Teiresias : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 36:
[[Theokritos]], en e 24{{vet}} ''edilleia'', goude bezañ kontet kur kentañ an haroz yaouank, a veneg diougan e c'hlod da zont gant an urusinour Teiresias<ref>''[http://remacle.org/bloodwolf/poetes/falc/theocrite/oeuvre.htm#XXIV Idylle]'' XXIV, sellet ouzh ar gwerzennoù 63-102, peurgetket</ref>.
 
=== Diouganer ofisiel TebaiThebai ===
Kavout a reer e trajediennoù eus Henc'hres pennadoù all eus buhez TiresiasTeiresias. An holl avat a zeu eus ar prantad m'en deus an diouganer ur roll ofisiel e keoded [[TebaiThebai]]. Ar c'hentañ darvoud danevellet a gaver e [[trajedienn]] [[Euripides]] anvet ''[[Ar Bakanted]]''. Danvez ar pezh-c'hoari zo anezhañ diazezadur feuls azeulerezh [[Dionysos]] e TebaiThebai. TiresiasTeiresias zo unan eus ar re nemetañnemeto a ya a-du gant an doue nevez<ref>Gwerzennoù 170-369 [http://remacle.org/bloodwolf/tragediens/euripide/bacchantes.htm]</ref>. Kontet eo an darvoud-se gant [[Nonnos Panopolis]] ivez en e ''Dionysiaka'' er V{{vet}}Vvet kantved}} goude J.-K.<ref>Kan XLV, v. 52-218</ref>.
 
Anv a zo eus TiresiasTeiresias ivez er pezh-c'hoari ''[[OidipousOidipoüs roue]]'' savet gant [[Sofokles]]. Skoet eo bet TebaiThebai gant ar vosenn, pevar rummad goude mare ''Ar Bakanted''. [[Kreon (Tebai)|Kreon ]], breur-kaer [[OidipousOidipoüs]], a gas gantañ respont [[orakl]] [[Delfi]], a ziskuilh e ranker glanaat ar saotr taolet war ar geoded gant muntr ar roue kozh [[Laios]]. Goulenn a ra OidipousOidipoüs gant TiresiasTeiresias diskuliañ ar muntrer. Nac'hañ a ra an urusinour a-grenn respont da c'houlennoù ar roue avat. Sevel a ra un tabut taer etrezo a lako anezhañ da ziskuliañ, en un doare dieeun, orin gwirion saotr TebaiThebai hag ar gourdrouzoù bras a c'hallfe skeiñ gant OidipousOidipoüs<ref>297-462 [http://remacle.org/bloodwolf/tragediens/sophocle/index.htm]</ref>.
 
Danevellet eo heuliad an istor-se er pezh anvet ''[[Ar Fenikianezed]]'' a oa savet gant Euripides. Ur wezh Oidipous kaset Oidipoüs diwar e dron, e vibien [[Eteokles]] ha [[PolineikesPolyneikes]] a ziviz rannañ ar galloud etrezo, pep hini anezhe a reno war TebaiThebai a bep eil e-pad bloaz. Mallozhet int bet gant OidipousOidipoüs avat en deus gouestlet anezhe dad'en em lazhañ an eil egile, abalamour m'o doa bac'het anezhañ er palez. Tarzhañ a ra an diemglev etreze kerkent hag ar bloavezh kentañ : Eteokles, un tirant, a nac'h rentañ an tron d'e vreur. PolineikesPolyneikes, gant skoazell [[Brezel ar seizh penn|ar seizh penn]], a laka seziz war e geoded dezhañ. Gounit a ray Tebaiiztud Thebai ar brezel a-drugarez da ziouganoù TiresiasTeiresias a zisplego e ranker aberzhiñ mab Kreon, [[MenoikeusMenoikeüs (TebaiThebai)|Menoikeus Menoikeüs]] da gaout an trec'h<ref>''[[Ar Fenikianezed]]'' Gwerzennoù 834-959</ref>.
 
