Wikipedia

Malta : diforc'h etre ar stummoù

Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kentKemm nevesoc'h →
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
<b/>-><br/>
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{LabourAChom}}
{| class="infobox" style="font-size:95%;"
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=250 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|-
|+<big>'''Repubblika ta' Malta'''</big><br />
! {{Infobox/Titl|'''Repubblika ta' Malta'''|d00c27|talbenn map|fff}}
|-
| style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 |
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="padding-top: 0.5em;"
|-
| align="center" width="125px" | [[Restr:Flag_of_Malta.svg|125px|Banniel Malta]]
| align="center" width="110px" | [[Restr:Coat_of_arms_of_Malta.svg|80px|Skoed-ardamez Malta]]
|-
| align="center" width="125px" | <small>([[Banniel Malta)</small>]]
| align="center" width="110px" | <small>(Skoed-ardamez Malta)</small>[[Ardamezouriezh|Ardamezioù]]
|-
| align="center" colspan=2 | [[Restr:LocationMalta.png|280px]]<br>Lec'hiadur Malta
|}
</small>
|-
| '''[[Kan broadel]]''' || ''L-Innu Malti''
| ''L-Innu Malti''
|-
| '''[[Yezhoù ofisiel pe kenofisiel]]''' || [[Malteg]], [[Saozneg]]
| [[Malteg]], [[Saozneg]]
|-
| '''[[Kêr-benn]]''' || [[Valletta]]
| [[Valletta]]
|-
| '''Gorread'''<br />-• En holl <br />-• % dour || <br>316 km²<br><0.1%
| <br />316 km²<br /><0.1%
|-
| '''Poblañs '''<br />• -Hollad<br>• /Stankter || <br>-Stankder398 ar534 boblañs(2005)<br>1 262/km²
|<br />398,534 (2005)<br />1262/km²
|-
| '''Prezidant''' || [[Marie Louise Coleiro Preca]]
|-
| '''Kentañ ministr''' || Joseph Muscat
|-
|'''[[Gouel broadel]]''' || [[21 Gwengolo|21 a viz Gwengolo]]
|[[21 Gwengolo|21 a viz Gwengolo]]
|-
| '''Moneiz''' || [[Euro]] (€)
|-
| '''Kod pellgomz''' || 356
|-
| '''Kod war ar GenrouedadKenrouedad''' || .mt
|}
Emañ republik'''Republik Malta''' waren un [[enezeg]] e [[Su]] [[Europa]], er [[Mor Kreizdouar]] etre [[Italia]] ha [[Tunizia]], en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe [[kantved]]où. Ur [[republik]] dizalc'h eo hiziv abaoe [[1964]]. Dezhi ar [[gorread]] bihanañ (316 km²) e-touez izili [[Unaniezh Europa]]. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.<br/>Pa oa [[Breizh-Veur]] o ren ([[1800]]-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha [[chanter-bigi|chanterioù-bigi]] bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an [[touristerezh]] diwar an [[traezhenn]]où heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar [[splujerezh]]. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un [[hin]] blijus.<br>▼
 
 
 
 
▲Emañ republik Malta war un [[enezeg]] e [[Su]] [[Europa]], er [[Mor Kreizdouar]] etre [[Italia]] ha [[Tunizia]], en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe [[kantved]]où. Ur [[republik]] dizalc'h eo hiziv abaoe [[1964]]. Dezhi ar [[gorread]] bihanañ (316 km²) e-touez izili [[Unaniezh Europa]]. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.<br/>Pa oa [[Breizh-Veur]] o ren ([[1800]]-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha [[chanter-bigi|chanterioù-bigi]] bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an [[touristerezh]] diwar an [[traezhenn]]où heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar [[splujerezh]]. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un [[hin]] blijus.
[[Kêr-benn]] Republik Malta a zo hec'h anv [[Valletta]]. En enezeg e kaver an enezenn pennañ, Enez-Valta (216 km²), div enezenn boblet nebeutoc'h, Enez-Ghawdex (Enez-Gozo) hag Enez-Kemmuna (Enez-Comino) ha peder enezenn digenvez, Cominotto, an div enezenn Sant-Paol hag hini Filfola.
 
