Jakez : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D corr using AWB
Arko (kaozeal | degasadennoù)
kempenn
Linenn 3:
== Ster hag orin an anv==
 
Evel '''[[Jakob]]''' e teu '''Jakez''' eus an [[hebraeg]]. Hep mar e teufe an anv hebraek "Ya'aqob" eus "Ya' Aqobel"<ref>E. RENAN, "Les noms théophores apocopés dans les anciennes langues sémitiques", ''Revue des Études Juives'' X, 1882, p.162, meneget e : CYRIL ASLANOV [http://nicol.club.fr/ciret/bulletin/b14/b14c5.htm "Entre théonymie et anthroponymie : l'onomastique divine et humaine, indice de la confusion entre transcendance et immanence] </ref> a dalveze "Gwarezet gant Doue" moarvat er yezhoù [[Mezopotamia|mezopotamek]]. En [[Testamant Kozh]] e lenner div zisplegadenn eus anv Jakob a denn kentoc'h d'ar c'hoarioù-gerioù pe d'un displegadenn boblek eus e ster<ref>http://www.interbible.org/interBible/decouverte/comprendre/2003/clb_031010.htm </ref>. Da gentañ e tispleger e anv gant ar ger hebraek "aqeb" a dalveze ''seul an troad''<ref>Geneliezh 25, 26.</ref> : ganet e vije bet Jacob, peg dre un dorn e seul e vreur [[Esau]]. En un arroudenn all eus an destenn-se<ref>Geneliezh 27, 36.</ref> e tostaer e anv ouzh ar verb 'aqab, ''distroadañ'', un damveneg eus ar skudellad fer a dalvezas da Jakob evit kemer e henanded digant [[Esau]].
 
Er [[Bibl]] e teuas da vezañ IACOBOS e [[gresianeg]]. Latinekaet eo bet e ''Jacobus'' goude. Meur a anv zo deveret diouzh an anv latin e yezhoù disheñvel (Gwelet izeloc'h).
 
Brudet eo bet an anv-se gant an [[ozhac’h-meur]] Jakob ha gant an holl sent kristen anvet '''Jakez'''.
 
==Stummoù brezhonek all==
''Jalm'' pe ''Chalm'' a gaver ivez evel [[anv-tiegezh]]. ''Jakig'' a gaver evel stumm bihanaat, e-kichen ''Jakezig''. ''[[Jakou]]'', evel er ganouenn [[Marijanig Lagadbran]]. ''Yagu'' pe ''Yegu'' pe c'hoazh ''Ugu'' evel en anv-lec'h ''ar Roc'h Ugu'' e [[Bro-Dreger]]. ''Jakeza'' ha ''Jaketa'' evit ar merc'hed, hag ivez ''Jakelina'', diwar ar stumm gallek.
* ''Jalm'', pe ''Chalm'', a gaver ivez evel [[anv-tiegezh]].
** ''Jakig'' a gaver evel stumm bihanaat, e-kichen ''Jakezig''
** ''Jakou'', evel er ganouenn [[Marijanig Lagadbran]].
** ''Yagu'' pe ''Yegu'' pe c'hoazh ''Ugu'' evel en anv-lec'h ''ar Roc'h Ugu'' e [[Bro-Dreger]]
 
KavetEil anv-badez : kavet e vez ivez an anv evel eil anv-badez, dreist-holl ''Yann-Jakez, Per-Jakez''.
*''Jakeza'' ha ''Jaketa'' evit ar merc'hed, hag ivez ''Jakelina'', diwar ar stumm gallek.
 
==Implij==
Ral e seblant bezañ evel anv-badez gwir, peuvuiañ ne vez nemet troidigezh an anv galleg ''Jacques'', evel gant ar skrivagnerien [[Jakez Riou]] pe [[Jakez Kerrien]], pe gant sonerien e Breizh.
 
Gallout a reer kavout anvioù tud brudet eus Breizh hag eus lec'h all war bajenn
 
*Implijet e vez ivez e brezhoneg
**evit treiñ anvioù rouanez [[Bro-Skos]], [[Bro-Saoz]], [[Aragon]], anavezet en o bro evel ''[[James]]'' pe ''[[Jaime]]''.
 
