|
[[Skeudenn:Literatura{{Stumm dean cordel.jpg|thumb|right|300pxtitl|''Literatura de cordel'', e Brazil]] }}
[[Restr:Literatura de cordel REFON.jpg|thumb|upright=1.4|''Literatura de cordel'', diskouezadeg gant skolidi e [[São Paulo]] e [[2007]]]]
Al '''literatura de cordel''', pe '''lennegezh diwar ar fiselenn''', zo un doare [[barzhoniezh]] poblek, a oa dre gomz a orin, hag a zo bet moulet war baper marc'had-mat, lakaet war ziskouez a-ispilh ouzh ur [[fiselenn]], e kaieradoù 8, 16 pe 32 bajennad d'ar muiañ peurliesañ. ▼[[Restr:Literatura de cordel.jpg|thumb|upright=1.4|''Literatura de cordel'' e [[Rio de Janeiro]] e [[2010]]]]
▲Al '''''literatura de cordel''' , pe '' 'lennegezh diwar([[portugaleg]] arevit fiselenn''',"lennegezh fisel") zo un doare [[barzhoniezh]] poblek , a oa dre gomz a orin , hagkent about zo bet moulet[[moullañ|moullet]] war [[Paper|baper ]] marc'had-mat , ha lakaet war ziskouez a-ispilh ouzh ur [[fiselenn ]], e kaieradoùa-gaieradoù 8, 16 pe 32 bajennad d'ar muiañ peurliesañ.
Dont a ra eus lennegezh dre gomz troubadourien[[troubadour]]ed ar [[Krennamzer|Grennamzer]], a deuezeue da ganañ er marc'hallac'hioù sonennoù diwar-benn brezelourien pe, priñsezed, peha darvoudoù skrijus ar vro.
Adalek [[1450]] ha deroù marevezh ar moulerezhmoullañ e vovoe skrivetmoullet al lennegezh-se war follennoù anvet en « ''folhetos » en [[portugaleg]]. Ganet e oa'' e [[Portugal]], ma vezer kustum da ispilhañ paper. E [[Brazil]] e vleuniovleunias en {{XIXvet kantved}}. [[KoadengravadurioùPrennengravadur]]ioù a vez war ar golo, hag en deroù e vezent, a-hervez , graet gant ar varzhezdvarzhed o-unan. war a lavarer.<br>
Klotañ a ra an doare gant al lennegezh war follennoù-nij, anavezet e Breizh en {{XIXvethevelep kantved }} ha betek deroù an {{XXvet kantved}}. ▼
==Brazil==
Ouzhpenn ''literatura de cordel'' e reer ''cordel'' end-eeun, ''literatura popular em verso'' ("lennegezh poblek e gwerzennoù") ha ''folheto'' ivez eus an doare e Brazil ; e gwerzennoù e vez eno peurliesañ, pa vez kentoc'h e [[komz-plaen]] e Portugal.
[[File:Literatura_de_cordel_REFON.jpg |thumb|Labour skolidi db al lennegezh diwar ar fiselenn.]]
E Brazil e vez peurvuiañ e gwerzennoù, pa vez e komz-plaen e Portugal.
Bev eo c'hoazh al ''literatura de cordel'' e Brazil, en [[Nordeste]] , ha dreist-holl e stadoù [[Ceará]], [[Paraíba]] , ha [[Pernambuco]]. Alies ne oar ket lenn an oberourien ''folhetos '', ar re goshañ bepred : sevel a reont o skrid en o fenn ha reiñ da dreuzskrivañ d'un den all. War un dro int sonsaverien (met adimplijadimplijout a reont ar memes tonioù aliezik) , ha primganerien ha; gwerzhañ a reont o ''folhetos ouzhpenn'' er foarioù ivez. ▼''Literatura de cordel'' a vez graet anezhi peogwir e vez staget ar « folhetos » ouzh ur fiselenn (''cordel'') er foarioù ha marc'hadoù e [[Nordeste]] Brazil.
An oberourien, anvet ''cordelistas'', a lavar gwerzennoùc'hwec'h, eizh pe dek gwerzenn hogos war gan, ouzh son ar [[Biolin|violin ]] pe ar [[gitar ]] alies, pe a lenn en un doare meurdezus da sachañ evezh ar brenerien. ▼▲Bev eo c'hoazh e Brazil, en [[Nordeste]], ha dreist-holl e stadoù [[Ceará]], [[Paraíba]], ha [[Pernambuco]]. Alies ne oar ket lenn an oberourien folhetos, ar re goshañ bepred : sevel a reont o skrid en o fenn ha reiñ da dreuzskrivañ d'un den all. War un dro int sonsaverien (met adimplij a reont ar memes tonioù aliezik), primganerien ha gwerzhañ a reont o folhetos ouzhpenn er foarioù.
E [[1988]] eo bet savet an ''Academia Brasileira de Literatura de Cordel'', annezet e [[Rio de Janeiro]].
▲An oberourien, anvet ''cordelistas'', a lavar gwerzennoù hogos war gan, ouzh son ar violin pe ar gitar alies, pe a lenn en un doare meurdezus da sachañ evezh ar brenerien.
==GwerzioùDanvez==
C'hwec'h dodenn a vez el ''literatura de cordel'' dre vras :
E rannoù ar gwerzennoù e vez dek, eizh, pe c'hwec'h gwerzenn.
* danvez ar marvailhoù, enne priñsed hag erevent, boudiged ha burzhudoù ea-leizh ; ▼
*harozed hag harozezed ;
<!--
Os autores, ou cordelistas, recitam esses versos de forma melodiosa e cadenciada, acompanhados de viola, como também fazem leituras ou declamações muito empolgadas e animadas para conquistar os possíveis compradores.
-->
===Danvez===
Pemp danvez a vez meret dre vras
▲*danvez ar marvailhoù, enne priñsed hag erevent, boudiged ha burzhudoù e-leizh;
*danvez harozel
*danvez goapaus
*danvez karantez
*danvez relijiel
*danvez keleier
==Akademiezh==
Evit bodañ oberourien al lennegezh diwar ar fiselenn, eo bet savet e 1988 an Akademiezh Vraziliat Literatura de Cordel, annezet e Rio de Janeiro.
==Hañval==
▲Klotañ a ra gant al lennegezh war follennoù-nij, anavezet e Breizh en {{XIXvet kantved}} ha deroù an {{XXvet kantved}}.
==Pennadoù kar==
*[[Patativa do Assaré]] (1909 — 2002).
== Lennadurezh Levrlennadur==
* [http://www.ablc.com.br Akademiezh''Academia VrazilianBrasileira alde lennegezhLiteratura cordelde Cordel'']
* [http://www.cordelon.hpg.ig.com.br/biblioteca_cordel.htm ''Biblioteca dal Cordel on-line'']
[[Rummad:lennegezh portugalek]]
| 