|
[[Skeudenn:Branwen_drudwy.JPG|300px|thumb|Branwen hag an [[dred]] e lez Matholwch - skeudenn eus levr [[Charlotte Guest]], embannadur ar [[Mabinogion]] e (1877)]]
'''Branwen, merc'h Llŷr''', pe '''Branwen ferch Llŷr''' hervez an anv kembraek, eo anv an eil skourr eus ar [[Mabinogi]], anvet ivez ''Mabinogi Branwen''. [[Merc'h]] eo Branwen d'ar roue [[Llŷr]] ha d'e wreg [[Penarddun]], ha [[c'hoar]] eo da v-[[Bendigeidfran]], bremañ roue [[Enez Vreizh]] war-lerc'h e dad . <br />
Doueez ar Garantez hag ar Gened eo e mojennoù all.
==An danevell==
GoulennetEmañ eoBendigeidfran beto dasellout ouzh ar mor ha trizek bag o tostaat. Deut int zimeziñ gant [[Matholwch]], roue [[Iwerzhon]], da c'houlenn Branwen, merch Llŷr, da zimeziñ. Gant an eured-se e vo diazezet ar peoc'h etre an div bobl. Emglev a zo graet, ha banvez.
Ali ''Evnissyen'' ( [[Efnysien]] e kembraeg a-vremañ) n'eo ket bet goulennet. Pa erru er c'hastell e c'houlenn da biv eo ar c'hezeg nevez. D'an Iwerzhonad, deuet da zimeziñ d'e hanterc'hoar, a zo respontet dezhañ. Fuloriñ a ra pa glev ar c'heloù ha klask a ra kas an emglev-se da get : troc'hañ a ra muzelloù , divskouarn ha lostoù kezeg an Iwerzhoniz.
Gaou ha dismegañs zo bet graet ouzh Matholwch. Evel digoll e kinnig Bendigeidfran kezeg all hag ur gaoter vurzhudus. Kasetd'e eovreur-kaer: gant Branwenhonnezh dae Iwerzhonc'hallo hadegas graetar unre degemervarv matda dezhivev. Ur mab he deus, [[Gwern]] e anv.<br />
Kaset eo Branwen da Iwerzhon ha graet un degemer mat dezhi. Ur mab he deus, [[Gwern]] e anv. Goude-se e krog an traoù da dreiñ fall.
SkuizhañSkuizh aeo aet ra ar roue gant e wreg, he lakaat a ra da zilezel hec'h anv a rouanez, hag he c'has da labourat d'ar gegin. Tri bloavezh-pad e savo Branwen un [[dred hag a gaso]] da gas keloù d'he breur Bendigeidfran. Hag eñ kerkent da gas un arme.
Aloubet Iwerzhon gant [[Bran]]. Gwelet eo bet o treuziñ ar mor war droad. Emañ Matholwch hag e soudarded o c'hortoz a-drek ur stêr, distrujet ar pontoù ganto. Gourvez a ra Bran dreist arv stêr, ha tremen a ra e arme. Evit ober ar peoc'h en deus lakaet Matholwch sevel un ti bras a-walc'h da zegemer e vreur-kaer ramzel. Prest eo Matholwch da welout e vab [[Gwern]] o ren en e lec'h, d'ober plijadur.
Kement-se avat ne blij ket da aotrouien Iwerzhon. Kuzhat a reas e-barzh seier staget ouzh peulioù an ti bras nevez savet, prest da lammat war baotred Kembre. [[Efnisien]] a oa deuet da welout an ti a-raok ma oa erruet Bran hag e wazed, ha komprenet en doa peseurt tro gamm a oa war an hent, ha neuze en doa lazhet an dud er seier.
Banvez zo da lidañ Gwern, roue nevez Iwerzhon. Hag Efnisien da skeiñ e niz en tan, evit kas ar peoc'h da get.
==Brezel ouzh Iwerzhoniz==
Ar brezel hag ar preizhata eo penn-danvez an danevell. Arouez ar marv e vije ar vran a gaver en anv ar breur hag ar c'hoar. ▼Brezel zo, ha lazhet an holl. An holl Iwerzhoniz, nemet pemp maouez a zo o tougen, hag a adtudo ar vro. An holl Gembreiz, nemet seizh gwaz a zistro d'ar gêr gant Branwen, ha penn he breur Bran: gloazet e oa ha goulennet en doa ouzh e soudarded troc'hañ e benn outañ.
and is considered the [[Welsh mythology|Welsh]] [[goddess]] of [[love]] and [[beauty]].
Degouezhout a reont e Kembre, en Enez môn, en [[Aber Alaw]] . Mervel a ra Branwen o soñjal en distruj a zo bet abalamour dezhi. Eno emañ he bez, tost d'ar stêr Alaw.
Bendigeidfran en doa gourc'hemennet d'e wazed da zibennañ anezhañ ha da gas e benn da Londrez. Hag int ha mont. War o hent e tremenont dre Harlech, hag eno e chomont da ziskuizhañ, gant chouchenn hag a bep seurt. Dont a ra tri evn betek enne da ganañ brav, ken brav ma chomont e-pad seizh vloaz da selaou ha da riboulat. Goude ez eont da [[Penfro|Benfro]] ma chomont gant ar penn ur pennad mat c'hoazh. Un deiz e komprenont eo poent ober evel ma lavare Bendigeidfran: kas e benn da veziaén d'ar Menez Gwenn, da Londrez.
