-benn an orgederezh er bed kreizdouarel […]. »
 
Heñvel eo deskrivadur ar « Bible de Jérusalem » hag ouzhpennañ a rae oa ur bern doareoù prederiañ ha relijionoù liesseurt o keveziñ eno.
Linenn 30 ⟶ 26:
Skrivañ a reas ul [[Al lizher kentañ d'ar Gorintidi|lizher kentañ]] evit respont da izili eus iliz Korintoz a c'houlenne diskleriadurioù evit lakaat un termen d'ar reuz. Hervez «La Bible de Jérusalem » e vefe bet ul lizher all a-raok. Kollet eo bet.
 
Etre al lizher kentañ hag al lizher-mañ e seblant Paol bezañ tremenet dre Gorintoz ha kaset eus Efezoz ''Al lizher e-kreiz an daeroù'' meneget a-us. Goude bezañ bet keloù mat gant Titoz a-zivout saviad iliz Korintoz e skrivas e [[57]] GJK moarvat ul lizher « leun a uhelder-pered diwar-benn ar ministrerezh abostolek » hervez Maodez Glanndour.
 
Kavout a reer e 2 Kor tammoù ne glotont ket gant stil al lizher . Bez e vefent bilhedoù berr bet lakaet el lizher gant ar re o deus stollet skridoù an abostol pe marteze tammoù eus al lizher kollet bet skrivet a-raok 1 Kor.
 
====Notennoù ha daveennoù====