Deveradurezh (yezhoniezh) : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Neal (kaozeal | degasadennoù)
Neal (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
Er [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''deveradurezh''' pe '''deveradur''' evit komz eus ur un argerzhadur [[morfologiezh]] diazezet war implij [[kenger|kengerioù]], gantañ da bal kemmañ [[rummad yezhadurel]] pe [[ster]] ur [[ger]] bennak, da skouer:
 
* "''ober''" → "'''''ad'''ober''" (kemm ster)
* "''ober''" → "''ober'''our'''''" (kemm rummad, [[verb]] > [[anv-kadarn]])
 
==Kargoù an deveradurezh==
[[Morfem stag|Morfemoù stag]] ([[kenger|kengerioù]]) a vez implijet atav evit an deveradur, graet anezhe ''morfemoù krouiñ'' ([[saozneg|saoz.]] ''derivational morpheme'') pa vezont implijet evel-hen. a vez graet eus ar morfem-mañ.
Daoust ha me c'hell an devereadur talvezout da gemmañ rummad yezhadurel ur ger, n'eo ket ret. Kemmañ a ra [[semantik|ster]] ar [[gwrizienn (yezhoniezh)|ger diazez]] atav avat. Bez' e c'hell an deveradur talvezout ivez da gemmañ ster ha rummad ur ger diazez war un dro, da skouer:
 
: "''brezhoneg''" (anv, "ur yezh") → "''brezhonekaat''" (verb: "lakaet da vezañ brezhoneg")
 
 
==Mont-en-dro an deveradurezh==
[[Morfem stag|Morfemoù stag]] ([[kenger|kengerioù]]) a vez implijet atav evit an deveradurdeveradurezh, graet anezhe ''morfemoù krouiñ'' ([[saozneg|saoz.]] ''derivational morpheme'') pa vezont implijet evel-hen. a vez graet eus ar morfem-mañ.
 
Implijet e c'hell bezañ meur a doare kenger (peuraliesañpeurliesañ rakgerioù ha lostgerioù avat), da skouer:
 
* '''[[Rakger]]''' ("''ad-''"):
Linenn 20 ⟶ 27:
: [[javaeg]]: "''banyu''" ("dour") → ''"'''m'''banyo'''ni'''''" ("dourañ")
 
==Gerioù deveret ha gerioù kevrennek==
Daoust ha me c'hell an devereadur talvezout da gemmañ rummad yezhadurel ur ger, n'eo ket ret. Kemmañ a ra [[semantik|ster]] ar [[gwrizienn (yezhoniezh)|ger diazez]] atav avat. Bez' e c'hell an deveradur talvezout ivez da gemmañ ster ha rummad ur ger diazez war un dro, da skouer:
Disheñvel eo ar gerioù deveret diouzh ar [[ger kevrennek|gerioù kevrennek]] dre ma vez savet ar diveradurezh a-drugarez da [[morfem stag|morfemoù stag]] ouzhpennet d'ur [[gwrizienn (yezhoniezh)|wrizienn]] pe d'ur [[kelf (yezhoniezh)|c'helf]] keit ha ma saver gerioù kevrennek diwar [[morfem distag|morfemoù distag]].
 
==Deveradurezh ha tregemmerezh==
: "''brezhoneg''" (anv, "ur yezh") → "''brezhonekaat''" (verb: "lakaet da vezañ brezhoneg")
Bez' e c'hell degouezhout an deveradurezh hep kemmañ ar stumm diazez, da skouer e [[saozneg]]:
 
"''telephone''" ([[anv-kadarn]]) → "(to) telephone" ([[verb]])
 
Pa gemm rummad yezhadurel ur ger diazez evel-hen e komzer eus [[Tregemmerezh (yezhoniezh)|tregemmerezh]] (saoz. ''conversion'').
Note that derivational affixes are [[bound morpheme]]s. In that, derivation differs from [[Compound (linguistics)|compounding]], by which ''free'' morphemes are combined (''lawsuit'', ''Latin professor''). It also differs from [[inflection]] in that inflection does not change a word's syntactic category and creates not new lexemes but new [[word form]]s (''table'' → ''tables''; ''open'' → ''opened'').
 
Yezhonourion 'zo a lâr eo bet kemmet rummad yezhadurel ar stumm diazez end egouezh-mañ dre ouzhpennañ ur [[morfem mann]].
Derivation may occur without any change of form, for example ''telephone'' (noun) and ''to telephone''. This is known as [[conversion (linguistics)|conversion]]. Some linguists consider that when a word's syntactic category is changed without any change of form, a [[null morpheme]] is being affixed.
 
==Gwelit ivez:==