Erinied : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Ar restr commons:File:Orestes_Pursued_by_the_Furies_by_William-Adolphe_Bouguereau_(1862)_-_Google_Art_Project.jpg oa bet lakaet e-lerc’h William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_The_Remorse_of_Orestes_(1862).jpg ; Goulennet e oa gant [[commons:User:Co
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
[[SkeudennRestr:Deux furies.png|thumb|220px|Div Erinienn, en ul levr eus an {{XIXvet kantved}}Erinyenn, treset diwar ul lestr eus Hellaz kozh.Henc'hres]]
[[Restr:Virgil Solis - Tereus Procne Furies.jpg |thumb|''[[Tereüs]] ha [[Prokne]],gronnet hagant Erinyed''Merc'hed<br>Virgil arSolis, Gounnar''.[[1581]]]]
[[Restr:Singer Sargent, John - Orestes Pursued by the Furies - 1921.jpg |thumb|''An Eurinied war-lerc'h Orestes'', gant <br>[[John Singer Sargent]]., [[1921]]]]
 
An '''EriniedErinyed''' ([[henc'hresianeg]] : Ἐρινύες / ''Erinúes'') a oa teir [[c'hoar]], evel alies e relijion [[Henc'hres|Hellaz kozh]], a oa o c'hefridi [[heskinañ]] ar re a dorre urzh vat ar bed, an dorfedourien a bep seurt.
 
Korfoù [[askellek]] a oa dezho, [[naered]] war o fennoù, ha pennoù chas hervez lod, gwad a vere eus o daoulagad, ha [[skourjez]]où ha [[flammerennoù]] a veze ganto.
==Anvioù ==
E [[henc'hresianeg|gregach]] e oant Ἐρινύες / ''Erinúes'', eus ar verb ἐρίνειν / ''erínein'', a dalv kement ha « "heskinañ »".
 
N'eo ket sur pet a oa anezho, met hervez [[Vergilius]] ne oant nemet teir: :
== O anvioù ==
E [[henc'hresianeg|gregach]] e oant Ἐρινύες/ ''Erinúes'', eus ar verb ἐρίνειν / ''erínein'', a dalv kement ha « heskinañ ».
 
N'eo ket sur pet a oa anezho, met hervez [[Vergilius]] ne oant nemet teir:
* [[Alekto]], an Hini Didruez
* [[Tisifone]], an Dialerez
* ha [[Megaira]], ar Sorserez (dont a ra ar ger gallek ''mégère'' eus anv an hini diwezhañ).
An '''Eumenided''' a veze graet anezho ivez, e gregach Εὐμενίδες / ''Eumenídes'', « ar madoberourezed », ur ger a veze lavaret gant aon da lavarout o gwir anv.
 
Hervez ar vojenn e vez graet an anv-se anezho abaoe barn [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]] (gwelout amañ izeloc'h) gant an [[Areopagos]]. En [[Aten]] e veze lavaret ivez ''σεμναὶ θεαί'' / ''semnaì theaí'', « doueezed enorus ». Un anv all a veze graet anezho c'hoazh: ''χθόνιαι θεαί'' / ''c'hthóniai theaí'', « doueezed ifernus ».
 
Klotañ a reont gant [[Merc'hed ar Gounnar]] (''[[Furiae]]'' pe ''Diræ'' e [[latin]]) e [[Roma gozh]]. ''Kounnarverc'hed'' a gaver e [[Geriadur Vallée]] ("furie").
==Lignez==
 
* Merc'hed [[Gaia]] e oant, diwar gwad [[Ouranos]] a oa bet muturniet, hervez [[Hesiodos]].
== O lignez ==
* Merc'hed [[Gaia]] e oant, diwar gwad [[Ouranos]] a oa bet muturniet, hervez [[Hesiodos]].
* Hervez [[Epimenides]] e oant c'hoarezed d'ar [[Moirai]], a oa merc'hed da g-[[Kronos]] ha da [[Euonyme]].
* Hervez [[Aesc'hulos|Aisc'hylos]] e oant merc'hed da [[Nyks]] (an Noz).
* Hervez [[Sofokles]] e oant merc'hed Gaia ha [[Skotos]], an Deñvalijenn.
==Pouez==
 
== O fouez ==
Dre ma oant doueezed kozh ne oant ket dindan [[Zeus]]. O chom e oant en [[Erebos]] (pe en [[Tartaros]], hervez an oberourien), er bed dindanomp, o tiskuizhañ da c'hortoz bezañ galvet war an Douar. Goude ma'z int a orin doueel ne blijont ket nemeur da z-[[Doueed an Olimp|Doueed Olympos]], gouzañvet int ganto, ha netra ken. An dud avat o devez aon razo. Se zo kaoz, dre ma tec'her razo atav, dre ma fell dezho bezañ anavezet ivez, e plegont da varnadenn [[Athena]] e pezh [[Aesc'hulos|Aisc'hylos]], en desped d'o c'hoant diwalc'hus a zial.
 
