Emgann Kergidu : diforc'h etre ar stummoù

▲[[File:Prise d'Armes en Bretagne.jpg |thumb|Kouerien o kemer an armoù (livadur gant [[Julien Le Blant]].]]

▲'''Emgann Kergidu''' zo un emgann a c'hoarvezas d'ar [[24 a viz Meurzh]] [[1793]], e Kergidu, e-kichen [[Plougouloum]] etre kouerien eus Bro-Leon ha soudarded ar Republik, renet gant ar jeneral [[Jean Baptiste Camille de Canclaux|Canclaux]].

▲Ha pa oant bet trec'het d'an [[19 a viz Meurzh]], edo bepred kouerien Gorre-Leon dindan an armoù, e [[Ploueskad]], [[Plougouloum]], [[Kleder]], [[Sibirill]], [[Rosko]], [[Gwinevez]], [[Gwitevede]], [[Plouvorn]], [[Sant-Nouga]] ha [[Trelaouenan]]<ref>[[Frañsez-Mari Kadig|François Cadic]], ''Histoire populaire de la chouannerie'', t. I, p.363-367.</ref> ha klask a raent gronnañ [[Kastell-Paol]]. Ar jeneral Canclaux, a oa diazezet e Brest, a yeas da [[Lesneven]] gant e soudarded, goude bezañ faezhet emsavidi korn-bro [[Plabenneg]].

▲Klevet o doa ar Republikaned edo an dud disuj o vont da dagañ [[Kastell-Paol]] d'ar 24 a viz Meurzh. Neuze e kerzhas soudarded ar Republik, 400 anezho o tont eus Kastell, renet gant Guillier ha Pinchon, ha skoazellet gant soudarded deuet eus [[Calvados (departamant)|Calvados]] hag eus [[Montroulez]], war Kergidu, a oa ul lec'h tremen a bouez<ref>[[Frañsez-Mari Kadig|François Cadic]], ''Histoire populaire de la chouannerie'', t. I</ref>.

▲Goude ur c'hrogad un eur hanter e oa krog soudarded ar Republik da gilañ ha ne oa ket kalz a dennoù ganto ken. Met sikouret e voent gant ar jeneral [[Jean Baptiste Camille de Canclaux|Canclaux]] a erruas war lez kleiz ar stêr, e penn un armead etre 300<ref name="Élégoët">Élégoët</ref> ha {{formatnum:1000}}<ref>[[Roger Dupuy]], ''La Chouannerie'', p.15.</ref> soudard. Neuze e voe kemeret un uhelenn war lez kleiz ar stêr gant soudarded ar Republik hag alese a c'halljont tennañ gant o c'hanolioù war an emsavidi<ref name="Kadig">Kadig</ref>.

▲War al lez dehou e talc'he mat ar beizanted ouzh ar Republikaned. Goude termal e tivizas Canclaux treuziñ ar pont ha tagañ an emsavidi dre an tu all. Tec'hel a reas ar beizanted kuit, soudarded ar Republik war o lerc'h. Gwelloc'h e kavas ar re-se, eme Guillier, lazhañ an emsavidi eget ober prizonidi. Da beder eur goude kreisteiz e oa echu an emgann<ref name="Kadig"/>.

▲Hervez ar Republikaned e vije bet lazhet war-dro 400 den e-touez ar beizanted ha gloazet 300 anezho<ref>[[Roger Dupuy]], ''La Bretagne sous la Révolution et l’Empire, 1789-1815'', p.113-114.</ref>. Hervez enklaskoù nevesañ [[Albert Laot]], ne veneger war rolloù tud varv parrezioù [[Plougouloum]] ha [[Trelaouenan]], ar c'horn-bro ma oa bet an emgann, nemet c'hwec'h den lazhet, ha div vaouez en o zouez, ha soudard ebet<ref>Albert Laot, ''La bataille de Kerguidu'', Skol Vreizh, 2013</ref>. Kement-se a ya a-du gant an danevell eus an emgann a voe savet gant [[Jean Baptiste Camille de Canclaux|Canclaux]] ma lenner ne oa bet lazhet soudard republikan ebet<ref name="Élégoët"/>.