Ardudwy : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
'''Ardudwy''' zo ur annrann eus [[Gwynedd]] e [[Kembre]] , etre Bae Tremadog ha [[Rhinogydd]]. En amzer [[Rouantelezh Gwynedd]], e oa urunan eus div rann eus isrouantelezh [[Dunoding]] , hag [[Eifionydd]] e oa eben, ha goude-se e oa [[cantref]] .
<!--The fertile swathe of land stretching from Barmouth to Harlech was historically used as pasture.-->
 
Pa voe krouet ar c'hontelezhioù e [[1284]] e voe lakaet e [[Sir Feirionnydd]].
Emastenn arae eus [[Traeth Mawr]] en hanternoz da [[Afon Mawddach]] er c'hreisteiz.
 
<!--The fertile swathe of land stretching from Barmouth to Harlech was historically used as pasture.-->
==Mojenn==
E Trede Skourr ar [[Mabinogi]] emañ [[Bendigeidfran]] gant e lez en [[Harlech]], and his severed head returns there for seven years before it is taken on to Gwales.[1]
 
 
Ffiniai â chwmwd Eifionydd yn Dunoding ei hun, [[Arfon]], a [[Nant Conwy]] yn [[Arllechwedd]] yn y gogledd. Yn y dwyrain rhannai ffin â chantref [[Penllyn]] ac yn y de â chwmwd [[Tal-y-bont (cwmwd)|Thal-y-bont]] yng nghantref [[Meirionnydd (cantref)|Meirionnydd]].
 
Mae'n bosibl fod Ardudwy yn 'wlad' (teyrnas) annibynnol yn y Gymru gynnar. ''Túath'' yw'r gair [[Gwyddeleg]] sy'n cyfateb i 'wlad' / 'teyrnas' yn Gymraeg Canol; ei wraidd yw ''tud'', 'gwlad, pobl'. Dyna a geir yn yr enw Ardudwy (''ar'' + ''tud'' + ''-wy'') a meddylir fod yr enw yn dynodi'r llwyth a fu'n byw yn yr ardal.
 
Yn ddiweddarach cafodd Ardudwy ei rannu'n ddau gwmwd, gydag [[Afon Artro]] fel ffin rhyngddynt, sef [[Ardudwy Uwch Artro]] ac [[Ardudwy Is Artro]] (eto'n rhan o gantref Dunoding).
 
Tir gwyllt a mynyddig yw Ardudwy, gyda mynyddoedd y [[Rhinogau]]'n asgwrn cefn iddo. Roedd hen ffordd yn cysylltu [[Tomen y Mur]] a'r arfordir gan redeg trwy fwlch [[Drws Ardudwy]]. Eithriad yw'r gwastadeddau ar hyd yr arfordir lle ceir yr unig drefi o bwys heddiw. Er na fu erioed yn ardal gyfoethog mae'n llawn hanes a hynafiaethau. Yn [[Harlech]] yn Ardudwy mae llys [[Bendigeidfran]] yn [[Branwen ferch Llŷr|Ail Gainc y Mabinogi]]. [[Ystumgwern]], Is Artro, oedd [[maerdref]] y cwmwd.
 
-->
 
 
==Mojenn==
E Trede Skourr ar [[Mabinogi]] emañ [[Bendigeidfran]] gant e lez en [[Harlech]], anden his severed head returns there for seven years before it is taken on to GwalesArdudwy.[1]
Er Pevare Skourr eo [[Lleu Llaw Gyffes]] an hini a zo bet roet [[Eifionydd]] hag '''Ardudwy''' dezhañ gant [[Math fab Mathonwy]]. Lleu a sav e balez e e Mur y Castell en '''Ardudwy'''. Eno e renas a-raok bezañ distroadet gant [[Gronw Pebr]], a rankas lazhañ evit bout roue en-dro, hag a reas war lez ar stêr [[Cynfael]].
 
===Lennadurezh===
*Geraint Bowen (gol.), ''Atlas Meironnydd'' (Y Bala, 1975)
*[[John Edward Lloyd]], ''A History of Wales'' (1911)
 
 
==Pennadoù kar==
* [[Dunoding]]
* [[Phylipiaid Ardudwy]]
* [[Rouantelezh Gwynedd]]
 
[[Rummad:Istor Kembre]]
[[cy:Ardudwy]]
[[en:Ardudwy]]