Mata Hari : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D →Liammoù diavaez: All info is kept in Wikidata / removied deleted template, removed: {{Liamm PuB|de}} (3) using AWB (10902) |
Arko (kaozeal | degasadennoù) faziigoù, liammoù, rummadoù |
||
Linenn 1:
[[Restr:Mata Hari 6.jpg|right|220px|thumb|<center>Mata Hari gwisket e mod dañsourezed Java</center>]]
[[Restr:Mata Hari 15.jpg|thumb|Mata Hari]]
'''Mata Hari''' (anv gwir : '''Margaretha Geertruida ''(Grietje)'' Zelle''') a oa un dañsourez hag ur [[serc'h]] bet ganet d'ar [[7 a viz Eost]] [[1876]] e [[Leeuwarden]] e [[Friz]] ha marv d'ar 15 a viz Here [[1917]] e [[Vincennes]]. Fuzuilhet eo bet e [[Frañs]] e-pad ar [[Brezel-bed kentañ]] peogwir e soñje d'an [[arme]] c'hall e oa ur spierez.
== He buhez ==
Margaret Zelle a voe ganet e [[Leeuwarden]] ([[Friz]]). [[Merc'h]] e oa da Adam Zelle, ur gwerzher kasketennoù eus an [[Izelvroioù]] ha d'e wreg Antje van der Meulen. Pa oa 6 vloaz e tilojas he familh da [[Leiden]]. He mamm a varvas e [[1891]] hag er memes bloavezh reas freuz-stal he zad. Klask a reas Margaret dont da vezañ skolaerez. Da 18 vloaz e timezas gant Rudolf MacLeod, hag eñ ofiser e morlu an [[Izelvroioù]]. Mont a rejont d'
Pa zistroas da Europa e tremenas un nebeud mizioù e [[den Haag]], eno e tispartias diouzh he gwaz hag a oa ul lonker feuls. E miz Du [[1901]] en em gavas e [[Pariz]].
Implijout a reas anv he gwaz, hag anvet e voe Lady MacLeod. Degemeret e vo en ur sirk evel marc'hegerez. E-pad nevezamzer [[1905]] e teuas da vezañ brudet a-drugarez d'he ferzh evel dañsourez erotek hag a-vaez-bro dindan an anv Mata Hari, hag a dalvez "heol" e [[maleg]].
Linenn 10:
== Mata Hari, dañsourez a-vaez-bro ==
<center><gallery>
</gallery></center>
En Europa a-bezh e roas abadennoù neuze, hag ur seurt mojenn a ziwanas : ganet e vije bet e [[Java]], ha war
== Mata Hari, ar spierez ==
D'an 2 a viz Gwengolo [[1916]], e-keit ma oa o klask kaout un tremen-hent a-benn mont da Vittel, e kejas dre zegouezh gant ar c'habiten Ladoux, hag eñ e penn servijoù enep-spierezh gall. Kinnig a reas dezhi implijout he darempredoù hag hec'h aezamantoù da veajiñ a-benn labourat evit [[Frañs]]. Asantiñ a reas, ha prometet e voe dezhi ur million a lurioù. Biskoazh ne resevas ar sammad-se. A-benn chom e diavaez an emgannoù ez eas d'an Izelvroioù dre ar [[Rouantelezh-Unanet]] ha [[Spagn]]. Meur a ofiser a voe hoalet ganti, ha goulennataet e voe gant izili
E miz Genver [[1917]] e kasas kargad alaman e [[Madrid]], major Kell e anv, ur gemennadenn skingomz da Verlin. Enni e taolenne labour ur spier anvet H-21. Klasket he doa Mata Hari hoalañ anezhañ. Tapet e voe ar gemennadenn gant ar servijoù gall, ha dre implij an titouroù a oa ganto e soñjjont e oa H-21 Mata Hari. An Alamaned o doa implijet ur c'hod aes da derriñ, ha soñjal a reer o doa graet a-ratozh a-benn kelaouiñ ar servijoù gall.
D'an 13 a viz C'hwevrer [[1917]] e voe furchet he c'hambr er [[Champs-Élysées]] gant ar servijoù gall. Ne voe kavet prouenn splann ebet, nemet produioù louzaouiñ en he sac'h-dorn. En ur veskañ anezho e vefe bet tu da fardañ liv diwelus. Ar servijoù gall a dapas ivez pellskridoù enno prouennoù he doa resevet 20 000 lur a-berzh konsul [[Alamagn]] en [[Izelvroioù]]. Hi a lavaras he doa bet an argant-se goude ur pennad plijadur gantañ, padal ec'h embannas ar varnerien e oa un digoll goude bezañ roet « titouroù », met ne lavarjont ket peseurt titouroù e oa.
Ne zegasas Mata Hari tamm titour ebet a vefe talvoudus, pe vefe evit an Alamaned, pe evit ar C'hallaoued, war-bouez unan diwar-benn ur spier doubl, hag a oa deuet a-benn d'en em silañ er rouedad alaman e-keit ma laboure evit ar C'hallaoued. Gallout a reer soñjal ivez e labouras dreist-holl evit an Emglev : azalek dibenn 1916 e voe karedig ur c'habiten rusian a laboure evit [[Frañs]] hag a oa anvet [[Vadim Maslov]]. Fellout a rae dezhi en em veñjiñ ivez rak ur wech e oa bet furchet c'hoariva [[Berlin]] gant an Alamaned
== Prosez ha marv ==
Linenn 30 ⟶ 29:
== Goude he marv ==
Azalek fin ar brezel e voe kinniget evel gouzañverez digablus gant an Alamaned, hag e voe embannet n'he doa biskoazh labouret evit o servijoù spiañ. E [[1931]] e teuas er-maez ul levr anvet "''L'Espionnage pendant la guerre mondiale''". Er raktres e kemeras perzh istorourien, ofiserien ha spierien ivez. Hag ennañ e c'haller lenn : « Traoù a-bouez a reas Mata Hari evit [[Alamagn]], kas a reas lizheroù evit titourerien a oa o chom en estrenvro pe e broioù hag a oa enebourien deomp... Mata hari a anaveze mat danvez an arme, dre ma oa bet summet e-barzh unan eus hor skolioù kelaouiñ gwellañ... Ur spierez a-feson e oa anezhi. » E [[1937]] e lakaas [[Fräulein Schragmüller]] (lesanvet « dimezell mezegez »)embann hec'h eñvorennoù buhez. Bet e oa bet o labourat e burev IIIC dindan and anv kuzh H21 en [[Anvers]]. En he levr e skrivas diwar-benn Mata Hari : « Hini ebet eus ar c'heloù a gasas a c'halljomp implijout, ha ne oa ket dedennus ar pezh a gasas deomp, pe a-fet arme, pe a-fet politikerezh. » Ouzhpennañ a reas memes tra : : « Reizh e oa e vefe kondaonet, kemend-se a glot gant spered kod an arme. »▼
▲E [[1937]] e lakaas [[Fräulein Schragmüller]] (lesanvet « dimezell mezegez »)embann hec'h eñvorennoù buhez. Bet e oa bet o labourat e burev IIIC dindan and anv kuzh H21 en [[Anvers]]. En he levr e skrivas diwar-benn Mata Hari : « Hini ebet eus ar c'heloù a gasas a c'halljomp implijout, ha ne oa ket dedennus ar pezh a gasas deomp, pe a-fet arme, pe a-fet politikerezh. » Ouzhpennañ a reas memes tra : : « Reizh e oa e vefe kondaonet, kemend-se a glot gant spered kod an arme. »
== Levrlennadur ==
Linenn 50 ⟶ 47:
* [http://www.mata-hari.com/mata-hari-fr.html Lec'hienn diwar-benn Mata Hari] : buhez ha luc'hskeudennoù
{{DEFAULTSORT:Hari, Mata}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1876]]
[[Rummad:Marvioù 1917]]
[[Rummad:
[[Rummad:Dañserezed]]
[[Rummad:Spierezed]]
[[Rummad:Tud fuzuilhet gant an arme c'hall]]
[[Rummad:Brezel-bed kentañ]]
| |||