Erwan Berthou : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
E vuhez e berr |
||
Linenn 22:
}}
'''Erwan Berthou''' (''Yves Bertou'' er marilhoù), ganet d'ar [[4 a viz Gwengolo]] [[1861]] e [[Pleuvihan]], e [[Bro-Dreger|Treger]] ([[Breizh]]) hag aet da anaon d'ar [[27 a viz Genver]] [[1933]], e Pleuvihan ivez, a
== Buhez ==
Mab e oa da Erwan Berthou ha da Élisabeth Bidaman o doa un atant e kêriadenn Nant Canaff (Nant Kannañ <ref>Canaff a zo ar furm gozh eus kannñ, hervez Albert Delahaye, Dictionnaire des noms de lieux bretons… p. 264.</ref>), ma oe ganet eno. mont a reas a [[kloerdi-bihan Landreger|gloerdi bihan Landreger]], da skolaj [[Lannuon]] ha da lise Nivet e [[Naoned]]. War an [[treloc'herezh]] (mécanique) e voe stummet hag en em engouestlas er Morlu gall hag e veajas kalz (Sina, Afrika, Antilhez). Teurel a reas e vrall en [[An Havr-Nevez|Havr-Nevez]] ma labouras war gaoterioù-lestr di.<br>
E [[1898]] e teuas en-dro da atant e dud evit klask bevañ diwar al [[labour-douar]]. Entanet e oa gant Breizh, abaoe ma oa bet lisead e kemeras perzh gant embregennoù [[Taldir]] hag ez eas da [[Eisteddfod Kêrdiz]] e [[Bro-Gembre]], er bloaz-se. Degemeret e voe evel ''bardd'' (barzh) [[Breizh-Veur|Enez Vreizh]] gant an anv-barzh ''Alc'houeder Treger''. Tri miz goude e roas e skoazell evit sevel Gorsedd Breiz Vihan e [[Plouyann]]. Gant Taldir e lañsas [[Ti-Kaniri Breiz]] hag e kane gantañ.<br>
Pa ne c'helle ket gounid e vuhez gant al labour-douar e voe rediet mont da Bariz evit labourat er stalioù Niclausse e 1900. Pa [[Yann ar Fusteg]] roas e dilez, Erwan Vertoù a voe dilennet gant ar Gorsedd evit kemer e blas. Kemeras an anv-drouiz, ''Kaledvoulc'h'', anv brezhonekaet [[kleze]] Arzhur (Excalibur), met ne c'hellas ket gouzañvat an abafted ma oa ar Gorsedd enni hag e roas e dilez goude 2 bloavezh.<br>
Dont a reas en e gêriadenn e 1917 evit gwerzhañ an atant ha chom en un ti-bihan gant e wreg. Gant leveoù diwar an arc'hant postet e soñje tennañ e beadra da vevañ. Pa 'z eas al lur gall war ziskar e kollas e danvez hag e voe skoet e wreg gant ar c'hlañved war an holl. Skoazellet e voe gant e vignoned bloavezioù-pad hag ul labour gopret a voe kavet ganto, mirour mirdi ar Ragistor nevez krouet e Penmarc'h. Skoet gant ar [[seizi]] e chomas e-unan en e di hag ne voe diskoachet e marv a-aok tri devezh.
Bep sizhun e skrive ur pennad brezhonek anvet ''[[Trouz ar Zunvez]]'' evit ar gazetenn ''[[La Résistance]]''.
== Oberennoù
*
* Dre an Delen hag ar C’horn-boud, Pariz, Le Dault, 1904, 214 P.<ref>[http://bibliotheque.idbe-bzh.org/data/cle26/Dre_An_Delen_hag_ar_Chorn-Boud_.pdf ''Dre an Delen hag ar C’horn-boud'']</ref>, [[René Prud'homme]], [[Moriz an Dault]].
* Triadennou Barzed Enez-Vreiz (troet diwar ar c'hembraeg e galleg hag e brezoneg),Pariz, 1906,
* Istor Breiz hag ar Gelted, Pariz, Le Dault, 1910, 128 p.
* Lemenik skouer ar Varzed, Gwengamp, Toullec et Geffroy, 1914, 184 f..
* Irvin ha lore, Gwengamp, Toullec et Geffroy, 1914.
* [[1928]] : ''Daouzek abostol''.▼
* En bro Dreger a-dreuz Parkoù, 1927. Adembannet gant Mouladurioù Hor Yezh, 1985.
==Troidigezh==
* [[Jacques-Henri Bernardin de Saint-Pierre]], ''[[Hostaliri Suratt]]''<ref>[http://bibliotheque.idbe-bzh.org/data/pdf_2015_10_01/hostaliri_suratt_erwan_berthou_pleuvihan_1916.pdf ''Hostaliri Suratt'']</ref> (diwar ''Le Café de Surate'', 1790), [[Toullec]] ha [[Geffroy]], [[Gwengamp]], [[1916]].
== Levrlennadur ==
* Lukian Raoul, Geriadur ar skrivagnerien hag ar yezhourien vrezhonek, Al Liamm, 1992.
==Notennoù==
| |||