Fonadur : diforc'h etre ar stummoù

Gwezhall e kredjod e oa ar fonadur kevatal da live stennadur an [[troc'h-avel]] liammet strizh ouzh [[Mouezh (yezhoniezh)|mouezhiadur]] ur [[fonenn]]. Bremañ, avat, a-drugarez d'an teknologiezhioù nevez e ouezerouzer eo kalz luzietoc'h ar fonadur e meur a [[yezh]] komzet dre ar bed hag implijet e vez meur a elfenn fonadur all ouzhpenn an troc'h-avel evit produiñ meur a zoare fonadur [[fonem]]ek disheñvel.

'''[[Mouezh (yezhoniezh)|Mouezhiet]]''' e vez ur son pa vez lakaet da daravat kerdennkerden ar vouezh gant red an aer o tont eus ar skevent. Pa vez laosk kerdennkerden ar vouezh ne daravont ket pa dremen an aer dreze ha '''[[Mouezh (yezhoniezh)|divouezh]]''' e vez ar son neuze.

Mouezhiet pe divouezh ae c'hell bezañ ar [[kensonenn|c'hensonennoù]] ha tra ma c'hell bezañ divouezh ar [[vogalenn]]où ivez e vezont mouezhiet peurliesañ.

Etre digeriñ ha serriñ da vat ez eus ul live digeradurdigoradur ma vez produet un taravadur leun anvet "'''mouezh plaen''' ([[saozneg|saoz.]] ''modal voice'') hag hennezh eo an doare fonadur kavet an aliesañ e yezhoù ar bed evit distagañ ar [[vogalenn]]où hahag ar [[Heson (yezhoniezh)|kensonennoùc'hensonennoù heson]].

Liveoù digoradur kentetre zo ivez avat hag a vez implijet gant yezhoù 'zo evit produiñ doareoù fonadur all.

E [[goudjarateg]] da skouer e kaver vogalennoù gante un doare fonadur damloaskdamlaosk anvet '''[[mouezh sourrus]]''' hag e [[burmeg]] e kaver vogalennoù gante un doare fonadur damstegn anvet '''[[mouezh wigourus]]'''.

Hervez reolennoù treuzskrivañ al [[LFE|lizherenneg fonetikel etrebroadel]] e vez implijet [[sinoù diakritek]] ispisial skrivet dindan bep o arouezennoù bennañpennañ evit merkañ an doareoù fonadur-mañ: un [[''umlaut'']] evit merkañ ar vouezh sourrus hag un [[Tildenn|dildenn]] evit merkañ ar vouezh wigourus.

E [[rannyezh]] Jalapa ar [[Yezhoù mazatekek|mazatekeg]] e tiforc'her etre tre doare fonadur [[fonem]]ek disheñvel, enebietenebet an eil re ouzh ar re all:

E [[javaeg]] ne vez ket implijet ar vouezh plaen gant ar [[kensonenn dre serriñ|c'hensonennoù dre serriñ]] ma vez enebietenebet daou zoare fonadur all anvet [[mouezh laosk]] ha [[mouezh reut]].

E [[sinaeg|shanghaieg]] e kaver kensonennoù [[Mouezh laosk|laosk]] o fonadur enebietenebet ouzh kensonennoù [[tenuis (yezhoniezh)|tenuis]] hag ivez ouzh kensonennoù [[C'hwezhadur (yezhoniezh)|c'hwezhet]].

Disheñvel eo emdalcemzalc'h [[fonologiezh|fonologel]] hag istorel ar [[kensonenn troc'h-avel|c'hensonennoù troc'h-avel]] diouzh hin ar c'hensonennoù all dre ma n'o deus na [[doare distagañ]] na [[lec'h distagañ]] ebet estreget stad an troc'h-avel, da lavarout eo:

Deskrivet eo bet a-wezhoùwezhioù ar [[fonenn]]où-mañ evel fonadurioù hepmuiken kentoc'h evit kensonennoù.

E yezhoù 'zo, ar mazatekeg en o zouez, emañ distag an tonennoù diouzh an doareoù fonadur implijet gant ar yezh-se. E meur a yezh all avat, ar [[burmeg]] en o zouez, e vez implijet doareoù fonadur a-gevret gant [[tonenn (yezhoniezh)|tonennoù]] en ur reizhiad unvan, da lavarout eo emañ stag un donenn ouzh un doare fonadur resis evel e [[burmeg]]. Graet e vez "'''[[rez (yezhoniezh)|rezioù]]'''" ouzh ar c'hevreadoù-se enne un donenn hag un doare fonadur resis war un dro.

# [[Mouezhmouezh c'harv]]: damc'holoet an troc'h-avel gant ar 'kerdenc'herden mouezh faos' ;

# [[aritenoid|Fonadurfonadur aritenoidek]]: gwasket ar sfinkter war-raok hag d'ar c'hrec'h ;

Da skouer, gant [[rannyezh]] borek an [[dinkaeg]] e vez enebietenebet vogalennoù distaget gant ar vouezh plaen, ar vouezh sourrus, ar vouezh kleuz, hag ar vouezh c'harv ouzhpenn teir [[tonenn (yezhoniezh)|zonenn]], da skouer: