|
War a seblant e oa bet ganet e miz Gouere 320, pe 321, e ''Cibalae'' e [[Pannonia]] ar Su<ref>[[Vinkovci]] e [[Kroatia]] hiziv</ref>, en ur familh a renk izel.
E dad Gratianus Major a oa ur c'homandant anvet da g-''[[comes|gomes]]'' [[Afrika|Africae]]'' er bloaz [[327]] gant [[Kustentin Iañ (impalaer roman)|Konstantin I<sup>añ</sup>]], ha goude se da ''gomes'' Breizh-Veur gant [[Flavius Julius Constans]]. N'eus titour ebet diwar-benn e vamm.
Dimezet e voe Valentinian da gentañ gant Marina Severa, a c'hanas [[Flavius Gratianus]] er bloaz [[359]]. Goude torret o eured ec'h addimezas gant Justina, merc'h ur gouarnour eus [[Italia]]. Ganti en devoe ur mab, [[Valentinian II]], ha teir merc'h : Justa, Grata ha Galla.
Dre e dalvoudegezh hag e galonegezh e voe staget ouzh gward an impalaer [[Juluan II]]. E [[357]] e voe savet da dribun. Argaset eo bet abalamour d'ur fallstamall. En em dennañ a reas neuze d'e vro c'henidik, Pannonia. Adlaket e voe en e garg gant Juluan II, met argaset evit un eil gwech abalamour d'ar relijion.<ref>Juluan e oa enep ar relijion kristen, hag abalamour da se e oa anvet "apostat" = renavi.</ref>
Adc'halvet e voe gant [[Jovianus]]<ref>Impalaer eus ar 27 Mezheven 363 d'ar 16 pe 17 C'hwevrer 364</ref>, ha kaset da [[Galia|C'halia]] da-gaout an arme bet lezet eno gant Juluan.
Goude marv an impalaer Jovianus<ref>Ren : [[363]]-[[364]] ; Jovianus a varvas e [[Dadastana]], etre [[Nikea]] hag [[Anyra]], goude ur pred gant re a voeson, ha mouget gant moged ur brazeouer.<nowiki></ref>, e voe Valentinian anvet da impalaer gant an arme, d'ar [[26 C'hwevrer]] 364 e Nikea<ref>E [[Turkia]] hiziv.</ref>. War c'houlenn-start an arme, e kemeras da genimpalaer e vreur [[Flavius Valens]], e [[Kergustentin]] d'an [[28 Meurzh]] 364.
Valentinian a gemeras [[Impalaeriezh ar C'hornoghornôg]] en e garg, tra ma voe lakaet ar [[Impalaeriezh roman ar Reter]] dindan veli Valens. En em guitaat a rejont e dibenn miz Eost 364 ha biken n'en em adweljont war-lerc'h.
En em stalias e reasstaliañ e [[Milano]] e miz Du 364 a reas Valentinian Iañ. Eno e savas lezennoù a-enep ar re pinvidikpinvidien ar vro, a oa gwaskerien ar re munudvunut hahag ar re paourbaour. Siwazh, ar re-mangalloudus e oa ar re a c'halloud ganto-hont, hag en o- zouez meur a senedourien[[sened]]our, ken e savas disemglev dizemglev etre Valentinian ha sened Roma.
Valentinian e oa [[kristen]], mes war ar c'horregorre nemetken. Ne ouie ket kalz a dra war ar [[relijion]], ha chomas didu e chomas war an aferioù se. Koulskoude, a -du e oa gant ar gristenien evit lakaat [[Ambrosius]], gouarnour ar rannvro, e penn [[eskopti]] Milano, eerer bloaz [[373]].