Doueezed c'htonian a zo anezhe. Hervez an hengoun [[orfegezh|orfek]] int ganet eus [[Haides]] ha [[Persefone]]. Enkorfañ a reont ar mallozh taolet gant un den, ha karget int da gastizañ an torfedoù e-pad buhez an torfedour, ha n'eo ket goude e varv.
== Trajedienn Aisc'hylos ==
[[SkeudennRestr:Orestes Pursued by the Furies by William-Adolphe Bouguereau (1862) - Google Art Project.jpg|thumb|left|300px|''Morc'hed'An [[OrestesEurinied war-lerc'h (mitologiezh)|Orestes]]'', gant <br>[[William Bouguereau]], ([[1862]]).]]
 
En ''[[Eumenidezed|Eumenided]]'' gant [[Aesc'hulos|Aisc'hylos]], trede pezh an ''[[Orestia]]'', emañ an Erinyed, "Merc'hed ar Gounnar, an Erinied", war-lerc'h [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]]. Hag eñ da lazhañ e vamm, [[Klytaimnestra]], evit dialañ muntr e dad [[Agamemnon]].
== Trajedienn Aisc'hylos ==
[[Skeudenn:Orestes Pursued by the Furies by William-Adolphe Bouguereau (1862) - Google Art Project.jpg|thumb|left|300px|''Morc'hed [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]]'', gant [[William Bouguereau]] ([[1862]]).]]
[[Restr:Singer Sargent, John - Orestes Pursued by the Furies - 1921.jpg |thumb|''An Eurinied war-lerc'h Orestes'', gant [[John Singer Sargent]].]]
En ''[[Eumenidezed|Eumenided]]'' gant [[Aesc'hulos|Aisc'hylos]], trede pezh an ''[[Orestia]]'', emañ Merc'hed ar Gounnar, an Erinied, war-lerc'h [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]]. Hag eñ da lazhañ e vamm, [[Klytaimnestra]], evit dialañ muntr e dad [[Agamemnon]].
 
Kentañ ma voe c'hoariet trajedienn Aisc'hylos e spontas an arvesterien.
 
War-lerc'h [[Alkmeion (mab Amfiaraos)|Alkmeion]] e oa an Erinied ivez, dre m'en devoa lazhet e vamm. Evel Orestes e oa bet bountet gant Apollon da zialañ e dad. Un erinienn a veze war e lerc'h dre ar vro, ken na gavas repu war un douar ha n'eus ket anezhañ pa oa bet lazhet e vamm, ma n'hall ket bezañ kavet ken gant Merc'hed ar Gounnar.
 
== Azeulerezh ==
Deñved du a veze aberzhet dezho. Evet e veze νηφάλια (''nêphália''), ur seurt [[mez (mel)|mez]], diwar mel ha dour.
 
Kentañ ma voe c'hoariet trajedienn Aisc'hylos e spontas an arvesterien.
Ul lec'h zo, en [[Arkadia]] ma'z eus daou santual d'an Erinied.
 
War-lerc'h [[Alkmeion (mab Amfiaraos)|Alkmeion]] e oa an EriniedErinyed ivez, dre m'en devoa lazhet e vamm. Evel Orestes e oa bet bountet gant Apollon da zialañ e dad. Un erinienn a veze war e lerc'h dre ar vro, ken na gavas repu war un douar ha n'eus ket anezhañ pa oa bet lazhet e vamm, ma n'hall ket bezañ kavet ken gant Merc'hed ar Gounnar.
== Pennadoù kar ==
{{clr|left}}
* [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]]
== Azeulerezh ==
* [[Maniae]]
Deñved du a veze aberzhet dezho. Evet e veze νηφάλια (''nêphália''), ur seurt [[mez (mel)|mez]], diwar mel ha dour.
 
Ul lec'h zo, en [[Arkadia]] ma'z eus daou santual d'an EriniedErinyed.
== Liamm diavaez ==
== Pennadoù kar ==
{{Commonscat|Erinyes|an Erinied}}
* [[Orestes (mitologiezh)|Orestes]]
* [[Maniae]]
 
{{Commonscat|Erinyes|anAn EriniedErinyed}}
[[Rummad:Doueezed Hellaz]]
[[Rummad:Bugale Ouranos]]