Trec'h eo TebaiThebai war ar sezizerien met daou vab OidipousOidipoüs aen em lazh an eil egile. Kreon a zeu da vezañ roue ar geoded hag a ziviz neuze e vo beziet Eteokles en un doare lidek,. difennDifenn a ra avat interiñ an « treitour » PolineikesPolyneikes, hervez an urzhioù roet gant Eteokles a-raok mervel. [[Antigone (TebaiThebai)|Antigone]], harozez ar pezh-c'hoari gant Sofokles er memes anv, a dal ouzh an difenn dre zoujañs ouzh an enorioù sakr a ranker da rentañ d'ar re varv ha goleiñ a ra ar c'helan a zouar en ur seveniñ al lidoù-kañv. Teiresias a glask lakaat Kreon da zoujañ ouzh lezennoù divrall an doueed. Koulskoude e sav buan droug en tirant rak ar pezh zo diskuliet gant Teiresias. Klask a ra an diouganer lakaat Kreon da zistreiñ d'ar skiant vat ha diskouez a ra dezhañ ar pezh a c'hourdrouz anezhañ. Kreon avat a respont gant kunujennoù. Mont a ra an urusinour kuit neuze en ur ziouganañ ar c'hastizoù a zeuio a-berzh an doueed<ref>''[http://remacle.org/bloodwolf/tragediens/sophocle/index.htm Antigone]'', Gwerzennoù 988-1098</ref>.
ha goleiñ a ra ar c'helan a zouar en ur seveniñ al lidoù-kañv. Tiresias a glask lakaat Kreon da zoujañ ouzh lezennoù divrall an doueed. Koulskoude e sav buan droug en tirant rak ar pezh zo diskuliet gant Tiresias. Klask a ra an diouganer lakaat Kreon da zistreiñ d'ar skiant vat ha diskouez a ra dezhañ ar pezh a c'hourdrouz anezhañ. Kreon avat a respont gant kunujennoù. Mont a ra an urusinour kuit neuze en ur ziouganañ ar c'hastizoù a zeuio a-berzh an doueed<ref>''[http://remacle.org/bloodwolf/tragediens/sophocle/index.htm Antigone]'', Gwerzennoù 988-1098</ref>.
 
=== Marv TiresiasTeiresias ===
Holl ar skrivagnerien zo a-du da lâret e varvas an diouganer pa oa kemeret Tebai gant an [[Epigoned]], mibien ar [[Brezel ar seizh penn|seizh penn]] o doa kemeret perzh e kentañ seziz ar geoded. Hervez ar [[Pseudo-Apollodoros]]<ref>''Bibliothèque'', III, 84</ref> e vije tec'het an urusinour er-maez eus ar geoded gant an Debaiiz a oa chomet bev, hag e oa chomet a-sav gante e-tal ar stivell [[Tilfoussa]]. Aet e vefe an den kozh da anaon eno abalamour m'en doa evet dour yen eus ar stivell. Paosanias<ref>IX, 33, 1</ref> a zisklêr e oa serret an urusinour hag e verc'h [[Manto (Tebi)|Manto]], hag a oa chomet e diabarzh ar geoded, gant Argianed a zivizas kas anezhe da [[Delfi|Zelfi]], d'o c'hensakriñ da Apollon. Abalamour ma oa re oadet evit ober ar veaj-se e vije marvet Tiresias e-kichen stivell [[Tilfoussa]]. Un arroudenn eus ar ''Melampodiezh'' savet gant ar [[Pseudo-Hesiodos]] a ro ar bedenn ziwezhañ a vije bet distaget gant an urusinour da Zeus. Anv a ra peurgetket eus e ouiziegezh hag eus e vuhez a-hed seizh remziad, ar pezh a gadarna an donezon lakaet war gont Athena gant Kallimac'hos Kirene.