Kastell Charlottenburg : diforc'h etre ar stummoù

A-drugarez d'he c'henitervez [[Liselotte von der Pfalz]] he doa ar rouanez Sophie Charlotte von Hannover dizoloet al liorzhoù bet aozet gant [[André Le Nôtre]] e [[Frañs]], ha plijet-bras e oa bet. [[Siméon Godeau]] e voe savet park Charlottenburg e [[1697]], diwar reolennoù strizh al liorzhoù mod gall. E penn-kentañ an XIX{{vetXIXvet}} kantved e voe adstummet al liorzhoù er mod saoz gant [[Peter Joseph Lenné]].

Stumm an ti-annez hañv-se a zo diazezet war hini kenkiz Chiatamone, ma chomas Friedrich-Wilhelm III. Ken entanet e oa bet ken e roas skouer ar c'henkiz italian da [[Karl Friedrich Schinkel|Schinkel]]. Diabarzh ar savadur a zo arouezius eus al luskad [[Biedermeier]], hag a voe a-bouez en [[Alamagn]] e penn-kentañ an XIX{{vetXIXvet}} kantved : diginkl, pleustrek hag uvel eo. Un testeni eus an arzoù da vare Friedrich Wilhelm III eo ivez : pezhioù-arrebeuri ha traoù eus ar mare-se agaver ennañ, hag ivez livadurioù gant Schinkel ha gant [[Caspar David Friedrich]].

Ar Gwelva (1789-1790) a voe treset gant [[Carl Gotthard Langhans]]. Ti te Friedrich Wilhelm II e voe. Ennañ ec'h aozee emvodoù hudsperedouriezh. Eeun eo talbenn ar savadur : n'eo ket ur savadur rococo, met unan nevez klasel. Er Gwelva emañ mirdi [[Labouradeg porselen ar roue (Berlin)|Labouradeg porselen ar roue]], ma tizoloer istor porselen [[Berlin]] en XVIII{{vetXVIIIvet}} ha XIX{{vetXIXvet}} kantved.