E miz Here [[365]] e gwitaaskuitaas Milano evit mont da Bariz[[Pariz|Lutetia Parisiorum]] ha da [[Reims|Rementium]], abalamour d'anar Alamaned[[Germaned|C'hermaned]] o devoa taget Galia ur wech ouzhpenn. A -drugarez da d'e[[Jovinus]], ''magister equitum''<ref>''Magister equitum'' = komandant marc'hiegezh, a vovoe laketlakaet ''penn dragon'' gant ar Vretoned war-lerc'h, an dragon o vezañ arouez ar varchiegezhvarc'hegiezh.</ref> Jovinus, e trec'has teir gwech warno.
E -kerzh an hañv [[367,]] en em stalias e ''Samarobriva'' ([[Amiens|Samarobriva]]), abalamour ema oa reuz gant ar [[Pikted|Bikted]] e [[Breizh (-Veur)]]. Degouezhet klañv eno e savas e vab Gratianus da ''Aogust'', kenimpalaer, d'ar [[24 Eost]] 367.<br>
E kerzh miz Here 367 e gasaskasas ar ''c' honthomes'' [[Theodosius ]], ur spagnol[[spagn]]ol, gant un arme da lakaat peoc'h en enezenn. <ref>En arme ar c'hont Theodosius e oa ivez ''Magnus Clemens Maximus'', migonmignon gant Theodosius ar yaouankYaouankañ. Mat eo derc'hel se ene sonjsoñj, rak aze emañ war -lerc'h alc' whezhwez ar vojennmojenn Maksim ha Kynan.</ref> Mont e reas da [[Trier|Drier]] abalamour d'ar C'hermaned, ur wech ouzhpenn.▼
Er bloaz [[368 ,]] tagete eovoe ''Mogontiacum''taget ([[Mainz |Mogontiacum]] ) gant AlamanedGermaned, ha tapet ul lodenn eus an annezidi. En respont, Valentinian enepstourmas a -zoarez pouezusenepstourmas garv etrezek broioù jermangerman en tu all d'ar Rhin,[[Roen]] hag e drectrec'has war zu an [[Neckar ]] uhel. Goude -se e savas ul linenn -difenn a-hed ar RhinRoen gant tourioù, kastelloù , ha kampoù. ▼Digouezhet klañv eno, e savas e vab Gratianus da ''Aogust'' = kenimpalaer, ar 24 Eost 367
Er bloaz [[372 ]] e oavoe tro d'arda Maoritania[[Maouritania|Vaouritania]] da gaout reuz. [[Firmus ]], ur priñs maor[[Maoured|maour]] kevredet , en em savsavas da impalaer. Trec'h e oavoe war rannoù armerannarmeoù roman ar vro, hag aloubiñ e reas ''Mauritania Caesaria'' ha bro Stif[[Setif]]. Gervel e reas Valentinian ar ''c' honthomes'' Theodosius eus Breizh -Veur hag en e gasas da VaoritaniaVaouritania. Eno, ar c'hont Theodosius e veuzhasveuzas ar vro ganter [[gwad ]]. Firmus en em distrujas , pe e [[374 ]] pe e [[375 ]]. ▼▲E kerzh miz Here 367 e gasas ar c'hont Theodosius, ur spagnol, gant un arme da lakaat peoc'h en enezenn. <ref>En arme ar c'hont Theodosius e oa ivez ''Magnus Clemens Maximus'', migon gant Theodosius ar yaouank. Mat eo derc'hel se en sonj, rak aze emañ war lerc'h alc'whez ar vojenn Maksim ha Kynan.</ref>
Er bloaz 374 e oavoe tro d'ar [[Gwaded |Waded]] ha [[Sarmated ]] da dreuziñ an [[Danav ]], ha lakaat en tan ha gwad broe Banonia[[Pannonia]]. Tost e oant da lakaat o grabanoùc'hrabanoù war merc'h [[Konstañs II ]], aet eus Kergustentin da Drier evit dimezhiñdimeziñ gant Gratian, mab Valentinian. <br>▼Mont e reas da [[Trier|Drier]] abalamour d'an Alamaned, ur wech ouzhpenn.
