Lizher d'ar Filipidi : diforc'h etre ar stummoù

Unan eus ar pevar lizher bet skrivet gant [[Paol Tars]] pa oa prizoniad eo '''al lizher d'ar Filipidi''' (Fil), a gaver e [[Testamant Nevez]] ar [[Bibl]].

N'eus abeg ebet da soñjal ne vefe ket bet skrivet al lizher-mañ gant an [[abostol]]. Lod tud e soñj dezho ne vefe ket un destenn hepken, testennoù disheñvel bet strollet ne lavaront ket, met ur vartezeadenn eo kement-se, tra ken.<ref>{{fr}} ''La Sainte Bible'', Cerf, 1961, p. 1487.</ref>.

Prizoniad e oa Paol Tars pa skrivas e lizher d'ar [[Filipidi]]. E-pad pell e voe soñjet e oa e-kerzh e brantad kentañ e toulloù-bac'h [[Roma]], met kalz traoù a laka da soñjal edo en [[Azia]] pa skrivas al lizher, e [[Kaezariea-an-Arvor]] pe en [[Efezoz]], petra bennak ma n'ouzer ket hag-eñ e voe toull-bac'het er gêr-se. <ref name="SB1486">{{fr}} ''La Sainte Bible'', Cerf, 1961, p. 1486.</ref> Er bloavezhioù 55-57<ref>{{fr}} ''La Bible'', troidigezh gant André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1998, p. 2184.</ref> pe 56-57 <ref name="SB1486" />.

« N'eo ket unan dogmatek. Koulskoude ar c'hoant en deus Paol da bouezañ war an unvaniezh da virout, war an izelegezh, a zegas didan e bluenn ur meulgan kaer da Vab Doue en em c'hraet den, a zo marteze un destenn endesu amprestet digant liderezh kentañ an Iliz. » <ref>{{br}} Maodez Glanndour, "Digoradur da lizheroù Sant Paol", eil levrenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971.</ref>

Skrivañ ar ra [[André Chouraqui]] a kaver dodenn al levenez a-hed al lizher, unan eus e zanvezioù fromusañ. <ref>{{fr}} ''La Bible'', troidigezh gant André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1998, p. 2281.</ref>.