Medeia : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{pennad zo|Medea (disheñvelout)}}
[[Restr:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 031.jpg|thumb|right|220px|''[[Médée furieuse]] '' ([[1862]]), <br>gant [[Eugène Delacroix]] ([[1862]]).]]
'''Medea''' (Μήδεια / ''Mếdeia'' e [[gregach]], ''Medea'' e [[latin]]) a oa merc'h da [[AetesAietes]], roue [[Kolc'hisKolkida]], e mojenn ar [[maoutken aour]]. Hudourez e oa, evel he moereb [[Kirke]] (a vefe c'hoar dezhi, hervez oberourien zo, hag int ganet gant [[Hekate]]). Kalz muntroù a reas, betek lazhañ he bugale. Hiziv e komzer eus ''kemplezh Medea'', a grog er maouezed a ra droug d'o bugale dre zroug ouzh o gwaz.
 
== Ar vojenn : a Golc'hisGolkida da Golc'hisGolkida ==
Teñval ha kriz eo mojenn Medea, muntroù a-leizh enni, tec'hadennoù ha beajoù. [[Restr:Herkulaneischer Meister 001.jpg|thumb|right|175px|Medea, murlivadur roman, v.&nbsp;[[70]]-[[79]], Galleria Nazionale di Capodimonte ([[NaplezNapoli]])]]
 
=== An Argonaoted e Kolc'hisKolkida ===
Teñval ha kriz eo mojenn Medea, muntroù a-leizh enni, tec'hadennoù ha beajoù. [[Restr:Herkulaneischer Meister 001.jpg|thumb|right|175px|Medea, murlivadur roman, v.&nbsp;[[70]]-[[79]], Galleria Nazionale di Capodimonte ([[Naplez]])]]
Kregiñ a ra istor Medea gant donedigezh [[JasonIason]] hag an [[Argonaoted]] da Golc'hisGolkida, rouantelezh he zad. Emaint o klask ar maoutken aour a zo e dalc'h ar roue AetesAietes, diwallet noz-deiz gant un aerouant dihegar. Prometiñ a ra ar roue leuskel ar maoutken burzhudus ganto, war-lerc'h m'o devo graet un toullad troioù kaer pe gaeroc'h, dreist galloud den ebet.
 
Medea a oa orgedet ouzh JasonIason d'ar c'hentañ gweled. Ar paotr avat, mar plije merc'h ar roue dezhañ, a blije muioc'h c'hoazh he galloud hud, a gave talvoudus evit teurel e grabanoù war ar maoutken diwallet mat. Prometiñ a ra dezhi pezh a gar, dimeziñ, rouantelezh ha bugale, pa vint en-dro gant ar maoutken en [[Hellaz]]. Gant skoazell ar briñsez hudourez eta e teuont a-benn eus kement amprouenn zo roet dezho. Hag int kuit gant ar maoutken.
=== An Argonaoted e Kolc'his ===
 
Ar roue avat a oa droug ennañ, rak biskoazh ne oa bet en sell da lezel ar maoutken da vont gant JasonIason. Hag eñ war o lerc'h.
Kregiñ a ra istor Medea gant donedigezh [[Jason]] hag an Argonaoted da Golc'his, rouantelezh he zad. Emaint o klask ar maoutken aour a zo e dalc'h ar roue Aetes, diwallet noz-deiz gant un aerouant dihegar. Prometiñ a ra ar roue leuskel ar maoutken burzhudus ganto, war-lerc'h m'o devo graet un toullad troioù kaer pe gaeroc'h, dreist galloud den ebet.
 
Medea a zo o tec'hel gant [[Jason]]Iason, hadegasetha degaset he deus he breur [[Absirtos]] ganti. Pa wel he zad war o lerc'h e lazh Absirtos, e tispenn e gorf, hag e taol e izili unan -hag -unan war hent ar roue evit e spontañ hag evit ma paouezfe da zont war o lerc'h, e-keit ma vije o tastum an tammoù. Hervez mojennoù all koulskoude e oa bras ApsyrtosAbsirtos, hag eñ an hini a oa o kas war-lerc'h an dec'herien ken e oa bet lazhet gant e c'hoar.
Medea a oa orgedet ouzh Jason d'ar c'hentañ gweled. Ar paotr avat, mar plije merc'h ar roue dezhañ, a blije muioc'h c'hoazh he galloud hud, a gave talvoudus evit teurel e grabanoù war ar maoutken diwallet mat. Prometiñ a ra dezhi pezh a gar, dimeziñ, rouantelezh ha bugale, pa vint en-dro gant ar maoutken en Hellaz. Gant skoazell ar briñsez hudourez eta e teuont a-benn eus kement amprouenn zo roet dezho. Hag int kuit gant ar maoutken.
 
[[Restr:Jason Medea Altemps Inv8647-8648.jpg|thumb|left|220px|[[JasonIason]] ha Medea , [[sarcophage]] [[Henroma|romaneus]] dibenn ar Iañ kantved, [[Palazzo Altemps]] ([[Roma]])]]
Ar roue avat a oa droug ennañ, rak biskoazh ne oa bet en sell da lezel ar maoutken da vont gant Jason. Hag eñ war o lerc'h.
 
Medea a zo o tec'hel gant [[Jason]], hadegaset he deus he breur [[Absirtos]] ganti. Pa wel he zad war o lerc'h e lazh Absirtos, e tispenn e gorf, hag e taol e izili unan hag unan war hent ar roue evit e spontañ hag evit ma paouezfe da zont war o lerc'h, e-keit ma vije o tastum an tammoù. Hervez mojennoù all koulskoude e oa bras Apsyrtos, hag eñ an hini a oa o kas war-lerc'h an dec'herien ken e oa bet lazhet gant e c'hoar.
 
[[Restr:Jason Medea Altemps Inv8647-8648.jpg|thumb|left|220px|[[Jason]] ha Medea , [[sarcophage]] [[Henroma|romaneus]] dibenn ar Iañ kantved, [[Palazzo Altemps]] ([[Roma]])]]
 
=== Distro da Iolcos ===
Pa voe distro JasonIason da [[Iolcos]] e welas ne oa ket bet kollet e amzer gant ar roue [[Pelias]], e eontr : lazhet gantañ tad JasonIason, ha kaset e diegezh kuit. haHa setu Medea da aozañ un dro-widre biskoazh spontusoc'h da gas an dorzh d'ar gêr da Belias.
 
Mont a reas da balez ar roue evel belegez [[Artemis]] ha dirak e verc'hed e yaouankaasuryaouankaas ur maout goude bezañ e lakaet da virviénvirviñ en ur gaoteriad louzoù ; lakaat a reas anezho da grediéngrediñ e c'hallent ober kemend-all gant o zad , nemet ne ro dezho nemet louzoù diefed.
Pa voe distro Jason da [[Iolcos]] e welas ne oa ket bet kollet e amzer gant ar roue [[Pelias]], e eontr: lazhet gantañ tad Jason, ha kaset e diegezh kuit. ha setu Medea da aozañ un dro-widre biskoazh spontusoc'h da gas an dorzh d'ar gêr da Belias.
 
Mont a reas da balez ar roue evel belegez [[Artemis]] ha dirak e verc'hed e yaouankaasur maout goude bezañ e lakaet da virvién en ur gaoteriad louzoù ; lakaat a reas anezho da gredién e c'hallent ober kemend-all gant o zad , nemet ne ro dezho nemet louzoù diefed.
 
Ha setu penaos e voe lazhet an tad roue gant e verc'hed.
Linenn 35 ⟶ 32:
== En oberennoù arzel ==
 
Muntroù a-walc'h a oa e mojenn Medea evit awenañ arzourien a bep mare. Anaout a reer :
 
* '' Medea en Eleusis'', [[krater (Antiquité)|cratère à volutes]] apulien diwar zorn [[Livour Darius]] ;