== Stummoù er yezhoù all ==
Linenn 43 ⟶ 34:
* [[Rusianeg]] : Яков (Yakov)
* [[Saozneg]] : ''Jacob'', ''[[James]]'', ''Jake'', ''Jack''
 
==Eil anv-badez==
Kavet e vez ivez an anv evel eil anv-badez, dreist-holl ''Yann-Jakez, Per-Jakez''.
 
==Anvioù-tud==
Linenn 53 ⟶ 41:
*[[Jakez, eskob Jeruzalem]], lesanvet "Jakez ar Yaouankañ", anvet "kenderv" pe "breur" [[Jezuz]], ha penn-rener doujet Iliz-vamm Jeruzalem<ref>''An Testamant Nevez - eil lodenn'', gant [[Kenvreuriez ar Brezoneg]], 1988, p. 164.</ref>. Gwelet gant Tadoù an Iliz evel aozer [[Lizher Sant Jakez]]<ref>Troidigezh an Testamant Nevez dindan renerezh Maodez Glanndour, Al Liamm, 1971, p 532</ref>
 
==={{Breizh}}Eskibien===
* [[Jakez Voragine]], arc’heskob [[GenoaGenova]], skrivagner al levr anvet ''[[Ar vojenn alaouret]]''.
* [[Jakez Karter]]
* [[Jakez KonanAmboise (den a relijion)]]
* [[Jakez Riou]]
* [[Per-Jakez Heliaz]]
* [[Jakez Kroc'hen]]
 
Gwelout ar pennad [[Jacques]] ivez.
 
===Rouaned===
Linenn 68 ⟶ 51:
* [[Jakez IV, roue Bro-Skos]]
* [[Jakez V, roue Bro-Skos]]
* [[Jakez Iañ, roueVI (Bro-SaozSkos)|Jakez VI, roue Bro-Skos]] pe Jakez, roue I{{añ}} Bro-Saoz
* [[Jakez II, roueVII (Bro-Saoz Skos)|Jakez VII, roue Bro-Skos]] pe Jakez II, roue Bro-Saoz
 
===Eskibien{{Breizh}}===
* [[Jakez Karter]], merdeer
* [[Jakez Voragine]], arc’heskob [[Genoa]], skrivagner al levr anvet ''[[Ar vojenn alaouret]]''.
* [[Jakez Amboise (relijiuz)Konan]], skrivagner
* [[Jakez Riou]], skrivagner
 
* [[Jakez Kerrien]], skrivagner
<!--
* [[Per-Jakez Heliaz]], skrivagner, hag e lesanv [[Jakez Kroc'hen]]
On sait en effet que Jacob serait né en tenant son frère [[Ésaü]] par le [[talon (anatomie)|talon]]. Le même terme pourrait aussi avoir eu le sens de ''supplanter'', allusion au plat de [[Lentille cultivée|lentille]]s par lequel Jacob prit son droit d'aînesse à [[Ésaü]]. Le nom a été popularisé à la fois par le [[Patriarches (Bible)|patriarche]] Jacob et par les divers saint Jacques chrétiens. Il a été [[latin]]isé en ''Jacobus''.
* [[Jakez Kroc'henBernard]], produer
 
=== Saints ===
 
* [[Jacques, fils d'Alphée]], [[apôtre]] ([[9 octobre]]).
* [[Jacques le Juste]], "frère du Seigneur" ([[23 octobre]]).
* [[Jacques le Mineur]], fils de [[Clopas]] et [[Marie, mère de Jacques|Marie]], assimilé soit à [[Jacques le Juste]] soit à [[Jacques, fils d'Alphée]] ([[1er mai]]).
* [[Jacques de Nisibe]], évêque et saint.
* [[Jacques de Tarentaise]], {{s-|V|e}}, premier évêque de [[Moûtiers]]
* [[Jacques de la Marche]], frère mineur et [[inquisition|inquisiteur]] en [[Hongrie]] et en [[Autriche]] ([[28 novembre]]).
* [[Jacques du Berry]], ermite en [[Berry]] ([[19 novembre]]).
 
