Impalaeriezh inka : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Dishual (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
D Din-me ez eo gwregel ar ger "Impalaeriezh"...
Linenn 1:
[[Restr:Inca Empire.svg|thumb|An impalaeriezhImpalaeriezh Inkainka en ehe vrasañbrasañ.]]
An '''Impalaeriezh Inkainka''' (Quechua : ''Tawantinsuyu'', "Ar pevar rannvro"), a oa bet an impalaeriezh brasañvrasañ er marevezh pre-Kolumbian Amerika. Marteze e vefe bet an impalaeriezh ledanañ er bed a-raok ar XVI{{vet}}XVIvet kantved}}. Lec'h kreizh ar velestradurez, politikel ha milourel an impalaeriezhImpalaeriezh Inkainka a oa lec'hiet e [[Cusco]], hiziv e [[Perou]]. Ar gevredigezh Inka a oa bet ganet e menezioù Perou e-tro penn-kentañ an XIII{{vet}}XIIIvet kantved}}. Al lec'h kreñv diwezhañ a oevoe aloubet gant ar Spagnoled e 1572.
 
EtreAdalek 1438 batekbetek 1533, an Inkaed a oa deuet a-benn da bakañ douaroù lies evel kornôg Su Amerika, dreist-holl tro-dro menezioù an AndezAndoù. Aloubet e oa bet an douaroù dre ar brezel pe dre ur c'hendeuziñ hep feulster.
{{
An ekonomiezh Inkainka a vez diskrivet evel "[[Gladdalc'helezh|gladdalc'hel]], sklavel, [[Sokialouriezh|sokialour]] (tabut a zo etre skeuudenn ar "baradoz sokialour" hag an "tiranelezh sokialour"). Darn an ekonomiezh na implijetimplije ket nag ar moneiz nag ar marc'hadoù. E-plas e oa implijet an eskemmoù eeun marc'hadourezhioù ha servijoù. Diazezet e oa an ekonomiezh war al liammoù etre hiniennoù, strolladoù tud ha renerien inka an ekonomiezh. An "Tailhoù" a oa e-stumm labourioù ret un hinienn evit an impalaeriezhImpalaeriezh. Lezennourien an Inkaed (a oa normalamant perc'hennerien an holl binvioù produiñ) a oa rediet pourvezi­ñ al labourerien gant boued, evajoù diazez dreist-holl e-pad festoù bras, rediet e oant ivez da gavout douar a-walc'h evit o holl sujedoù.
[[Restr:Inca-expansion fr.png|thumb|Endroadur an impalaeriezhImpalaeriezh Inkainka (1438-1527).]]
 
An ekonomiezh Inka a vez diskrivet evel "[[Gladdalc'helezh|gladdalc'hel]], sklavel, [[Sokialouriezh|sokialour]] (tabut a zo etre skeuudenn ar "baradoz sokialour" hag an "tiranelezh sokialour"). Darn an ekonomiezh na implijet ket nag ar moneiz nag ar marc'hadoù. E-plas e oa implijet an eskemmoù eeun marc'hadourezhioù ha servijoù. Diazezet e oa an ekonomiezh war al liammoù etre hiniennoù, strolladoù tud ha renerien inka an ekonomiezh. An "Tailhoù" a oa e-stumm labourioù ret un hinienn evit an impalaeriezh. Lezennourien an Inkaed (a oa normalamant perc'hennerien an holl binvioù produiñ) a oa rediet pourvezi­ñ al labourerien gant boued, evajoù diazez dreist-holl e-pad festoù bras, rediet e oant ivez da gavout douar a-walc'h evit o holl sujedoù.
[[Restr:Inca-expansion fr.png|thumb|Endroadur an impalaeriezh Inka (1438-1527)]]
== Anv ==
Ar re Inka a rae ''Tawantinsuyu'', "ar pevar suyu" eus an impalaeriezh. "Ar pevar suyu" a talvezedalveze kement hag "ar pevar rannvro". Pevar korn rannvroioù an impalaeriezhImpalaeriezh a geje er gêrbenn. Ar pevar suyu a oa : [[Chinchaysuyu]] (en norzh), [[Antisuyu]] (reter ; janglenn an Amazonia), [[Qullasuyu]] (su) ha [[Kuntisuyu]] (kornôg).
[[Restr:Inca Empire South America.png|thumb|Pevar rannvro an impalaeriezhImpalaeriezh.]]
[[Rummad:Istor Perou]]
[[Rummad:Inkaed]]