[[restr:Thor's Fight with the Giants (Mårten Winge) - Nationalmuseum - 18253.tiff|thumb|mini|[[Thor]] o stourm ouzh ar [[jötunn|jotunned]] (von [[Mårten Eskil Winge]], 1872)]]
Ar '''wengeloniezh lec'hlennat''' a zo ar skourskourr anavetañ eus ar [[gwengeloniezh c'herman|wengeloniezh c'herman]]. Hiziv eo doujetdalc'het ar mennozhmenozh e oa hevelepdamhañvel a-walc'h kevredigezh anrummad doueed an eildaou hagsevenadur egile.daoust Hogen ema emdreas anvioù ha gwengeloù ana daoubep diriadtiriad bep ma tremene an amzer.
Ne veze ket gwelet ar gwengeloù gwelet evel [[avieloù]] ar [[Bibl]] er gristeniezh, ne veze ket heuliet evel un doazhadur. Ur framm a-vras kelennadurelAlato e oa kentoc'h,bet evitsavet erounaur azeuloù liesseurt. Neoazh e veze urseurt [[relijion norzh | relijion norzhek]] gant pobl ar c'houlz-se, gant lidoù pleustretreizhet gant belegezed anvet ''vǫlur''. Ne gouzompouzer ket penaos e oa imlijet ar gwengeloù gant ar relijion evit gwir.
NebeudKalzig a elfennoù diwarnañdre skrid a chomachom dre skriddiwarnañ betek hiziv. RoudoùAr leusketroudoù anatañ lezet gant ar c'hermanek eoa zo ar [[runoù|vein runekrunel]]. Met peurvrasañan titouroù resis a-zivout ar c'heloùpobloù-se e oa bet skrivet gant ar [[Henroma|romaned]] hagha diwezhatoc'h gant ar [[Kristeniezh|c'hristened]]. Na a-orin na neptu eo ar c'heloù-mañ, disteret e oa relijion an enebour ganto evit lezennekaat o obererzhioù.
Meur a wenngel-mañwengel a zovez anvet ''[[saga]]''. Hag urul lodlodenn brasvras anezhe a c'hall bet kavet eren Eddaoù (an [[Edda e komz-plaen]], hag an [[Edda e gwerzennoù]])
En 'Edda e komz-plaen' ha ''[[Saga an YnglingaYnglingar]]'' skrivet gant [[Snorri Sturluson]] e vez lennetadkavet barzhonegoù eus an 'Edda e gwerzennoù', an hini henañ. Snorri a savas ur c'heneliezh hag ur fin eus an amzerioù gant ar varzhoneg ''[[Voluspa]]'' ('Kan ar vǫlur'). A-hervezHervez enlod deuseus ar ouizieged e voe adkemeret gant Snorri ar mennozhioùmenozhioù-mañse diwar an daou levr kristen: ''Genesis'' hag ''Apocalypsis Ioannis''. ''[[Ragnarok]]'' eo an anv implijet evit taolennañ fin an amzer.
Er wenngeloniezh norzheklec'hlennat e aozet an hollved hervez ur wezenn ramzel, ar wezenn-ved, anvet ''[[Yggdrasil]]'', lies a ved a zo ennañ, en o-zoueskzouez e astenn ''[[Midgard]]'' (bed ar MibenMibien-den) ha, ''[[Asgard]]'' (bed an [[Æsir|Aesed]]), pe ''[[Muspelheim]]'' ivez (bed an tan), ha c'hwec'h bed all.
