Diroll ar Menez : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Kendalc'h 6 |
||
Linenn 4:
== Danevell an Tad Maner ==
=== Degouezhioù er menezioù ===
En e zornlevr e kont an Tad Maner e kejas e [[Sant-Wenn]] gant un den yaouank pa oa o prezegenniñ ur [[mision]] e dibenn ar bloaz [[1649]]. Hemañ a lavare e voe heskinet gant un aozadur kevrinus en doa dilezet. Er vro-se e veze dalc'het bodadegoù noz e-kreiz al lanneier digenvez. Eno en em dolpe engroezioù a dud trouzus dindan sklerijenn luc'hel ar [[bod-tan|bodoù-tan]] o c'hoari c'hoarioù chañs hag o tañsal tro-dro d'un [[tron]] alaouret ma veze kludet un [[euzhvil]] orollus warnañ. Pep den a dlee dont evit touiñ e chomfe feal dezhañ hag e promete an [[eürusted]] buhez-pad. Ret e veze e azeuliñ, pokañ dezhañ en ur doare hudur, en em reiñ korf hag ene dezhañ. Evit kaout an droed da vont er fest e veze goulennet ma vefe dinac'het ar feiz kristen hag ar [[badeziant|vadeziant]]. Resevet en doa an den yaouank ur merk andiverkadus war e gilpenn ha tennet e voe ur banne [[gwad]] eus ur [[biz]] dezhañ evit skrivañ e anv e-barzh ul levr du. Dimezet e veze ar baotred gant plac'hed du gant treid divalav hag an
Hervez danevell latin Juluan Maner, hemañ a lakaas war wel, e-pad ar c'hofezioù, ne veze ket darempredet ar sabatoù gant un niver bihan a dud, met gant ur bobl a dud. Dont a rae pep stad ar gevredigezh, ken en em gave asambles gwazed, maouezed, plac'hed ha bugale gouestlet d'an Diaoul, a-raok bezañ bet ganet a-wezhoù, gant o c'herent. Tudjentiled a geje ouzh tud a renk izel, pa oa kaoz eus beleien ha leaned ivez. <br>
Anv ez eus eus un [[diaoul]] a laka pep den deuet da lec'h ar sabat da sentiñ ouzh e volontez. Dre vras e weler taolenn voutin ar [[sabat]]où, met pouezet e voe gant ar misioner war al lidoù ha a laka da soñjal e oant lidoù kozh sevenet a-gozh<ref>En em c'houlenn a rae Gwenc'hlan ar Skouezeg ha ne c'hellfe ket bezañ bet lidoù ragistorel pe gelt.</ref> en ur c'horn-bro pell diouzh ar c'hreizennoù kristen. Meneget ez eus ul lec'h e-kreiz al lanneier a vije "''ar Seizh Hent war harzoù [[eskopti Gwened]]''". Anv zo ivez eus [[Mur (kumun)|Mur]] ha [[Boulvriag]].<br>▼
▲Da [[Koraiz|Goraiz]] [[1650]], nebeud amzer goude an dizoloadenn, hervez kont ar misioner, e voe savet un [[itrik]] gant pevar den evit e lazhañ gant [[goaf]]où, met ne zeujont ket a-benn ha n'ouzer ket perak. Meneget eo penn ar [[sinagogenn]] a ginnig dibab etre daou ouel evit deiz an [[torfed]] ha koulskoude n'eus ket anv eus un aozadur bennak<ref>Journal latin des missions, bloavezh 1650.</ref>.<br>
=== Oberoù ar visionerien ===
▲Anv ez eus eus un [[diaoul]] a laka pep den deuet da lec'h ar sabat da sentiñ ouzh e volontez. Dre vras e weler taolenn voutin ar [[sabat]]où, met
En ur mare ma veze hetaet, barnet ha kondaonet d'ar marv ar [[sorser]]ien ha [[sorserez]]ed ma ne plegent ket da urzhioù ar veleien, ne zeskriv ket Juluan Maner seurt aozerien evel pennoù an diroll.
