Oksigen : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
png -> svg |
Arko (kaozeal | degasadennoù) Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 14:
An '''oksigen''' zo un [[elfenn gimiek]] hag a aparchant da skourr ar [[Kalkogen|c'halkogenoù]], '''8''' eo he [[niver atomek]] hag '''O''' hec'h [[Roll an elfennoù hervez o arouezioù|arouez]].
Dizoloet e voe gant ar c'himiour svedat [[Carl Wilhelm Scheele]] e [[Uppsala]] e [[1772]]. Dont a ra ar ger eus ar gresianeg ''oxys'' (trenkenn) ha ''gennan'' (genel), ur ger dibabet gant ar c'himiour gall [[Antoine Lavoisier]] hag e wreg e [[1777]].
Pa vez reizh ar [[gwrezverk]] hag ar [[gwask atmosferek|wask]] eo an oksigen ur [[gaz]] diatomek: an [[dioksigen]].
En [[Atmosferenn|aergelc'h]] e vez kavet an [[atom]] oksigen peurliesañ e stumm [[molekul]]ennoù [[diatomek]] [[dioksigen]] hag a zo O<sub>2</sub> o formulenn gimiek. Ar molekul [[ozon]] (trioksigen) zo ur gaz metastabil hag a gaver e [[gwiskad]]où uhelañ an aergelc'h dreist-holl el lec'h ma sil darn eus ar [[skin]]où [[uslimestra]] a zeu eus an [[Heol]]. Abaoe un nebeud [[dekvloaziad]]où e kresk paoter an [[ozon]] en [[aer]] e live al leur abalamour da obererezh an [[Den]]. Produet e vez an ozon pa vez rannet an [[oksidenn azot|oksidennoù azot]] a vez taolet pa zev an [[trelosk]]où karrekaet e-pad an devezhioù tomm, dindan [[gwered]] skinoù [[uslimestra]] an Heol. [[Pistri]]us hag [[oksidadur|oksidus]]-kenañ eo an [[ozon]].
{{ElfennoùKimiek}}
| |||