Holen : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 1:
[[File:Table salt with salt shaker V1.jpg|thumb
[[Restr:Salt - close-up.jpg|thumb
[[Restr:Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a.jpg|thumb
An [[holen]] a zo ur [[maenad]] graet eus [[kloridenn sodiom]] dreist-holl. An holen a zo ret evit ma vefe buhez war an douar, met e nebeudadoù. Fall e teu da vezañ d'al loened ha d'ar plant pa ez eus re anezhañ. ▼
[[Restr:139 Fauteuil à sel Tad Coz.jpg|thumb|Ur gador "Tad-kozh", a oa un arc'h evit an holen ivez.]]
▲An [[holen]] a zo ur [[maenad]]
Un temz-boued eo ivez, unan eus ar re goshañ hag ar re
Meur == Istor ==
Pa'z eo gouest an den
▲Pa'z eo gouest an den modern da virout e voued e boestoù pe dre ar yenijenn abaoe ur c'hant bloaz bennak nemetken, an holen a oa bet an doare da virout ar boued abaoe miliadoù a vloavezhioù. Kavet eo bet war ul lec'hienn henoniel e Roumania e veze dija implijet gant tud eus an [[Neolitik]] eus [[sevenadur Cucuteni-Trypillia]] war-dro 6050 kent JK<ref>[http://antiquity.ac.uk/projgall/weller/ Antiquity.ac.uk] Antiquity, Vol 79 No 306 December 2005 The earliest salt production in the world: an early Neolithic exploitation in Poiana Slatinei-Lunca, Romania Olivier Weller & Gheorghe Dumitroaia</ref>. Ul lec'hienn broduiñ all a zo bet kavet e rannvro [[Shanxi]], e [[Sina]], kozh-noe ivez (6000 bloaz kent JK).
Eus ar [[Krennamzer|Grennamzer]] d'an [[
== Rummoù ==
▲[[Restr:Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a.jpg|thumb|left|Bernioù holen e [[Bolivia]].]]
=== Holen naturel ===
Pa n'eo ket bet puraet an holen e chom gant holl e vaenadoù naturel, ha yac'hoc'h eo eta, pinvidikoc'h e [[magneziom]] hag e [[louc'helfenn]]où. Menegomp ar [[flour-holen]] a zo dornzastumet
=== Holen puraet ===
Puraat an holen a ro un holen gwenn-kann ha munut, met kollet gantañ e berzhioù boued hag ouzhpennet ennañ harperioù ha danvez
=== Holenn-taol ===
An holen-taol a zo un holenn puraet, 95% pe ouzhpenn
Pa'z eo bras ar greunioù e vez kaoz eus holen kras, holen glas, holen gros, pe holen rous. A-hend-all eo "holen fin". Gallout a ra bezañ holen gwenn pe holen gris.
== Teknikoù produiñ ==
* Holenn-maen : ur gwiskad maenad kalz holen ennañ eo, graet pell-pell zo dre ziaezhennadur lennoù pe morioù diabarzh. Eztennet e vez eus ur vengleuz pe dre ensinklañ dour
▲[[Restr:France-Noirmoutier-Sel brut.jpg|thumb|300px|Holen eus [[Nervouster]] nevez dastumet]]
▲* Holenn-maen : ur gwiskad maenad kalz holen ennañ eo, graet pell-pell zo dre ziaezhennadur lennoù pe morioù diabarzh. Eztennet e vez eus ur vengleuz pe dre ensinklañ dour,
* Gallout a reer tennañ an holen end-eeun eus ar mor dre an [[hili]], da lâret eo dour gant kalz holen ennañ.
▲* Holen-mor : produet eo dre ziaezhennañ an dour mor en ur [[palud]],
<div style="width:670px; margin:auto; margin-top:15px; border:1px solid #e1e1e1; text-align:center; font-size:90%; padding-top:15px;">
▲* Gallout a reer tennañ an holen end-eeun eus ar mor dre an [[hili]], da lâret eo dour gant kalz holen ennañ.
[[Restr:Salt ship loading.jpg|
</div>
== Evit keginañ hag all ==
Implijet e vez an holen evit temzañ ar meuzioù ha mirout ar boued : an [[irvin]], ar [[Kig|c'hig]] (kaoz vez neuze eus "kig-sezon"), ar [[Pesk|pesked]] (
Skouerioù meuzioù ma vez graet gant holen : braog pe glazenn pobet en holen
== A bep seurt ==
* 35 g/l eo holenegezh an [[dour mor]] well-wazh, met ar morioù serr pe peuzserr a zo kalz nebeutoc'h pe muioc'h a holen enno, evel ar [[Mor Baltel]] (10 g/l) pe er c'hontrol ar [[Mor Marv]] (330 g/l) hag ar [[Mor Ruz]],
*
* Bagad Holen Mor, eus Gwenrann.
== Troioù-lavar ==
* ''Ali hag holen / A roer
▲[[Restr:Salt ship loading.jpg|thumb|400px|Ul lestr o kargañ holen en un termenva.]]
== Gwelit ivez ==
Linenn 51 ⟶ 52:
== Notennoù ==
{{
==Liammoù diavaez==
| |||