Mekanik dre vurezh : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 1:
[[Restr:Newcomen atmospheric engine animation.gif|thumb|<div style="text-align:center;">'''Mekanik dre vurezh'''<br>Thomas Newcomen ([[1664]]-[[1729]])</div>{{Legend|#ffa4d8|Burezh}}{{Legend|#688cf9|Dour}}{{Legend|#008400|Dorikelloù digor}}{{Legend|#fe0000|Dorikelloù serr}}]]
Un ijinadenn eo ar '''mekanik dre vurezh'''; an araokadennoù bennañ diwar e benn a zo bet graet en [[XVIIIvet kantved]]. Ur c'heflusker termek eo lec'h ma c'hoarvez an devadur en diabarzh: Treuzfurmiñ a ra energiezh termek ar vurezh (dour e stumm gaz), pourvezet gant ur gaoter, e energiezh mekanik. Ur pouez bras en deus bet ar vekanik e-kerzh an [[Dispac'h greantel]], ar vammenn energiezh gentañ a orin vekanik e voe savapl ha mestroniapl gant Mab-den (en enep da energiezh an dour, al lanv pe c'hoazh an avel hag o deus ezhomm lec'hioù spesius ha n'eus ket tu d'o implij p'en devezer c'hoant). En [[XXvet kantved]] eo bet distroadet gant an droellrodoù (''turbin''), ar c'heflusker tredan hag ar c'heflusker dre darzhañ.
== Istor ==
Al labourioù kentañ diwar ar vurezh hag he implij a voe graet da vare an [[henamzer]]. Savet e voe gant Heron a Aleksandri er [[Iañ kantved]] an Eolipil, gwelet 'vel ur c'hoariel abalamour d'e c'halloudezh gwan, padal ur gwir keflusker dre vurezh e oa.
Ret e voe gortoz ar [[XVIIvet kantved]] evit ma teufe en-dro ar menoz da implij galloudezh ar vurezh. E [[1601]], [[Giovanni Battista della Porta]], hag e [[1615]] [[Salomon de Caus]] a ziskriv ur pomp gouest da skarzhañ an dour diouzh ur besel. E [[1629]] e sil Giovanni Branea menoz milinoù o vont en-dro gant ar vurezh, ar bloavezh da heul e tap David Ramseye ur brevet evit ur pomp o vont en-dro gant tan. Gwellaat a ra e [[1629]] Edward Somerset raktres Caus dre bourveziñ ar gambr vurezh gant un distaner, sevel a ra ur skouerenn vras, hogen, mervel a ra a-raok m'en defe gellet lakaat e pleustr e ijinadenn.
== Mont en-dro ==
{|
|- valign="bottom"
| [[Restr:Steam engine in action.gif|250px|border]]
|
# Mont a ra ar vurezh en ur granenn vetal ma 'z eus ur ribouler.
# Dre wask er vurezh e ya ar ribouler betek penn ar granenn.
# Al lusk-se a vount ur varrenn a laka ur rod da dreiñ.
# E-keit-se eo yenaet ar vurezh hag aet da c'hlizh : distreiñ a ra ar ribouler da benn all ar granenn en ur skarzhañ an dour.
# Adkregiñ a ra kelc'h al lusk.
|}
[[Rummad:Kefluskerioù]]
|