Republik Firenze : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
[[Restr:Fleur de lis of Florence.svg|thumb|right|200px|Lilienn Firenze, arouez kêr.]][[Restr:Map of Italy (1494)-ca.svg|thumb|Stadoù Italia e 1494, ha Republik Firenze en o zouez.]]
 
Ar '''RepubblicaRepublik fiorentinaflorañtin''' zo urgraet marevezheus tri mare eus istor kêrar gêr [[Firenze|Florañs]] ene [[Italia|Bro-Italia]], pa oaveze renet gant ur Republikgouarnamant republikan. Echuiñ a reas pa voe anvet [[Alessandro de' Medici (dug Firenze)|Alessandro de' Medici]] da [[Dug Firenze|zug]] .
 
== Istor ==
=== Kumun Firenze ===
E 1115 e teuas kêr da vout ur gumun, goude marv ar varkizez [[Matilda Toskana]].<br />
E 1434 e teuas da vout un aotrouniezh etre daouarn [[Cosimo il Vecchio]] hag anar [[tiegezh Medici|familh Medici]], met chom a reas en o sav ensavadurioù ar gumun.
 
=== Republik Savonarola (1494) ===
[[Restr:Girolamo Savonarola by Fra Bartolommeo (1497).jpg|thumb|[[Girolamo Savonarola]] (1452-1498). ]]
E 1494 e krogas an eil marevezhmare republikan e Firenze pa voe un emsavadeg e kêr, ha kaset kuit [[Pietro de' Medici]], tamallet dezhañ bezañ pleget da c'hoantoù ar roue gall [[Charlez VIII]] a oa o treuziñ ar vro da aloubiñ rouantelezh Naplez hag a felle dezhañ distagañ [[Pisa]], [[Sarzana]] ha [[Livorno]] diouzh [[dugelezh Firenze]].<br />
Levezonet e oa ar republik nevez gant ur manac'h dominikan, [[Girolamo Savonarola]] ([[1452]]-[[1498]]) a veze o prezeg hag a rae berzh bras e Firenze abaoe marv [[Lorenzo de' Medici]] en [[1492]]. <br />
Padout a reas ar republik betek 1512, pa zistroas [[Lorenzo II de' Medici]], mab da [[Pietro de' Medici]] ha niz da [[Lorenzo de' Medici]] , gant skoazell ar pab [[Jul II]] a oa e penn ar [[Kevre Santel|C'hevre Santel]]: [[Raimond de Cardona]], e penn un arme spagnol, a aloubas ar [[Mugello]] hag a reas freuz a reuz gwashañ ma c'hallas e [[Prato]] ha [[Campi Bisenzio]]. Ma rankas tud Firenze plegañ da zistro ar Medici.
 
=== Republik 1527-1532 ===
D'ar [[16 a viz Mae]] 1527 e krogas tredean drede gouarnamant republikan, goude ar pennad bec'h bras a oa bet etre ar pab [[Klemañs VII]] hag an [[impalaer santel]] [[Karl V]], ken ec'h eas ar soudarded alaman da lakaat Roma en [[arigrapArigrap Roma (1527)|arigrapzizalbadiñ]] Roma e 1527.
 
Neuze e kredas pobl Firenze e oa erru ar poent da gas an tiegezh Medici kuit eus ar vro, ha da adsevel ar Republik. Sevel a reas ar gouarnamant nevez a-du gant ar C'hallaoued en o brezel a-enep [[Kevre Cognac]]. Siwazh da dud Firenze e voe trec'het an armeoù gall e [[Seziz Naplez (1528)]] hag en [[emgann Landriano]] en 1529, ma rankas ar roue gall [[Frañsez Iañ]] sinañ [[peoc'h Cambrai]] gant an impalaer.