Joseph Mary Plunkett : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Neal (kaozeal | degasadennoù)
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
reizhadennoù
Linenn 1:
[[Skeudenn:JPlunkett.jpg|right|thumb|200px|Joseph Mary Plunkett]]
 
'''Joseph Mary Plunkett''' ('''Seosamh Pluincéad''' en [[iwerzhoneg]]), ganet d'an [[21 Du|21 a viz Du]] [[1887]] ha marvet d'ar [[4 Mae|4 a viz Mae]] [[1916]] oa un emsaver broadelour, barzh ha penn-stourmer iwerzhonat a aozas [[EmasavadegEmsavadeg Pask]].
 
Ganet eo bet e [[Dulenn]] met tremen a reas ul lodenn brasvras eus e yaouankiz dao veajiñ war ar mor[[Mor KreizdouarellKreizdouar]] hag een [[Afrika]] an norzh a benn kavout un hin dereadeta zeree d’e yerc’hedyec’hed gwoangwan (paket oa bet gant ar [[kleñved sec'h|c'hleñved sec'h]] e oa). StudiñStudiañ a reas e skolaj ar jezuisted, e skilajeskolaj Belvederre, skolaj Stonyhurst hag e [[Lancashire]] e lec'h ma deskasteskas un nebeut traoù diwar-benn arz ar brezel er strolladoù pleustriñ evit an ofiserien.
 
Abred kennañ, Plunkett a zo bet disachetsachet gant an herezhêrez iwerzhonat, ar yezhan [[iwerzhoneg]] ha studiñstudiañ a reas an [[Esperanto]]. Dont a reas da vezañ ezel eus ar [[Conradh na Gaeilge|Gaelic League]], e lec'h ma gejaskejas gant [[ThomasTomaz MacDonagh]]. OMignoned daou,bras e teuint da vezañ mignonedo brasdaou, dedennet ma oant gant ar memes danvezioù : ar barzhoniezhvarzhoniezh, ar c'hoariva, ha diwezhatoc'h e deuintteuint da vezañ ezel eus an [[Irish Volounteers]], e lec'h ma oant er c'huzulioù renañren. E spered broadelour a zo bet levezhonet dreist-holl gant e familh. E dad a brestas e zouaroù e Su ar vro evit krouiñ kampoù pleustriñ evit ar milisoù pe an dud o doa kuitaet o familh evit nonnompas paz mont d'ober ar brezel. Stummet e oantvezent eno da vrezeliñ evit dizalc'hidigezh [[Iwerzhon]].
 
 
E 1915, e teuas Joseph Plunkett ada deuasvezañ enezel eus an [[Irish Republican Brotherhood]], hag ur prantadig amzer goude, kasete eooa bet ekaset da [[Alamagn]] gant [[Roger Casement]] evit goulenn sikour evit o emsav. Klask a rejont kendrec'hiñ an alamanedAlamaned da reiñ armoù dezho. Casement a dremenas amzer er c'hampoù bac'h alaman da welet ma vefe prizonidi a -du da zistreiñ eda Iwerzhon evit kemer perzh en un arme broadelvroadel. Met nebeut tre o deusa asantetasantas. Plunkett a deuaszeuas a-benn da gaout gantdigant ar gouarnamant alaman, armoù a vefenvije bet degaset een [[Iwerzhon]] erda memes koulz egetgoulz an emsavemsavadeg.
 
Plunkett a brientas raktres an [[Emsavadeg Pask]] e-barzh kuzul milourel an IRB. Hag eo e raktres hageo a zo bet asantetdegemeret ha heuliet gant izili all ar c'huzul. Neuze e c'heller lavaret en eusdeus bet ur giriegezh brasvras e barzh dizeur spontus an emsav da-geñver an emsavadeg-se. Met soñjal e c'heller soñjalivez e vefe bet ur c'hwitadenn ivez, eus forzh peseurt raktres vefe bet en a vefe bet ur c'huitadenn ivez. Un tammig a-raok an emsavemsavadeg, PlukettPlunkett a zooa bet kaset end'an ospital, abalamour mma'ez gleñvetae ae zaegleñved war fallaat. OperatetOberataet eoe betvoe eus ar gouzoug hamet c'hoant en eusdoa bet montmemestra da vont d'en emgannañem gannañ. AbalmourAbalamour ma oa tost d'ar marv, eo chomet gant pennoù an emsav en Ti-Post e pad ar stourmoù. Gantañ e oa [[Padraig Pearse]] ha [[Thomas Clarke]]. Memes hanter-marv, e chomas youlek ha dtarijennus. En e-gichenn,gichen e chomeoa e brisius ''aide de camp'' prisius, [[Michael Collins]].
 
Goude fin an emgann, Plunkette aoa zokaset bet kasetPlunkett dirak ul leslez-varn milourel ha kondaonet. A-raok bezañ lazhet, e dimezastimezas gant Grace Gifford, ur btotestantezbrotestantez toetgounezet d'ar relojionrelijion katolik. C'hroarhoar Gifford e oa betha dimezet, e oa bet un nebeutnebeud bloazbloavezhioù a-raok gant [[Thomas MacDonagh]], ivezbet lazhet evitivez eabalaamour gemerd'e perzhberzh en oberennemsav iwerzhonegIwerzhon.
 
Goude fin an emgann, Plunkett a zo bet kaset dirak ul les-varn milourel ha kondaonet. A-raok bezañ lazhet, e dimezas gant Grace Gifford, ur btotestantez toet d'ar relojion katolik. C'hroar Gifford oa bet dimezet, un nebeut bloaz a-raok gant [[Thomas MacDonagh]], ivez lazhet evit e gemer perzh en oberenn iwerzhoneg.
 
{{DEFAULTSORT:Plunkett, Joseph Mary}}