Athena : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
[[Restr:ACMA Athéna contemplative.jpg|thumb|right|180px|''Athena oc’h arvestal'', izelvos, war-dro  [[-460|460 kent JK]], [[mirdi an Akropol]].]]
 
'''Atena''', pe '''Athena''' pe '''Athene''' (en [[atteg]] Ἀθηνᾶ / ''Athênã'' pe en [[ionieg]] Ἀθήνη / ''Athếnê'') a oa un doueez e relijion [[Henc'hres|Hellaz kozh]]. Tennañ a ra d'an doueez [[Minerva]] gant ar Romaned.
 
== Anvioù all ==
'''Pallas''', pe '''AtenaAthena Pallas''', pe '''Pallas AteneAthene''', a vez graet anezhi ivez, evel en ''[[Odysseia]]''.
 
[[Hippeia]] pe ''AtenaAthena Hippeia'' a veze graet anezhi a-wechoù ivez.
 
== Ganedigezh ==
[[Merc'h]] e oa da [[Zeus]] ha d’an [[Okeanidenn]] [[Metis]], a oa [[gwreg]] kentañ mestr an [[doue]]ed ha doueez an [[ijin]] hag an [[ampartiz]] ( ''mễtis'', « kuzul »). [[Ouranos]], an oabl steredek, en devoa kemennet da Zeus e vije tennet e gurunenn digantañ gant ur mab da v-Metis. Neuze, kerkent ha klevet gantañ e oa Metis o tougen, e reas Zeus e soñj da lonkañ ar bugel (a-benn ar fin ne rae nemet evel [[Kronos]] e dad, hag en devoa lonket e vugale ivez. Un nebeud mizioù war-lerc’h e oa tapet an doue meur gant ar boan-benn war lez al [[lenn Triton]] (tud zo a lavar e oa un andon, pe ur stêr). Hag eñ goulenn digant [[Hefaistos]], doue ar govelioù, faoutañ e benn outañ gant ur [[bouc'hal|vouc’hal]], evit lakaat ar boan da vont er-maez. Hag Athena da ziflukañ, [[skoed]] ha [[goaf]] ganti, eus penn Zeus en ur leusker ur youc’hadenn-vrezel.
 
[[Restr:Pallasetlecentaure.jpg|thumb|right|240px|''Pallas hag an [[den-marc'h]]'', livet gant [[Sandro Botticelli|Botticelli]] e [[1482]].]]
Diwezhatoc’h e veze gwelet evel merc’h he zad, ha netra ken. En [[Erinied|Eumenided]] [[EschylosAesc'hulos|Aisc'hylos]] e lavar-hi : « Mamm ebet n’em eus bet da reiñ buhez din ».
Evel [[Hestia]] hag [[Artemis]] eo ur werc'hez ha n'he deus darempred ebet gant gwazed.
Buan ez a d'an OlimpOlympos hag ul lec'h a bouez eo hec'h hini. Merc'h muiañ karet Zeus eo, ha reiñ he goulenn a ra an doue meur atav dezhi, kenkoulz hervez an ''[[IliadaIlias]]'' evel hervez an ''[[Odysseia]]''. Evel he zad Zeus e c'hall teurel kurun ha tan-taran. Pa vez touet e vez graet dre hec'h anv ken alies ha ma vez graet dre [[Apollon]] pe dre Zeus.
 
Doueez kêr Aten eo, met evel doueez ar furnezh, aroueziet gant ar gaouenn hag ar barr olivez, ez eo brudet muiañ.
 
Doueez kêr Aten eo, met evel doueez ar furnezh, aroueziet gant ar gaouenn hag ar barr olivez, ez eo brudet ar muiañ.
 
=== Maeronez al labour-dorn ===
Un doueez a zegas gwellaenn eo Athena e kêr Aten, ma'z eo azeulet abalamour m'he deus sikouret gwellaat an doareoù da labourat douar.
 
Hi an hini a ziskouez da [[Eric'htonios (Aten)|Eric'htonioshthonios]] penaos ober ur c'harr<ref>{{HomHym}} (à Aphrodite, 7-15).</ref>, ha da z-[[Danaos]], e [[Enez Rodos|Rodos]], penaos ijinañ ul lestr a 50 roeñv — e mojenn an [[Argonaoted]] ivez eo hi a ziskouez penaos sevel al lestr [[Argo]]. Gwarezerez an artizaned hag al labourerien eo, ha graet e vez ''Ἐργάνη'' / ''Erganê'', « al labourerez », anezhi.
 
Kement tra nezet ha gwriet zo dindan he gwarez, evel ma tiskouez mojenn [[Arac'hne]], troet e kevnidenn abalamour m'he devoa fougeet e neze gwelloc'h eget an doueez. Alies e vez kaoz anezhi gant gwerzhid pe karr-nezañ<ref>{{VirGéo}}[[Publius Vergilius Maro|Vergilius]] ''Georgica'' (IV, 246-247) ethag [[Ovidius]], {{OviMét}}''Metamorfozoù'' (VI, 5-145).</ref>.
 
Bez' ez eo ivez ''Ὑγεία'' / ''Hygeia'', diwallerez yec'hed an tiegezh.
 
== Barn Paris ==
{{pennad zo|barnadenn Paris}}
[[Restr:Enrique Simonet - El Juicio de Paris - 1904.jpg|thumb|left|415px|[[Afrodite]] dirak Paris, hag AtenaAthena (en tu kleiz pellañ) ha [[Hera]] en o c'hichen. [[Barn Paris (Simonet)|''Barn Paris'']] gant [[Enrique Simonet]], war-dro 1904]]
 
[[Restr:Mengs, Urteil des Paris.jpg|thumb|bottom|380px|Paris o reiñ an aval da [[Afrodite]], hag AtenaAthena oc'h ober selloù du. '' Barn Paris '' gant [[Anton Raphael Mengs]], war-dro 1757]]
 
{{pennad zo|barnadenn Paris}}
 
== Perzhioù ==
Linenn 41 ⟶ 39:
 
== Nevedoù ==
* e [[Sparta]], neved AtenaAthena ''Khalkiokos'' (« he zi arem»)
* [[Erec'hteion]] [[Aten]], gant ar [[Palladiom]]
* e [[Lindos]], en [[Enez Rodos]] savet gant an Dorianed.
Linenn 51 ⟶ 49:
 
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
<references/>
 
{{Dodekatheon}}