Istor Hungaria : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
Pajenn krouet gant : "'''Hungaria''' zo ur vro eus Kreiz Europa anvet evel-se abaoe ar Grennamzer Uhelañ, pa voe aloubet plaenennoù Pannonia gant an Hungared (pe Magyared), deuet e..."
 
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 21:
 
== An Durked ==
[[Restr:Suleyman1526-Suleiman Ithe ofMagnificent and the OttomanBattle Empireof Mohacs-Hunername-large.jpg|thumb|150px|left|[[Suleiman ar Meurdezus]] en emgann Mohacs]]
 
E deroù ar {{XVIvet kantved}} e oa deuet an [[Impalaeriezh Otoman]] da vezañ ur galloud bras, unan eus ar re vrasañ er bed. En em astenn a rae betek harzoù Hungaria, er c’hreisteiz. Noblañs Hungaria, e-lec’h bezañ war evezh ha prest da zifenn ar vro, a oa prederiet gant o zamm galloud dezho, a-dal da hini ar roue.
 
E 1521 e kouezhas kreñvlec’h hungarat Nándorfehérvár ([[Belgrad]] hiziv) etre daouarn an Durked, hag e 1526 e voe trec’het an arme hungarat en [[Emgann Mohács (1526)|Emgann Mohács]]. Ar roue yaouank [[Loeiz II Hungaria|Loeiz II Hungaria ha Bohemia]] a varvas en emgann-se, kenkoulz ha [[Pál Tomori]] hag a oa e penn an arme hungarat. Goude-se e voe rannet Hungaria e teir lodenn : unan en hanternoz hag er gornaoueg, “Hungaria"[[Hungaria Roueel”Roueel]]", a oa renet gant [[Ferdinand Iañ an Impalaeriezh Santel|Ferdinand Habsbourg]] da gentañ ha gant impalaerien all eus an tiegezh Habsbourg goude, tud hag a veze anvet da rouaned Hungaria ; unan e-kreiz, en-dro da v-[[Buda]] hag a oa aloubet gant an Durked ; hag unan all er reter, priñselezh[[Priñselezh Treuzsilvania]], dizalc’hemren met stag ouzh an Impalaeriezh Otoman.
[[Restr:Magyar- és Erdélyország 1629-ben (Pallas).jpg|thumb|Hungaria e 1629 : an Impalaeriezh Otoman e liv melen, Priñselezh Treuzsilvania e glas, "Hungaria roueel" e roz]]
 
Linenn 36:
 
[[Restr:Kossuth Lajos Barabás.jpg|thumb|180px|left|[[Lajos Kossuth]]]]
Meur a emsavadeg a voe en XVIII{{vet}} ha {{XIXvet kantved}} a-enep an Habsbourged : an holl a c’hwitas avat. [[Ferenc II Rákóczi]] a renas unan eus 1703 da 1711 ; trec’het e voe an emsavidi hogen gounit a reas an noblañsoù hungarat un nebeud gwirioù. An [[Dispac’hDispac'h hungarat (1848)|emsavadeg anavezetañ]] a c’hoarvezas e [[1849]] hagha renet e voe gant [[ Lajos Kossuth]]. Lañs a oa gant ar mennozhioù broadelour en Hungaria, abaoe [[Mare ar Sklêrijenn]] ha goulennet e veze e teufe an hungareg da vezañ implijet evel yezh ar stad hag ar skolioù. Er bloavezhioù 1820 e voe bodet un dael gant an impalaer [[Franz Iañ Aostria|Franz I{{añ}}]] ha da-heul e teuas un nebeud kemmoù evit ar velestradurezh hag an tailhoù. Met faezhet e voe emsavadeg Kossuth, a vez kounaet hiziv c’hoazh bep bloaz en Hungaria, d’ar 15 a viz Meurzh. Ne voe flastret an emsavidi avat nemet peogwir e voe skoazellet an Aostrianed gant ar Rusianed.
 
E 1866 e voe [[Brezel alaman|faezhet Aostria gant Prusia]] ha neuze e rankas an impalaer, gwanoc’h, degemer un [[Emglev etre Aostria hag Hungaria|emglev e 1867]], da ober eus an impalaeriezh un unaniezh div vro bar, ''[[Aostria-Hungaria]]''.