Wikipedia

Hertz : diforc'h etre ar stummoù

Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kentKemm nevesoc'h →
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
Yun (kaozeal | degasadennoù)
8 271 kemm
nevesaat
Linenn 1:
{{adkas|Hertz}}
[[File:Stimmgabel.jpg|thumb|upright=0.7|Ur bondon La3, 440Hz]]
An '''hertz''' (simbol: '''Hz''') eo an [[unanenn]] [[unanennoù deveret eus ar sistem etrebroadel|deveret]] eus ar [[sistem unanennoù etrebroadel|sistem etrebroadel]] (SI) evit muzuliañ ar [[frekañs|frekañsoù]]. Kevatal eo an hertz gant un [[osilhadenn]] dre [[segondenn]] (s<sup>-1</sup>, 1/s). Dont a ra e anv diwar anv ar [[fizikour]] [[alamagn|alaman]] [[Heinrich Rudolf Hertz]] en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an [[elektromagnetegezh]].
An '''hertz''' (arouez : '''Hz''') eo an [[unanennoù deveret eus ar sistem etrebroadel|unanenn deveret eus ar Reizhiad Etrebroadel]] (SI) evit muzuliañ an [[frekañs]]où, da lavarout eo an niver a dalmoù pe luslelladoù dre [[eilenn]]. Kevatal eo an hertz gant un talm pe ul luskellad dre eilenn (s<sup>-1</sup>, 1/s).<br>
 
Diwar anv ar [[fizikour]] [[alamagn|alaman]] [[Heinrich Hertz|Heinrich Rudolf Hertz]]([[1857]]–[[1894]]) en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an [[elektromagnetegezh]] ez eo bet anvet an unanenn.
Da skouer en deus ar [[gouloù]] ruz ur frekañs tost da 4,6&nbsp;×&nbsp;10<sup>14</sup> Hz.
 
== Skouerioù ==
An*50 tredan-tiHz (rouedad)eo afrekañs zored unpebeilat rouedad an [[tredan]] alternel230[[Volt|V]] :en [[Afrika]], en [[Azia]] hag en [[Europa]], da lavarout amgineteo e vez poleldertuginet bleinegezh (+ pe -) ar bonnoù meur a50 wezh bep segondenneilenn. Ur frekañs a 50 Hz a dalv ez eus 100 kemm dre segondenneilenn, (pep bonn a vez pozitivelmuiel (+) 50 gwezh ha negativelleiel (-) 50 gwezh) bep eilenn.
*Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre eilenn (e-touez traoù all). An [[notenn sonerezh]] La3 dave a dalm da 440 Hz ; ar frekañs-se eo a vez roet gant ar [[bondon]], ar c'hentonerioù elektronek ha gant ton ur [[pellgomz]]er.
*Gouest eo divskouarn un den yac'h da glevout sonioù en ur skalfad ker boud ha 20 Hz ha ker skiltr ha 20 [[kilo|k]]Hz (20 000 Hz).
*Skignet e vez ar gwagennoù [[skingomz]] e [[moduladur frekañs]] war ur vandenn etre 80 [[Mega|M]]Hz ha 108 MHz (80 x 10<sup>6</sup> – 108 x 10<sup>6</sup> Hz).
*E penn-kentañ ar [[bloavezhioù 1980]], [[kewerier]] un [[urzhiataer]] hiniennel a dalme etre 1 MHz hag 8 MHz. Hiziv an deiz (2019), un urzhiataer hezoug boutin a dalm da 2 [[Giga|G]]Hz (2 x 10<sup>12</sup> Hz), da lavarout ur c'helchiad diazez 0,5 [[nano|n]]s.
*Etre 400 THz (400 x 10<sup>12</sup>Hz) ha 484 THz (480 x 10<sup>12</sup>Hz eo frekañs ar [[gouloù]] [[ruz (liv)|ruz]] zo ).
 
== Lieskementoù ha ranngementoù en SI ==
Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre segondenn (e-touez traoù all). Al [[la]] dave a vez roet gant ar [[forc'h-toniañ]] a osilh da 440 Hz. Lavaret e vez ivez e vez merzet ar sonioù etre 20 Hz hag 20&nbsp;000 Hz gant skouarn an dud.
*Etrebroadel eo an anvioù ivez.
 
