Ger diskouezañ : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Addbot (kaozeal | degasadennoù)
D Bot: Migrating 23 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q282301 (translate me)
Lint + Wikicoding + *diskouezañ > diskouez
Linenn 1:
{{LabourAChom}}
 
Er [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''ger diskouezañdiskouez''' ([[Saozneg|saoz]]: ''demonstrative'') evit komz eus termenoù [[Deiktelezh|deiktel]] hag a dalvez da spisaat da betra pe da biv emañ emeur oc'h ober dave hag evit disrannañ an daveennoù-se diouzh elfennoù all.
 
Peurliesañ e vez implijet gerioù diskouezañdiskouez evit lec'hiañ daveennoù e-keñver ar c'hennarroud fizikel, met e meur a yezh e c'hellont talvezout ivez da elfennoù deiktikel divizel, da lâret eo, oc'h ober dave da elfennoù an diviz (an ''[[origo]]'') kentoc'h evit da elfennoù er gwirvoud.
 
==Perzhioù kevreadurezhel==
Alies a-walc'h e vez graet an diforc'h gant yezhoù ar bed etre '''[[Anv-gwan|anvioù-gwan]] diskouez''' (pe '''gerioù diskouez stag''') diouzh un tu ha '''[[Raganv|raganvioù]] diskouez''' (pe '''gerioù diskouez distag''') diouzh an tu all, da skouer :
;'''Anvioù-gwan diskouez'''
Implijet stag ouzh un anv-kadarn. Bez' e c'hellont bezañ implijet o-unan penn pe a-gevret gant ar [[Ger-mell|ger-mell strizh]], da skouer :
 
:<u>Gant ar ger-mell strizh: Saozneg</u>
Alies a-walc'h e vez graet an diforc'h gant yezhoù ar bed etre '''[[Anv-gwan|anvioù-gwan]] diskouezañ''' (pe '''gerioù diskouezañ stag''') diouzh un tu ha '''[[Raganv|raganvioù]] diskouezañ''' (pe '''gerioù diskouezañ distag''') diouzh an tu all, da skouer:
 
* '''Anvioù-gwan diskouezañ'''
 
Implijet stag ouzh un anv-kadarn. Bez' e c'hellont bezañ implijet o-unan penn pe a-gevret gant ar [[Ger-mell|ger-mell strizh]], da skouer:
 
:<u>Gant ar ger-mell strizh: Saozneg<u>
::'''''This''' apple is good.''
:: ("An aval'''-mañ'''")
 
:<u>Gant ar ger-mell strizh: Gresianeg</u>
:: '''''Αυτό''' <u>το</u> παιδί''
:: ("'''Hennezh'''.<u>ar</u>.bugel" = "Ar bugel'''-mañ'''")
 
E [[sinaeg]] e ranker implijout ur [[rannig spisaat]] da heul an anvioù-gwan diskouezañdiskouez atav:
 
:<u>Gant ur rannig spisaat: Sinaeg</u>
:: 这本书 ('''''Zhe''' <u>ben</u> shu'')
:: {['''Hennezh'''.<u>rannig spisaat</u>].levr]}
:: ("Al levr'''-mañ'''")
 
;'''Lostgerioù diskouez'''
 
E [[brezhoneg]] e vez implijet [[lostger|lostgerioù]], da lâret eo [[Morfemenn stag|morfemennoù stag penn-da-benn]], e lec'h anvioù-gwan, liammet ouzh ar [[Ragverb|ragverboù]] lec'hiañ "amañ", "aze" hag "ahont", da skouer :
** '''Lostgerioù diskouezañ'''
 
E [[brezhoneg]] e vez implijet [[lostger|lostgerioù]], da lâret eo [[Morfemenn stag|morfemennoù stag penn-da-benn]], e lec'h anvioù-gwan, liammet ouzh ar [[Ragverb|ragverboù]] lec'hiañ "amañ", "aze" hag "ahont", da skouer:
 
: "An den'''-mañ'''
Linenn 37 ⟶ 32:
: "An den'''-hont'''
 
Staget e vezont ouzh ur [[frazenn anv]] en he fezh kentoc'h evit ouzh an [[anv-kadarn]] spisaet gant ar ger diskouezañdiskouez war-eeun ma vez staget ma vez staget un anv-gwan outañ, keñveriit da skouer :
 
:<u>Brezhoneg</u>
:: "''An taolioù'' <u>bras</u>'''-se/hont'''"
:: {[''frazenn-anv''.<u>anv-gwan</u>].'''lostger diskouezañdiskouez'''}
 
