Mammout : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D boneg
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{Taxobox Loen | † Mammout |Mammouth.png | Mammout}}
{{Taxobox Phylum | Chordata }}
{{Taxobox Classis | Mammalia }}
{{Taxobox Ordo | Proboscidea }}
{{Taxobox Familia | Elephantidae }}
{{Taxobox Genus | Mammuthus}}
{{Taxobox Anv skiantel | Mammuthus | [[Joshua Brookes|Brookes]] ([[1828]]) }}
{{Taxobox Traoù all|Annezva|[[Afrika]], [[Europa]], [[Asia]], [[Norzhmerika]]}}
{{Taxobox Listennad |
{{Taxobox Traoù all|Prantad|[[Pliosen|Plioken]], [[Pleistosen|Pleistoken]], -4,8 da -0,0037 Ma AK}}
* ''[[Mammuthus columbi]]
* ''[[Mammuthus exilis]]
* ''[[Mammuthus jeffersonii]]
* ''[[Mammuthus meridionalis]]
* ''[[Mammuthus primigenius]]
* ''[[Mammuthus lamarmorae]]
}}
{{Taxobox Traoù all |Pelec'h e veze kavet| [[Afrika]], [[Europa]], [[Asia]], [[Amerika an Hanternoz]]}}
{{Taxobox Traoù all |Prantad| [[Pliosen]], [[Pleistosen]], -4,8 Ma da -1.500 AK}}
|-----
{{Taxobox Echu}}
Ar '''mammoutmammouted''' a oa ur [[bronneg]]ed proboskidian,en eus[[urzhad]] kerentiad[[Proboscidea]] anhag olifantegeder [[kerentiad|c'herentiad]] [[Elephantidae]].
 
EvelBronneged anetre holl1 olifantegedha e4,3 oant[[metr|m]] bronnegedo bras-treuhelder, etre 310 ha 9 000 [[Kilogramm|kg]] enno e oant, dezhe ur penn tuzumektuzum gant un [[trompilh|drompilh]] hag ur c’horf truilhennek, ha gant [[ezel|izili]] warnestummet stummevel ur pilerpileroù ha dezhepemp 5biz bizdezhe. Aet e oa bihan ment o [[divskouarn]] hagha hini o [[lost]]. <br>
Tri gwiskad kroc’hen[[kroc'hen]] a oa dezho evit en em zifenn diouzh an diavaez : 8 cm evit ar gwiskad lard, 2 cm evit ar [[kroc'hen|c’hroc’hen]], ha tri seurt [[blev]], hag ar re ziwezhañ a oa 1 metr hirhirder evit en em zifenn diouzh an amzer.
 
Ar ouenn goshañ anezhe a zo bet kavet en [[Afrika]].<br />
En [[Afrika]] e voe kavet ar c'houenn goshañ anezhe, ''Mammuthus africanavus''.
Bevañ a raent da vare ar [[Pleistosen]], eus 1.6 milion a vloavezhioù ’zo, betek 3 700 vloaz ’zo pe war-dro.
 
Bevet o deus adalek mare ar [[Pliosen|Plioken]] (5 milion a vloavezhioù zo) betek an [[Holosen|Holoken]] (war-dro 3 700 vloaz zo). Ar mammouted diwezhañ a oa c'hoazh o treistbevañ en [[Enez Wrangel]] a-vaez da [[Siberia]] p'edod o sevel [[Piramidenn vras Gizah]] en [[Henegipt]].
 