Hervez [[buhezskrid]] an Tad Séjourné ne c'houlennas ket Juluan Maner harp [[lez-varn]] relijiel an [[Inkizision]] evit kavout an difeizourien, met
Er c'hofezioù e
E deizlevr an tad misioner e weler, eus un tu, ar veleien digalonekaet gant tud distroet d'o blegoù kozh hag, eus un tu all, an amdroadurioù d'ar vuhez kristen dre sikour "Maria, ar Werc'hez santel" pe [[sant Kaourintin]]. Kontañ a ra ivez ma tarzhas un [[arnev]] gant [[luc'hed]] ha [[kurun]] pa oa "Priñs an Deñvalijenn" o prezegenniñ ha gweledigezh an [[ael]]ed o huchal : "Diaouloù an [[Ifern]], petra emaoc'h oc'h ober amañ ? Piv en deus roet deoc'h ar beli war an dud-se ? ." Tec'het voe an diaouloù o yudal "ken e seblante an douar bezañ o vrallañ". Hag e lavaras an aeled da "sklaved Satan" : "Grit pinijenn..." ha kit da welet ar visionerien a zo deuet er bastell-vro evit ma 'z eoc'h da gofez. Menegiñ a ra m'o deus broudet gweledigezh an aeled amdroadur meur a arvester.
=== Enepargadenn relijiel ===
Stagañ a reas Juluan Maner da vezañ gouest da gompren petra a c'hoarveze ha penaos pourvezañ armoù speredel an enepargadenn.
Pa kave dezhañ e oa ar
Dre daou hent evit sachañ an dud da arvestiñ ouzh ar vodadeg disakr a zo bet digemmet gant ar misioner :
* Ambrouget ez int war eeun gant un den
Linenn 33 ⟶ 32:
== Deveizadur ==
Er XVIvet hag er XVIIvet kantved e voe klasket lakaat an holl dud da sentiñ ouzh kredennoù ha reolennoù ar relijion kristen e Europa Kornog ha e tiriadoù trevadennet e Amerika (afer sorserezed Salem). Kriz e voe ar c'hastizoù evit ae re ne felent ket dezho plegañ diouzhtu. Barnet ha kondaonet d'ar marv e voe miliadoù a dud. Koulskoude ne weled ket seurt darvoudoù e Breizh a-drugarez da Juluan Maner pa teuas da benn kendrec'hiñ pennoù an Iliz katolik ober gant un hentenn atersiñ evit lakaat an diskreded a zizivouderezh da anzavout ha da zinac'h o c'hredennoù. Hetaet e veze ar brotestanted o doa gounezet bezañ mistri e darn ar [[riez]]où e Norzh ha Reter Europa ha desachet aotrounez e Rouantelezh Bro-C'hall. Ar seurt disivouderien a voe moustret en ur harpañ war lezioù-barn gant barnerien relijiel arbennigour,
Diskouez a ra an Tad Séjourné, ne voe ket heuliet ar prozsezadur-se gant asant eskibien Kerne, Gwened ha Sant-Brieg. E-lec'h klask an dud e veze desachet an holl barrezianiz da gofes ha da anzav ar pezh o doa graet pe welet er-maezh eus deskadurezh an Iliz katolik. N'eo ket sklaer perak e krede an Tad Maner e oa posubl distreiñ darnvuiañ an deñved dianket hep nep redi.<br>
Un dislavar a c'hell bezañ kavet pa ne ra ket Juluan Maner war-dro an diroll lakaet war wel evel ma vefe renet gant un aozadur ha ne fell ket dezhañ gervel sikour ar pennadurezhioù, padal e veneg tud o heskinañ an den yaouank hag ur penn ar sinagogenn ouzhpenn.
== Levrlennadurezh ==
*
*
*
* Fañch Morvannou, Julien Maunoir, missionnaire en Bretagne (-1648), levrenn 1añ, 2010.{{ISBN|978-2-9529759-3-3}}
* ''Julien Maunoir, Journal latin des missions'', troet ha kentskrivet gant Fañch Morvannou, Kemper, Société archéologique du Finistère, 2020.{{ISBN|978-2-906790-22-3}}▼
* Fañch Morvannou, Julien Maunoir, missionnaire en Bretagne (1649-1672), 2l levrenn, 201.
▲*
== Notennoù ha daveennoù ==
| |||