==The Story of Branwen== ▼The story opens with Bendigeidfran ([[Bran the Blessed]]), King of [[Great Britain|Britain]], sitting on a rock by the sea at [[Harlech]] and seeing the vessels of [[Matholwch]] King of [[Ireland]] approaching. Matholwch has come to ask for the hand of Bran's sister Branwen in marriage. Bran agrees to this, and a feast is held to celebrate the betrothal. While the feast is going on, [[Efnisien]], a half-brother of Branwen and Bran, arrived and asked why there were celebrations. On being told, he was furious that his half sister had been given in marriage without his consent, and vented his spleen by mutilating Matholwch's horses. Matholwch was deeply offended, but was conciliated by [[Bran the Blessed|Bran]] who gave him a magical cauldron which could bring the dead to life.
==Tem==
==The Starling and Bran the Blessed==
▲Ar brezel hag ar preizhata eo penn-danvez an danevell . Ar marv hag an amzer hini an dibenn. Arouez ar marv e vije ar [[bran|vran ]] a gaver en anv ar breur hag ar c'hoar.
Once in Ireland, Branwen was treated cruelly by her husband Matholwch as punishment for Efnisien's mutilation of the horses (though not before she gave birth to an heir, [[Gwern]]). She tamed a [[starling]] and sent it across the [[Irish Sea]] with a message to her brother and Bran brought an invasion force from [[Wales]] to [[Ireland]] to rescue her. Some [[swineherds]] saw the giant Bran wading the sea and reported to Matholwch who retreated beyond a river and destroyed the bridges. However, Bran laid himself down over the river to serve as a bridge for his men. Matholwch, fearing war, tried to conciliate Bran and built a house big enough for him to fit into in order to do him honour. Matholwch agreed to give the kingdom to [[Gwern]], his son by Branwen, to pacify Bran. The Irish lords didn't like the idea, so they hid themselves in flour bags tied to the pillars of the huge newly built house to attack the Welsh. [[Efnisien]], checking out the house prior to the arrival of Bran and his men, guessed what was happening and killed the hidden men by squeezing their heads. At the subsequent feast to celebrate Gwern's investiture as King of Ireland, Efnisien threw his nephew Gwern into the fire in order to break the peace settlement.
==War against Ireland==
In the ensuing war, all the Irish were killed save for five pregnant women who repopulated the island, while only seven of the Welsh survived to return home with Branwen, taking with them the severed head of Bran. On landing in Wales at [[Aber Alaw]] in [[Anglesey]] Branwen died of grief that so much destruction had been caused on her account, crying "Oh Son of God, woe to me that I was born! Two fair islands have been laid waste because of me!". She was buried beside the River [[Alaw]].
▲== The Story ofBez Branwen==
Bran commanded his men to cut off his head and to "bear it even unto the White Mount, in London, and bury it there, with the face towards France." And so for seven years his men spent feasting in Harlech, accompanied by three singing birds and Bran's head. After the seven years they went to Gwales in Penvro, where they remained for fourscore years. Eventually they went to London and buried the head of Bran in the White Mount. Legend said that as long as the head was there, no invasion would come over the sea to Britain.
N'eus nemet ur maen en e sav ken. <br />
Furchet e voe al lec'h e 1800, hag er bloavezhioù 1960, gant [[Frances Lynch]], a gavas meur a [[jarl]] gant [[ludu]] korfoù . <br />
Krediñ a reer ez eus un tamm gwirionez en danevell, hag e c'hallfe an darvoudoù bezañ c'hoarvezet en [[Oadvezh an Arem]].
Now in ruins, it still has one [[standing stone]]. It was dug up in 1800, and again in the 1960s by [[Frances Lynch]], who found several [[urns]] with human ashes. It is believed that if the story of Branwen is based on real events, these must have taken place during the [[Bedd Branwen Period]] of [[Bronze Age]] British history.
==See also==
*[[Mabinogion]]
*[[The Four Branches of the Mabinogi]]
*[[The Children of Llyr]]
*[[Medieval Welsh literature]]
*[[Christopher Williams (Welsh artist)|Christopher Williams]] painted three paintings from the Mabinogion. ''Branwen'' (1915) can be viewed at the [[Glynn Vivian Art Gallery]], Swansea.
-->
==Pennadoù kar==
==Bez Branwen==
E [[Llanddeusant, Mon|Llanddeusant]], en [[Enez Môn]], emañ ar garn anavet evel ''Bedd Branwen'', war lez ar stêr [[Alaw]]
==FilmArz==
[[Image:Branwen.jpg|thumb|right|''Branwen'' gant [[Christopher Williams (Welsh artist)|Christopher Williams]] (1915)]]
*Branwen, taolenn Christopher Williams e 1915.
*Ur film anvet ''Branwen'' zo bet e 1994 :[http://www.imdb.com/title/tt0109329/]
==Lennadurezh==
| 