Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Arko (kaozeal | degasadennoù) kempenn + astenn + liammoù |
||
Linenn 2:
[[Restr:Flag of the Soviet Union.svg|thumbnail|dehou|upright=1.2|[[Banniel Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]]]]
'''Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel''' (Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик), ent-berr an '''Unaniezh Soviedel''', anavezet ivez gant an [[teskanv]] '''URSS''' (СССР e [[rusianeg]]), krouet e [[1922]], a zo ur riez hag a zo aet da get e [[1991]]. En em astenn a rae eus ar [[Mor Baltel]] d'ar [[Mor Du]] ha betek ar [[Meurvor Habask]]. Lodenn [[Norzh]] [[Eurazia]] e oa he ziriad, hini Rusia impalaerel, war-bouez [[Polonia]] ha [[Finland]], da lavaret eo tost da 15 % eus douaroù ar bed. Riez vrasañ ar bed e oa dre he gorread, hag a-bell.
En amzer ma oa staliet an URSS e oa bet enteuziet pe dispartiet diouti un nebeud riezoù ha tiriadoù. Koulskoude, ma oa 15 republik enni en diwezh, e oa Republik Sokialour Kevreadour Soviedel [[RSKS Rusia|Rusia]] an hini vrasañ, divent he gorread hag he foblañs. E-keñver an darempredoù diplomatel ez eo [[Rusia]] warlerc'hiadez an URSS.
== Istor ==
Disoc'h pennañ an [[Dispac'h Rusia 1917|Dispac'h rusian]], c'hoarvezet e [[1917]] pa voe skarzhet an [[Tsar]] [[Nikolaz II Rusia|Nikolaz II]] diwar e [[tron|dron]], e oa krouidigezh an URSS.
Goude trec'h an Dispac'h ec'h embannas [[Lenin]], penn ar strollad bolchevik, e vije renet ar vro gant pennaennoù ar [[komunouriezh|gomunouriezh]] ha bev e chomas ar bennaenn-se betek an diwezh.
[[Skeudenn:Russia Famine Saratov 1921.jpg|thumb|210px|Reuzidi [[naonegezh soviedel 1921-1922]].]]
Un aozadur [[Politikerezh|politikel]] hepken a oa aotreet; [[Strollad Komunour an Unaniezh Soviedel]] (SKUS) ha daou [[urzhaz]] a rene ar riez : hini ar SKUS hag hini ar pennoù politikel dilennet, met lec'hiet dindan kazel-gê ''ar Strollad''.▼
=== Diskar an Unaniezh Soviedel ===
Er bloavezhioù 1980 e oa krog an Unaniezh Soviedel da vont war e gement all. Klask a reas sekretour meur diwezhañ an URSS, [[Mic'hail Gorbatchev]], da derriñ an diskar-mañ dre politikerezh ar [[Perestroika]] (« Adsavadur », « Adframmadur ») hag ar [[Glasnost]] (« Foranded » ar breudoù) adalek [[1985]]. A-benn ar fin e oa diflosket an impalaerezh soviedel e [[1991]], ha roet he flas da [[Kenglad ar Stadoù Dizalc'h]].
▲Un aozadur [[Politikerezh|politikel]] hepken a oa aotreet; [[Strollad Komunour an Unaniezh Soviedel]] (SKUS) ha daou [[urzhaz]] a rene ar riez: hini ar SKUS hag hini ar pennoù politikel dilennet, met lec'hiet dindan kazel-gê ''ar Strollad''.
War div dachenn e c'haller kavout abegoù freuzadur an URSS :
Linenn 45 ⟶ 52:
* [[RSKS Treuzkaokazek]], diazezet e [[1922]], divodet e [[1936]] ha rannet neuze e teir republik, RSS Armenia, RSS Azerbaidjan ha RSS Jorjia.<br />
* [[RSS Finnek-Kareliek]], krouet e [[1940]], a zeuas ur Republik eus RSKS [[Rusia]] e [[1956]].<br />
== Pennadoù kar ==
{|
|- valign="top"
|
* [[Dispac'h Rusia]]
* [[Dispac'h miz Here]]
* [[Strollad Komunour an Unaniezh Soviedel]]
* [[Arme Ruz]]
* [[Sokialouriezh]]
* [[Komunouriezh]]
* [[Karl Marx]]
|
* [[Lenin]]
* [[Stalin]]
* [[Mic'hail Gorbatchev]]
* [[NKVD]]
* [[Brezel yen]]
* [[Rusia]]
|}
{{Republikoù soviedel}}
| |||