Yeun ar Gow : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 5:
Ganet eo d'ar 7 a viz Here 1897 e [[Pleiben]] ha marvet d'an 22 a viz C'hwrevrer 1966 e [[Gouezeg]] abalamour d'an [[diabet]] (kleñved ar sukr). Ouzhpenn da se e oa peuzdall abaoe un nebeud bloavezhioù 'oa. Mab e oa da Yeun ar Gow ha da Varijanig Gwilhoù, o-daou genidik eus Pleiben (Penn-ar-Bed). E-pad e vugaleaj, pa voe-eñ pemp pe c'hwec'h vloaz, e voe reutaet e c'har e-kerzh ur gwallzarvoud hag e voe rediet da chom gourvezet e-pad ur maread hir a-walc'h. E-plas mont da c'hoari mell-droad e chome da lenn levrioù er gêr. A-drugarez da se, en ur mod, eo deuet da vezañ gouiziek-tre. Ur beleg eus Pleiben a zesachas evezh Yeun ar Gow war ar brezhoneg ha traoù ar vro.
E desteni-studi gantañ, e chomas er gêr da skoazellañ e vamm intañvez abaoe 1907 pa varvas e dad. Ur pennadig amzer war-lerc'h, e reas labourioù bihan er vro a-raok mont da gomis e ti noter ar vourc'h. Damc'houde, ez eas da g[[Kastellin]] da labourat evit an Ao. Gwiader-Desprées. E-pad ar Brezel bras e talc'has hemañ ar stal e-unan. An
Pa oa eno eo e voe kinniget dezhañ studi an Ao. Danieloù e Gouezeg. Anvet e voe da [[noter]] d'an 29 a viz Eost 1927.
E-doug ar bloaz-se ivez, e timezas gant ur plac'h eus Gouezeg anvet Anna Bozeg a varvas un nebeud bloavezhioù war-lerc'h. Amzer o doa bet memestra da gaout tri bugel. E vab a zo bet noter e Pleiben ivez.
E vuhez-pad e klaskas gant daou vignon, [[Remont ar Porzh]] ha [[Frañsez Kervella]], difenn ar yezh en ur embann levrioù e brezhoneg penn-da-benn. Kensevel a rejont ur gevredigezh : «[[Breuriez ar brezoneg er skolioù]]», a c'houlenne gant ar skolaerien kelenn e brezhoneg. E-pad an dalc'hidigezh alaman ne ehanas ket da embann skridoù e meur a gelaouenn: Arvor, Gwalarn, Sav. Goude ar brezel, e voe kaset da doull-bac'h [[Sant Charlez]] e Kemper abalamour d'e vennozhioù [[broadelour]].
Savet eo bet e brezhoneg penn-da-benn, bevet en deus en un endro brezhonek hepken ha labouret en deus, ar pep brasañ eus e amzer, e yezh ar vro (er mare-se e ranke an holl notered staliet e maezioù [[Breizh-Izel]] bezañ akuit war ar brezhoneg). Brezhoneger war ar pemdez e oa, gant e familh koulz ha gant e bratikoù.
===Ar skrivagner hag e vennozhioù===
Un deskadurezh kristen-tre en doa bet e gêr, ha santet e vez se en e skridoù. Pouezus-kenañ e oa ar relijion evitañ. A-benn ar fin, e c'hellomp degemer e skridoù evel skouerioù talvoudus
C'hoant en deus bet Yeun ar Gow da skrivañ evit leuskel roudoù eus ar yezh en amzer. Klasket en deus a-hed e vuhez pinvidikaat ar yezh gant skridoù lennegel ha pedagogel ha gant studiadennoù yezhel ivez. Un den asur en e yezh hag asur eus e yezh e oa. Ur brogarour dispont e voe-eñ a-dra-sur.▼
Mennozhioù broadelour en doa ha c'hoant a oa gantañ gwelout e vro o vezañ dizalc'h e-keñver Bro-C'hall, ar pezh na blije ket ha na blij ket c'hoazh da zifennerien Bro-C'hall, evel-just. Embann a rae e vennozhioù hep aon ebet, rak c'hoant en doa o defe ar skrivagnerien ar gwir da skrivañ ar pezh o doa c'hoant e brezhoneg hep bevañ gant an aon da vezañ harluet, toullbac'het pe c'hoazh drouklazhet.
▲Un deskadurezh kristen-tre en doa bet e gêr, ha santet e vez en e skridoù. Pouezus-kenañ e oa ar relijion evitañ. A-benn ar fin, e c'hellomp degemer e skridoù evel skouerioù talvoudus evit studi ar c'hevreadur.
▲C'hoant en deus bet Yeun ar Gow da skrivañ evit leuskel roudoù eus ar yezh en e amzer. Klasket en deus a-hed e vuhez pinvidikaat ar yezh
Paotr ar brezhoneg kaer e oa, skrivañ a rae e brezhoneg evel n'eus ket bet kalz oc'h ober. Evit ar braz eus an dud, ez eo Yeun ar Gow ar gwellañ skrivagner breizhat ha brezhoneger.
==Levrioù Yeun ar Gow==
| |||