=== Prélats ===
* [[Jacques de Voragine]], archevêque de [[Gênes]], auteur du recueil intitulé la ''[[Légende dorée]]''.
* [[Jacques d'Amboise (religieux)]]
 
=== Souverains ===
* [[Jacques Ier|Jacques I{{er}}]] (page d'[[homonymie]])
* [[Jacques II]] (page d'[[homonymie]])
* [[Jacques III]] (page d'[[homonymie]])
* [[Jacques IV d'Écosse]]
* [[Jacques V d'Écosse]]
* [[Jacques Ier d'Angleterre|Jacques VI d'Écosse]] ou I{{er}} d'Angleterre
* [[Jacques II d'Angleterre|Jacques VII d'Écosse]] ou II d'Angleterre
 
== Jacques comme nom de famille ==
* [[Norbert Jacques]] (1880-1954), écrivain luxembourgeois
* Baron / Général [[Jules Marie Alphonse Jacques de Dixmude]], agent de l'[[État indépendant du Congo]], fondateur de [[Kalemie]] / Albertville en [[1892]], et Général de l'[[Armée belge]] sur le [[Front de l'Yser]]
 
=== Jaques ===
* [[Émile Jaques-Dalcroze]] (1865-1950), musicien et pédagogue suisse.
 
== Personnages de fiction et œuvres d'art ==
* ''[[Jacques (Isaac le pirate)|Jacques]]'' est le titre du cinquième tome de la série de [[bande dessinée]] ''[[Isaac le pirate]]''.
* ''[[Jacques le fataliste]]'' roman de Diderot
* ''[[Jacquou le Croquant]]'' roman d'Eugène le Roy (1899).
* ''[[Rabbi Jacob]]'' film comique français
 
== Toponymie ==
===Amérique===
* [[Santiago du Chili]], capitale du Chili
 
===Europe===
* La [[rue Saint-Jacques]] (Paris, [[5e arrondissement de Paris|5e arrondissement]])
* [[Saint-Jacques-de-Compostelle]] (Espagne)
* [[Saint-Jacques (Alpes-de-Haute-Provence)|Saint-Jacques]], village de [[France]], [[Alpes-de-Haute-Provence]])
* [[Jacque]] : [[Commune française|commune]] [[france|française]], située dans le [[départements français|département]] des [[Hautes-Pyrénées]]
== Autres usages du nom ==
* [[Jacques Bonhomme]], paysan français par excellence au [[Moyen Âge]], il a donné son nom aux [[jacquerie]]s — soulèvements paysans du XIVe siècle : les soulevés étaient surnommés les ''Jacques''.
* '''''« faire le Jacques »''''', L'expression date de 1880, et vient de la dénomination péjorative des paysans prétendus lourds et nigauds. Elle signifie ''se conduire stupidement'', ''faire l'idiot''. Elle a inspiré leur nom de scène aux [[Frères Jacques]].
* '''Jacques a dit''' : jeu d'enfant (environ cinq ans). Un enfant est désigné comme Jacques. S'il donne une instruction précédée de ''Jacques a dit'', les autres doivent s'exécuter, sinon, ils doivent s'abstenir sous peine d'élimination.
* '''Jacquet''', nom donné aux pèlerins de Saint-Jacques de Compostelle
* [[Coquille Saint-Jacques]], coquillage comestible, emblème des pèlerins de Saint-Jacques
* '''Jacquot''' est le nom donné habituellement aux perroquets.
== Implijoù all eus an anv Jakez ==
* "Jakez en deus lavaret" : C'hoari bugale dreist-holl. Unan eus ar c'hoarierien a ro kemennoù d'ar re all. Pa grog e urzhioù gant "Jakez en deus lavaret" e tle ar c'hoarierien all ober diouzh en deus goulennet, mod all e rankont chom hep ober pe ez int koll.
-->
 
==Anvioù lec'hioù==
Linenn 140 ⟶ 67:
 
==Traoù all==
*[[Hent Sant-Jakez]].
*[[Kregin Sant Jakez]]
*[[Ma breur Jakez]], pe [[Breurig Jakez]], kanaouenn bugale.
* "Jakez en deus lavaret" : Cc'hoari bugale dreist-holl. Unan eus ar c'hoarierien a ro kemennoù d'ar re all. Pa grog e urzhioù gant "Jakez en deus lavaret" e tle ar c'hoarierien all ober diouzh en deus goulennet, mod all e rankont chom hep ober pe ez int koll.
 
==Gwelet ivez==
* [[Jacques IV d'Écosse]]
* [[James]]
* [[Jaime]]
 
==Notennoù==