:<u>Saozneg</u>
:: "'''Those''' <u>big</u> ''tables''"
:: {'''anv-gwan diskouezañdiskouez'''.[<u>anv-gwan</u>.''anv-kadarn'']}
:: "An taolioù bras'''-se/hont'''"
 
;'''Raganvioù diskouez'''
 
Implijet e lec'h un [[anv-kadarn]], da skouer :
* '''Raganvioù diskouezañ'''
 
Implijet e lec'h un [[anv-kadarn]], da skouer:
 
: "Hemañ (gourel, unander)
Linenn 57 ⟶ 50:
 
==An niver hag ar jener==
E brezhoneg e ne reer difoc'h ebet hervez ar jener evit a sell ouzh ar raganvioù diskouez liester ("ar re" + "-mañ"/"-se"/"-hont")), daoust ha ma vez tiforc'het gant ar raganvioù diskouez unander ("hennezh" ~ "honnezh"), ha gant al lostgerioù hag a dalvez da anvioù-gwan diskouez ([[Anv-kadarn|anv]] + "-mañ"/"-se"/"-hont") ne diforc'het nag tre an niver nag etre ar jener.
 
E yezhoù all avat, evel ar [[galizeg]], e implijer 15 stumm disheñvel dre diforc'hañ etre an anvioù-gwan diskouez hag ar raganvioù diskouez diouzh un tu hag ivez etre an [[Niver (yezhoniezh)|niver]] (liester ebet evit ar [[Raganv damresisaat|raganvioù diskouez amresisaat]]) hag ar [[jener]]:
E brezhoneg e ne reer difoc'h ebet hervez ar jener evit a sell ouzh ar raganvioù diskouezañ liester ("ar re" + "-mañ"/"-se"/"-hont")), daoust ha ma vez tiforc'het gant ar raganvioù diskouezañ unander ("hennezh" ~ "honnezh"), ha gant al lostgerioù hag a dalvez da anvioù-gwan diskouezañ ([[Anv-kadarn|anv]] + "-mañ"/"-se"/"-hont") ne diforc'het nag tre an niver nag etre ar jener.
 
{| class="wikitable" style="margin:auto;"
E yezhoù all avat, evel ar [[galizeg]], e implijer 15 stumm disheñvel dre diforc'hañ etre an anvioù-gwan diskouezañ hag ar raganvioù diskouezañ diouzh un tu hag ivez etre an [[Niver (yezhoniezh)|niver]] (liester ebet evit ar [[Raganv damresisaat|raganvioù diskouezañ amresisaat]]) hag ar [[jener]]:
|-
! Derez !! [[Niver (yezhoniezh)|Niver]] !! [[Anv-gwan]]<br>([[Jener|gourel]]) !! [[Anv-gwan]]<br>([[Jener|benel]]) !! [[Raganv]]
|-
| rowspan="2" | '''Plaen''' || [[Unander]] || este || esta || isto
|-
| [[Liester]] || estes || estas || —
|-
| rowspan="2" | '''Tost''' || [[Unander]] || ese || esa || iso
|-
| [[Liester]] || eses || esas || —
|-
| rowspan="2" | '''Pell''' || [[Unander]] || aquel || aquela || aquilo
|-
| [[Liester]] || aqueles || aquelas || —
|}
 
<TABLE BORDER=1 ALIGN=CENTER>
<TR>
<TD><P ALIGN=CENTER>Derez</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Niver (yezhoniezh)|Niver]]</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Anv-gwan]]<br>([[Jener|gourel]])</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Anv-gwan]]<br>([[Jener|benel]])</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Raganv]]</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD ROWSPAN=2><P ALIGN=CENTER>Plaen</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Unander]]</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>este</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>esta</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>isto</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD><P ALIGN=CENTER>[[Liester]]</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>estes</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>estas</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>&middot;&middot;&middot;&middot;</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD ROWSPAN=2><P ALIGN=CENTER>Tost</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>SING.</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>ese</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>esa</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>iso</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD><P ALIGN=CENTER>PL.</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>eses</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>esas</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>&middot;&middot;&middot;&middot;</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD ROWSPAN=2><P ALIGN=CENTER>Pell</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>SING.</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>aquel</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>aquela</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>aquilo</P></TD>
</TR>
<TR>
<TD><P ALIGN=CENTER>PL.</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>aqueles</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>aquelas</P></TD>
<TD><P ALIGN=CENTER>&middot;&middot;&middot;&middot;</P></TD>
</TR>
</TABLE>
 
Diouzh an tu all, e [[spagnoleg]] doaust ha ma ne vez ket implijet stummoù ispisal evit ar raganvioù diskouezañdiskouez damresisaat e vez graet an diforc'h etre stumm ar raganvioù ha stumm an anvioù-gwan betek 24 stumm en holl, da skouer :
 
: '''''E'''ste hombre''
Linenn 119 ⟶ 80:
 
==Derezioù==
Kemmañ a ra a yezh da yaezh an niver a '''derezioù''' diforc'het gant ar gerioù diskouez, da lâret eo pellder diouzh an hini a zo o komz hag an hini emeur o komz outañ/i.
 