== Istor ==
* ''Pennad pennañ: [[Istor Malta]]''▼
 
▲''Pennad pennañ: [[Istor Malta]]''
 
Poblet eo bet Malta abaoe war-dro [[5200 kt JK|5200 kent Jezuz-Krist]]. Er mare-se e rene ur sevenadur ragistorel a-bouez, ur [[Iañ milved kt JK|milved]] a-raok [[piramidennoù Giza]]. Kavet e vez roudoù divent eus monumantoù-mein a seblant bezañ bet harpet gant ur riez c'halloudus. War-dro [[1000 kt JK|1000 kent Jezus-Krist]] e teuas er vro ar [[Fenikianed]] evit staliañ [[trevadennerezh|trevadennoù]], ur seurt rakpost evit ledanaat o [[Kenwerzh|c'henwerzh]] e [[kornôg]] ar Mor Kreizdouar. E [[736 kt JK|736 kent Jezuz-Krist]] e voe aloubet staliadurioù fenikiat gant ar [[Bro-C'hres|C'hresianed]] hag e voe roet anv "Melita" d'an enezenn bennañ (diwar liv ar [[mel]] a zo hini ar [[Maen-raz|mein-raz]] marteze). ▼
[[Restr:Malta 18 Hagar Qim.jpg|thumb|200px|left|Temploù Hagar Qim, Qrendi, Enez-Malta]]
▲Poblet eo bet Malta abaoe war-dro [[5200 kt JK|5200 kent Jezuz-Krist]]. Er mare-se e rene ur sevenadur ragistorel a-bouez, ur [[Iañ milved kt JK|milved]] a-raok [[piramidennoù Giza]]. Kavet e vez roudoù divent eus monumantoù- mein a seblant bezañ bet harpet gant ur riez c'halloudus. War-dro [[1000 kt JK|1000 kent Jezus-Krist]] e teuas er vro ar [[Fenikianed]] er vro evit staliañ [[trevadennerezh|trevadennoù]], ur seurt rakpost evit ledanaat o [[Kenwerzh|c'henwerzh]] e [[kornôg]] ar Mor Kreizdouar. E [[736 kt JK|736 kent Jezuz-Krist]] e voe aloubet staliadurioù fenikiatfenikian gant ar [[Bro-C'hres|C'hresianed]] hag e voe roet anv "''Melita"'' d'an enezenn bennañ (diwar liv ar [[mel]] a zo hini ar [[Maen-raz|mein-raz]] marteze).
 
Gant [[Kartago]] e ([[400 kt JK|400 kent Jezuz-Krist]]) e voe aloubet an enezeg ha goude gant [[Republik roman|Roma]]. Pinvidikaat a reas Malta gant ar Romaned pa oa ur ''municipium'' hag ur geoded kevredet (''foederata civitas''). Chom a ra meur a savadur roman da dest levezon vras ar Romaned. E [[60]]e tilestras [[sant Paol a Darsos]] war Valta dre zegouezh ur [[peñse]] war aodoù Bae Sant-Paol (anvet diwar an darvoud koulz hag an div enezenn a gaver eno). Kontet eo an istor e-barzhen [[Aktaoù an Ebestel]].
 
Eus [[400]] da [[900]] e kouezhas Malta dindan beli an [[Impalaeriezh roman ar Reter|Impalaeriezh Bizantion]], met drastet e voe gant ar [[Vandaled]] war a seblant. Aloubet e voe ivez gant an [[Arabed]] e [[870]] hag e weler an dra diwar ar [[malteg]], dezhañ ur substrad arabeg[[arabek]] gant gerioù [[italianeg|italianek]], [[galleg|gallek]] ha [[saozneg|saoznek]]. AnArabek eo orin an darn-vuiañ eus an [[lec'hanvadurezh|anvioù-lec'h]] a zo arab o orin : "Dzira" (Djezair''djezair'' = "enez"), "Mdina" (Medina''medina'' = "kêr"), "Marsa" (''marsah'' = "porzh"), "Rabat".<br />
Skarzhet e voe an [[Arabed]] e [[1090]] gant an [[Normaned]] ha ganto e teuas ar [[kristeniezh|Gristeniezh]] en-dro. [[Rummad-roueed|Rummadoù-roueed]] all a zeuas da ren ar vro : an [[Roll roueed Añjevat Italia|Añjeviz]], an [[Hohenstaufen]] hag an Aragoniz ([[1287]]).<br>
Er mare-se e voe staliet [[noblañs]] Malta hag e chom implijet 32 ditl.
 
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Malta »