== Ar spesadoù ==
*'''†''' Da get eo aet an holl spesadoù mammouted.
* ''[[Mammuthus columbi]]'' Mammouth Kolombia<br />
{|class="wikitable"
* ''[[Mammuthus exilis]]'' Mammout bitik<br />
|-
* ''[[Mammuthus jeffersonii]]'' Mammout Jefferson<br />
! !!Anver(ez)!!Maread!!Notennoù
* ''[[Mammuthus meridionalis]]'' Mammout ar c'hreisteiz<br />
|-
* ''[[Mammuthus primigenius]]'' Mammout blevek<br />
* |''[[Mammuthus lamarmoraeafricanavus]]'' Mammout korr Sardinia<br />
|[[Camille Arambourg|Arambourg]], [[1952]]
[[Image:Mammuthus Tooth Side View Pleistocene Ohio.jpg|thumb|left|''Mammuthus'']]
|
[[Image:Mammuthus Tooth Surface Pleistocene Ohio.jpg|thumb|left|''Mammuthus'']]
-3 da -1.65 Ma <ref>'''Ma''' : ''Mega-annum'', milion a vloavezhioù.</ref>
|"Mammout-you [[Afrika]]"
|-
|''[[Mammuthus columbi]]'' <ref>Anvet ''Mammuthus jeffersonii'' ivez.</ref>
|[[Hugh Falconer|Falconer]], [[1857]]
|
-1.5 da -0.0115 Ma
|"Mammout [[Kristol Goulm]]" ; eus [[Norzhamerika]] ar Su betek [[Costa Rica]]
|-
|''[[Mammuthus creticus]]''
|[[Dorothea Bate|Bate]], [[1907]]
|[[Pleistosen|Pleistoken]]
|Mammout [[Kreta]] ; ar bihanañ mammout a zo bet (1 m, 310 kg)
|-
|''[[Mammuthus exilis]]''
|[[Chester Stock|Stock]] & [[E. L. Furlong|Furlong]], [[1928]]
|
-0.06 da -0,011 Ma
|Mammout korr [[Channel Islands]] [[Kalifornia]]
|-
|''[[Mammuthus lamarmorae]]''
|[[Charles Immanuel Forsyth Major|Forsyth Major]], [[1883]]
|
-0,45 da -0,04 Ma
|Mammout [[Sardinia]]
|-
|''[[Mammuthus meridionalis]]''
|[[Filippo Nesti|Nesti]], [[1825]]
|
-2,5 da -1,5 Ma
|"Mammout ar Su" ; en [[Europa]] hag [[Azia ar C'hreiz]]
|-
|''[[Mammuthus primigenius]]''
|[[Johann Friedrich Blumenbach|Blumenbach]], [[1799]]
|
-0,4 da -0,004 Ma
|Mammout gloanek ; Europa, Azia an Norzh, Norzhamerika an Norzh
|-
|''[[Mammuthus rumanus]]''
|[[Sabba Ştefănescu|Ştefănescu]], [[1924]]
|
-3,5 da -2,6 Ma
|"Mammout [[Roumania]] ; [[Europa ar Reter]]
|-
|''[[Mammuthus subplanifrons]]''
|[[Henry Fairfield Osborn|Osborn]], [[1928]]
|
-5 da -2.58 Ma
|"Mammout [[Afrika ar Su]]" ; en [[Ethiopia]], [[Afrika ar Reter]] ha [[Suafrika]]
|-
|''[[Mammuthus trogontherii]]''
|[[Hans Pohlig|Pohlig]], [[1885]]
|
-1,8 da -0,126Ma
|"Mammout ar stepennoù" ; [[Eurazia]] an Norzh
|-
|colspan="4"|
<gallery mode="packed" heights="220px" style="margin-top:15px;">
Mammuthus Tooth Side View Pleistocene Ohio.jpg|[[Dant]] ''Mammuthus'' gwelet a-gostez
Mammuthus Tooth Surface Pleistocene Ohio.jpg|Gorre dant ur mammout
</gallery>
|}
==Levrlennadur==
*{{en}} Lester, Adrian & Bahn, Pul & Green, Richard & Auel Jean M.: ''Mammoths – Giants of the Ice Age'', University of California Press, 2007{{ISBN|978-0-520-25319-3}}
==Liammoù diavaez==
*{{en}} Larramendi, Aser (2016) : [https://www.app.pan.pl/archive/published/app61/app001362014.pdf ''Shoulder height, body mass, and shape of proboscideans'']
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Bronneged aet da get]]
[[Rummad:Loened ragistorel]]