Skritur meroitek : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
adkempenn un disterañ
Linenn 1:
[[Skeudenn:Meroitic.GIF|thumb|left|lizherenneg meroitek war monumantoù ha gant skritur-red]] {{lizherenneg}}Ul [[lizherenneg]] a gav he orinoù er [[Hieroglifoù Egipt|hieroglifoù]] hag er [[demoteg|skritur demotek]] [[Egipteg|egiptek]] eo ar '''skritur meroitek'''. ImpliijetAdal ean veze[[Eil kantved kt JK|eil kantved ket JK]] eo bet evit skrivañ ar [[meroiteg|yezh veroitek]] a veze graet ganti e rouantelezh [[Meroe]]. Marteze eo bet implijet evit skrivañ [[nubieg|yezh nubiek]] ar rouantelezhioù [[Nubia|nubiat]] zo deuet war he lerc'h ivez. Alfabetek eo an [[doare-skrivañ]] ha, dre se, ez a en-dro en un doare disheñvel mat eus an hini implijet evit skrivañ ar hieroglifoù egiptek. Gouizeien zo, evel [[Haarman]], a gred dezho e c'hallje al [[lizherenneg c'hresianek]] bezañ c'hoariet ur roll e framm ar skritur meroitek; da gentañ-penn peogwir e ra ar meroiteg gant [[lizherenn|lizherennoù]] dibar evit merkañ ar vogalennoù. Daoust da se, war poentoù all ne'z a ket en-dro evel ar [[gresianeg]] tamm ebet.
 
Ur skritur [[soniadouriezh|soniadurel]] eo dre ma vez merket ar vogalennoù hag ar c'hensonennoù.
Alfabetek e oa al lizherenneg evit ar pep brasañ gant ur [[vogalenn]] /a/ dre ziouer, diskriv; ne veze resisaet nemet ar vogalennoù all. N'eus doare ebet da ziforc'hañ ur [[kensonenn|gensonenn]] en hec'h-unan eus an hevelep kensonenn mui /a/. Gant se, ez eo '''m''' evit ar [[silabenn]] /ma/ hag ar gensonenn /m/, tra m'eo '''mi''' evit ur /mi/ alfabetek penn-da-benn. Er ster-se e tenn kalz ar skritur meroitek d'al lizherennegoù [[abugida|abugidaek]] [[India|Indezek]] a oa o tiorren d'an hevelep koulz. Alies ne veze ket skrivet kensonennoù silabennek zo e dibenn ar gerioù, evel /n/ pe /s/.
 
Linenn 6 ⟶ 7:
*'''a''' (e deroù ur ger hepken; a-hend-all e oa goulakaet an /a/, diskriv), '''e''' (pe [[schwa]]), '''i''', '''o''' (pe '''u''');
pevarzek kensonenn bennak, gant ur vogalenn /a/ goulakaet nemet e vije merket ur vogalenn all :
*'''y'''(a), '''w'''(a), '''b'''(a), '''p'''(a), '''m'''(a), '''n'''(a), '''r'''(a), '''l'''(a), '''ch'''(a) (marteze [[kensonenn c'houel staon|gouel staonekaet]], evel en [[alamaneg]] ''ich'', pe [[kensonenn hogedennek|hogedennet]], evel e [[nederlandeg]] ''dag''), '''kh'''(a) ([[kensonenn staon|staonekaet]], evel en [[alamaneg]] ''Bach''), '''k'''(a), '''q'''(a), '''s'''(a) orpe '''sh'''(a), '''d'''(a);
ha peder arouezenn silabennek-rik n'haller ket bezañ kemment gant un arouezenn vogallennek :
ha meur a silabenn :
*'''ne''' pe '''ny'''(a), '''se''' pe '''s'''(a), '''te''', '''to''', '''t'''(a) pe '''ti'''.
Tabut zo c'hoazh evit gouzout hag-eñ ez eo '''se''' evit ur silabenn pe ur gensonenn /s/, diforc'h eus '''s''' evel /š/; heñveldra evit '''ne''' evel ur silabenn pe ur gensonenn /ñ/; hag hag-eñ e c'hallje '''t'''' bezañ bet evit ar silabenn '''ti'''. Lod a soñj dezho e c'hallje an implij eus silabennoù e-lec'h lizherennoù alfabetek evit sonioù zo bezañ bet evit merkañ diforc'hioù [[rannyezh|rannyezhel]] e diabarzh ur skritur unvan.