Oscar Wilde : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Buhez |
|||
Linenn 24:
'''Oscar Wilde''' ([[16 a viz Here]] [[1854]] e [[Dulenn]] - [[30 a viz Du]] [[1900]] e [[Pariz]]) a oa ur c'hoarivaour, ur skrivagner hag ur barzh iwerzhonat hag a skrive e [[saozneg]]. Unan eus ar c'hoarivaourien vrudetañ e [[Londrez]] e [[Marevezh Victoria]]. Goude ur prosez dreistordinal e voe kondaonet evit "dizereadegezh" ha toullbac'het. Tri bloavezh goude e frankizadur e varvas, paour ha torret, e [[Pariz]].
==Buhez==
<poem>
'''1854''' Ganedigezh Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde e [[Dulenn|Baile Átha Cliath]], [[Iwerzhon]]
'''1864''' Studioù e Portora Royal School, [[Inis Ceithleann]]
'''1871''' Studioù klasel e [[Trinity College]]
'''1874''' Studioù klasel e Magdalen College, [[Oxford]]
'''1878''' Priz Newdigate evit e varzhoneg ''Ravenna'' ; ''Bachelor of Arts'' ([[Bachelouriezh]] + 3)
'''1879''' Staliet e [[London]]
'''1881''' Kentañ embannadur eus e varzhonegoù, ''Poems''
'''1882''' Kelenner en [[SUA]] ha [[Kanada]]
'''1883''' ''The Duchess of Padua''
'''1884''' Dimezet gant Constance Lloyd goude 6 mizvezh eured ; staliet e Chelsea (London)
'''1885''' Mab kentañ, Cyril ; Wilde a skriv evit ar ''Pall Mall Gazette''
'''1886''' Eil mab, Vyvyan
'''1887''' Pennskridaozer ''The Woman’s World'' ; ''The Canterville Ghost'', ''The Sphinx Without a Secret'', ''Lord Arthur Savile’s Crimes'' ha ''The Model Millionaire'' a zeu er gouloù
'''1888''' Embannadur ''The Happy Prince and Other Tales''
'''1889''' Embannadur ''The Decay of Lying'', ''Pen, Pencil and Poison'', ''The Birthday of the Infanta'' ha ''The Portrait of Mr. W. H.'' ; Wilde a zilez e garg er ''Woman’s World''
'''1890''' Doare kentañ ''The Picture of Dorian Gray'' e Lippincott’s Monthly Magazine ; embannadur ''The Critic as Artist''
'''1891''' Embannadur ''The Soul of Man under Socialism'', ''Intentions'' hag ''A House of Pomegranates''; Wilde a gej ouzh Lord Alfred Douglas (Bosie) ; skrivañ a ra ''Salome'' e [[Pariz]]
'''1892''' ''Lady Windermere’s Fan'' c'hoariet e St. James’s Theatre ; ''Salome'' zo nac'het an aotre da vezañ c'hoariet ; Wilde askriv ''A Woman of No Importance''
'''1893''' ''Salome'' zo embannet egalleg ; ''A Woman of No Importance'' zo c'hoariet en Haymarket Theatre ; Wilde a skriv ''An Ideal Husband'' ; embannadur ''Lady Windermere’s Fan''
'''1894''' ''Salome'' zo troet hag embannet e saozneg ; embannadur ''The Sphinx'' hag ''A Woman of No Importance''
'''1895''' ''An Ideal Husband'' zo c'hoariet en Haymarket Theatre ; ''The Importance of Being Earnest'' zo c'hoariet e St. James’s Theatre ; Wilde a gav kartenn Markizez Queensberry en Albermarle Club, a c'hounez ma vefe arrestet ar varkizez diwar damall a wallvruderezh ; didamallet eo ar varkizez el lezvarn ; Wilde zo arrestet, tamallet a zarwantad revel, kondaonet da zaou vloavezh labourioù ret ha bac'het e Pentonville, treuzkaset da Wandsworth hag en diwezh da Reading Gaol. E miz Du e tisklêrias banktorradur e vadoù.
'''1896''' Marv Lady Wilde, e vamm ; ''Salome'' zo c'hoariet e Pariz
'''1897''' Aozadur ''De Profundis'' ; Wilde zo divac'het ; kemer a ra an anv <q>Sebastian Melmoth</q> hag e ya d'em em staliañ e Bro-C'hall, e Berneval ([[Seine-Maritime]]) ; diwezhatoc'h e ya da [[Napoli]] da-fgaout Lord Alfred Douglas
'''1898''' Staliadur e Pariz ; embannadur ''The Ballad of Reading Gaol'' ; marv e wreg Constance
'''1899''' Embannadur ''The Importance of Being Earnest'' hag ''An Ideal Husband'' ; Wilde a ya da lojañ en Hôtel d’Alsace e Pariz
'''1900''' Oberataet ez eus ur skouarn da Wilde en e gambr el leti ; badezet eo hervez lid an [[Iliz katolik roman]] ; d'an 30 a viz Du e varv diwar bilhonfo ; beziet eo e bered Bagneux ([[Hauts-de-Seine]])
'''1906''' Torret eo ar banktorradur warmadoù Oscar Wilde
'''1909''' Relegoù Wilde zo dilec'hiet eus Bagneux da vered arPère Lachaise e Pariz
'''1912''' Ur monumant gant Jacob Epstein (1880-1959) so savet war ar bez
</poem>
== Oberennoù ==
===Barzhonegoù===
Linenn 53 ⟶ 85:
* ''[[The Rise of Historical Criticism]]'' (1908)
* ''[[The Letters of Oscar Wilde]]'' (1960)
* ''[[Teleny or The Reverse of the Medal]]'' (Paris, 1893)
==Levrlennadur==
*Holland, Merlin : ''Oscar Wilde: A Life in Letters'', Fourth Estate, 2003 {{ISBN|978-0-00-716103-4}}
== Liammoù diavaez ==
| |||