{|style="margin:auto"
Skignet e vez ar gwagennoù radio e [[moduladur frekañs]] war ur vandenn etre 80 MHz ha 108 MHz.
|-valign="top"
 
An urzhiataerezioù hiniennel kentañ (penn kentañ ar bloavezhioù 1980) o doa ur frekañs horolaj [[prosesor]] etre 1 hag 8 MHz. Ur prosesor, dezhañ ur sikl diazez a 0,83 [[nano|n]][[segondenn|s]], en deus neuze ur frekañs a 1/0,83 = 1,2 GHz.
 
== Lieskementoù ha rangementoù ([[sistem unanennoù etrebroadel|sistem etrebroadel]]) ==
{| BORDER="1" CELLSPACING="0"
! Lieskement
! Anv
! Simbol
!
! Ranngement
! Anv
! Simbol
|-
|10<sup>0</sup>
| '''hertz'''
|Hz
|
{|class="wikitable"
|&nbsp;
!colspan="3"|<span style="font-variant:small-caps;">Lieskementoù</span>
|&nbsp;
|&nbsp;
|-
!Kementad!!Anv!!Arouez
|10<sup>1</sup>
| dekahertz
|daHz
|
|10<sup>-1</sup>
| desihertz
|dHz
|-
|x 10<sup>21</sup>||decahertz||daHz
| hektohertz
| hHz
|
|10<sup>-2</sup>
| santihertz
| cHz
|-
|x 10<sup>32</sup>||hectohertz||hHz
|-bgcolor="#ffffe0"
| kilohertz
|'''x 10<sup>3</sup>'''||'''kilohertz'''||'''kHz'''
| kHz
|-bgcolor="#ffffe0"
|
|'''x 10<sup>-36</sup>'''||'''megahertz'''||'''MHz'''
|-bgcolor="#ffffe0"
| milihertz
|'''x 10<sup>9</sup>'''||'''gigahertz'''||'''GHz'''
| mHz
|-bgcolor="#ffffe0"
|'''x 10<sup>12</sup>'''||'''terahertz'''||'''THz'''
|-
|x 10<sup>615</sup>||petahertz||PHz
| megahertz
| MHz
|
|10<sup>-6</sup>
| mikrohertz
| µHz
|-
|x 10<sup>918</sup>||exahertz||EHz
| gigahertz
| GHz
|
|10<sup>-9</sup>
| nanohertz
|nHz
|-
|x 10<sup>1221</sup>||zettahertz|||ZHz
| terahertz
|THz
|
|10<sup>-12</sup>
| pikohertz
|pHz
|-
|x 10<sup>1524</sup>||yottahertz||YHz
|}
| petahertz
|PHz
|
{|class="wikitable"
|10<sup>-15</sup>
!colspan="3"|<span style="font-variant:small-caps;">Ranngementoù</span>
| femtohertz
|fHz
|-
!Kementad!!Anv!!Arouez
|10<sup>18</sup>
| egzahertz
|EHz
|
|10<sup>-18</sup>
| atohertz
|aHz
|-
|x 10<sup>21-1</sup>||decihertz||dHz
|-
| zetahertz
|x 10<sup>-2</sup>||centihertz||cHz
| ZHz
|
|10<sup>-21</sup>
| zeptohertz
| zHz
|-
|x 10<sup>24-3</sup>||millihertz||mHz
|-
|yotahertz
|x 10<sup>-6</sup>||microhertz||µHz
|YHz
|-
|x 10<sup>-249</sup>||nanohertz||nHz
|-
| yoktohertz
|x 10<sup>-12</sup>||picohertz||pHz
| yHz
|-
|x 10<sup>-15</sup>||femtohertz||fHz
|-
|x 10<sup>-18</sup>||attohertz||aHz
|-
|x 10<sup>-21</sup>||zeptohertz||zHz
|-
|x 10<sup>-24</sup>||yoctohertz||yHz
|-
|}
|}
 
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Hertz »