Bosfor : diforc'h etre ar stummoù

Ar [[strizh-mor]] etre ar [[Mor du]] ha [[Mor Marmara]] eo ar [[Bosfor]] (''Boğaziçi'' e [[turkeg]] ''Boğaziçi'', Βόσπορος e [[gresianeg]] Βόσπορος). GweletSellet ea vezreer ouzh an hent-mor-se evel lodenn an harz etre [[Azia]] hag [[Europa]]. Pa z'eus ur rannvro turkdurk war [[ribl]]enn Europa emañ ar strizh-mor dindan [[beli]] [[Turkia]], nemet ez eus reolennoù etrebroadel o ren warnañ. War un 30 km bennak e ra [[kammdroenn]]où o skeiñ war ar Biz hag en deus etre 550 ha 3000 m a led.

Ur [[gerdarzh]] boutin evit e anv a ra dave d'ar [[mitologiezh gresian|vitologiezh gresianc'hresian]] pa vez displeget evel ''treizh ar vuoc'h'' (eus Βοῦς [''bous''], [[buoc'h]], ha πόρος, [''poros''], treizh). Hervez ar vojenn hengresianhenc'hresian e vage an [[doue]] [[Zeus]] [[karantez]] evitouzh ur [[plac'h]] anvet [[Io (Hellaz)|Io]]. Broudet gant ar [[gwarizi|warizi]] e kemmas [[Hera]], [[gwreg]] Zeus, ar plac'h en ur vuoc'h hag e kasas ur [[moui|vouienn]] d'he flemmañ ken e klaskas an aneval paour mont kuit en ul lammat dreist ar strizh-mor.<br>

Koulskoude eo tost "bous" tost ouzh d'ar verboù gresianek ''buō'' ha ''buzō'' (hemañ tost d'an [[anv-lec'h]] [[BuzantionBizantion]], [[Istanbul]] hiziv), ar verboù evit "strizhañ" ken eo an dalvoudegezh wir "treizh strizhet" an dalvoudegezh wir.

==PouezhPouez strategel hag armerzhel ar Bosfor==

Ha p'emañ ar Bosfor e Turkia, e dourioù a zo [[dourioù etrebroadel]], da lavaret eo dieub an treizh da bep bag pe lestr. DiwarEus seizh feur-emglev e teu ar reolennoù etrebroadel war an treizh, an hini diwezhañ o vezañ [[Emglev Montreux e-keñver reolennoù strizhoù-mor Turkia]] (1923). E-touezhtouez ar re stankañ er bed eo an [[treizherezh]], meur a lestr-eoul-maen bras o tegas eoul-maen broioù ar Mor du. E [[2003]] eoe oa bet kontet 43 000 lestr o treizhañ, 8 000 anezho o endelc'her ur c'hargadgargad arvarus (gaz pe eoul-maen). <br>

E 2004 e kreskas an treizherezh da 53 000 lestr. Un hent-mor dañjerus eo ablalamourabalamour d'ar c'hasennoù kreñv, met n'eus tu da rediañ ma yafe ul [[loman]] evit henchañ ar sturier. E [[2004]] e varvas 25 [[martolod]] diwar un [[tangwall]] goude ma yae d'en em stekiñ daou lestr-eoul-maen.<br>

War riblennoù ar Bosfor emannemañ lodenn Reter gêrkêr [[Istanbul]] (bet [[Kergustentin]] a-raok aloubadennaloubidigezh an [[Turked|Durked]] e [[1453]]), enni dreist 13 milion annezada annezidi. Bet eo bet kêr-benn Impalaeriezh Turkia a-raok ma vovoe dibabet Ankara gant Bodadegar BroadelVodadeg BrasVroadel Vras e 1922. Ul liamm etre Europa hag Azia eo al lec'h-se keita-hed an holl amzerioù.