E-kerzh an diskar-amzerdiskaramzer 374 en em glevas Valentinian gant e enebour [[Macrianus ]], roue anar AlamanedC'hermaned, evit kaout peoc'h war ar RhinRoen. ▼
E-giz se, e-kerzh nevez-amzernevezamzer 375 e gasaskasas un enepstourm a-dreuz an Danav. Pilet en un doare didruedidruez, ar GwadedWaded ea c'houlennas truetruez gantdigant Valentinian, een ''[[Budapest|Aquincum '' (Budapest)]]. MesHemañ hemañavat, goude un taol kounnar a-enep kannaded ar GwadedWaded, a zovoe tapet e-unan gant un taol-gwad hag ea dremenas and'ar [[17 a viz Du ]] 375. ▼▲Er bloaz 368, taget eo ''Mogontiacum'' ([[Mainz]]) gant Alamaned, ha tapet ul lodenn an annezidi. En respont, Valentinian enepstourmas a-zoarez pouezus etrezek broioù jerman en tu all d'ar Rhin, hag e drec'has war zu an Neckar uhel. Goude se e savas ul linenn difenn a-hed ar Rhin gant tourioù, kastelloù, kampoù.
Daou vab ea oarenas war e lerc'h ː Gratian, 16 bloazvloaz, mab Marina Severa, ''aogust'' abaoe ar [[24 Eost ]] [[367 ]], ha [[Valentinian II]], 4 bloaz, mab Justina, savet ''aogust'' d'an [[22 Du ]] 375, pemp deiz goude marv e zaddad. Evel -just, Valentinian II ea oa re yaouank evit ober gant aferioù ar Stad, hag eha dre-se e oavoe Gratian e gwirionez e penn impalaerezh ar C' hornoghornôg, Valens bepred e penn ar Reter, betek 378. ▼▲Er bloaz 372 e oa tro d'ar Maoritania da gaout reuz. Firmus, ur priñs maor kevredet en em sav da impalaer. Trec'h e oa war rannoù arme roman ar vro, hag aloubiñ e reas ''Mauritania Caesaria'' ha bro Stif. Gervel e reas Valentinian ar c'hont Theodosius eus Breizh hag en gasas da Vaoritania. Eno, ar c'hont Theodosius e veuzhas ar vro gant gwad. Firmus en em distrujas, pe e 374 pe e 375.
▲Er bloaz 374 e oa tro d'ar Gwaded ha Sarmated da dreuziñ an Danav, ha lakaat en tan ha gwad bro Banonia. Tost e oant da lakaat o grabanoù war merc'h Konstañs II, aet eus Kergustentin da Drier evit dimezhiñ gant Gratian, mab Valentinian.
▲E-kerzh an diskar-amzer 374 en em glevas Valentinian gant e enebour Macrianus, roue an Alamaned, evit kaout peoc'h war ar Rhin.
▲E-giz se, e-kerzh nevez-amzer e gasas un enepstourm a-dreuz an Danav. Pilet en doare didrue, ar Gwaded e c'houlennas true gant Valentinian, e ''Aquincum'' (Budapest). Mes hemañ, goude un taol kounnar a-enep kannaded ar Gwaded, a zo tapet e-unan gant un taol-gwad hag e dremenas an 17 a viz Du 375.
▲Daou vab e oa war e lerc'h ː Gratian, 16 bloaz, mab Marina Severa, ''aogust'' abaoe ar 24 Eost 367, ha [[Valentinian II]], 4 bloaz, mab Justina, savet ''aogust'' an 22 Du 375, pemp deiz goude marv e zad. Evel just, Valentinian II e oa re yaouank evit ober gant aferioù ar Stad, hag e se e oa Gratian e gwirionez e penn impalaerezh ar C'hornog, Valens bepred e penn ar Reter, betek 378.
== Levrlennadur ==
|