E yezhoù 'zo, en o zouez an [[alamaneg]] hag ar [[yezhoù skandinavek]], n'eus diforc'h derez ebet ha ne vez implijet ur rummad gerioù diskouez nemetañ, da skouer :
Kemmañ a ra a yezh da yaezh an niver a '''derezioù''' diforc'het gant ar gerioù diskouezañ, da lâret eo pellder diouzh an hini a zo o komz hag an hini emeur o komz outañ/i.
 
:<u>Un derez: Alamaneg</u>
E yezhoù 'zo, en o zouez an [[alamaneg]] hag ar [[yezhoù skandinavek]], n'eus diforc'h derez ebet ha ne vez implijet ur rummad gerioù diskouezañ nemetañ, da skouer:
 
:<u>Un derez: Alamaneg<u>
:: '''''Derez nemetañ'''''
::: ''Dieses Mädchen''
:::("Ar plac'h-'''mañ/-se/-hont'''") den'''-mañ'''"
 
Mar bez ezhomm avat e c'hell bezañ spisaet resisoc'h daveennoù an anvioù-karadarn implijet gante seurt anavioù-gwan spisaat (implijet ivez dreze o-unan evel raganvioù spisaat a-henndall) dre ouzhpennañ [[ragverb|ragverboù]] lec'hiañ, da skouer :
 
:''Dieses Mädchen '''hier'''''
Linenn 137 ⟶ 97:
: ("Ar plac'h-mañ/-se/-hont '''aze''' = " Ar plac'h'''-se/-hont'''")
 
E meur a yezh, en o zouez ar [[galleg]] hag ar [[saozneg]] e vez graet un diforc'h etre daou derez, an '''derez tost''' (saoz. ''proximal'') hag an '''derez pell''' (saoz. ''distal''), da skouer :
 
:<u>Daou derez: Saozneg</u>
:: '''''Derez tost'''''
:::
Linenn 149 ⟶ 109:
Evel meur a yezh all avat, en o zouez ar [[spagnoleg]], e vez graet an diforc'h e [[brezhoneg]] etre tri derez pellder. E spagnoleg e vezont merket gant [[Anv-gwan|anvioù-gwan]] keit ha ma vezont merket gant [[Lostger|lostgerioù]] stag e brezhoneg:
 
:<u>Tri Derez (lostgerioù: Brezhoneg<:u>
:: '''''Derez plaen'''''
:::"An den'''-mañ'''"
Linenn 157 ⟶ 117:
:::"An den'''-hont'''"
 
:<u>Tri Derez (anvioù-gwan): Spagnoleg</u>
:: '''''Derez plaen'''''
:::'''''''Esta''' manzana''
Linenn 168 ⟶ 128:
:::("An aval'''-mañ'''")
 
Gant yezhoù zo, e vez diforc'het pevar derez diheñvel, da skouer :
 
:<u>Pevar Derez (anvioù-gwan): Samieg an norzh</u>
:: '''''Derez plaen'''''
::: '''''Dát''' biila''
Linenn 187 ⟶ 147:
 
==Deiktelezh divizel==
Ouzhpenn ar fed ma talvez ar gerioù diskouez da lec'hiañ o daveennoù er gwirvoud fizikel e c'hellont talvezout ivez da elfennoù [[Deiktelezh|deiktel]] o liammoù elfennoù an diviz ouzh elfennoù divizel all, da skouer :
 
Ouzhpenn ar fed ma talvez ar gerioù diskouezañ da lec'hiañ o daveennoù er gwirvoud fizikel e c'hellont talvezout ivez da elfennoù [[Deiktelezh|deiktel]] o liammoù elfennoù an diviz ouzh elfennoù divizel all, da skouer:
 
:"Berr eo ar frazenn-'''mañ'''"
Linenn 194 ⟶ 153:
:''I said he was fat. He didn't like '''that'''''
:("Lâret a ris e oa tev. Ne blijas ket ('''se/an dra-se''') dezhañ")
 
 
==Gwelet ivez==