Hywel Dda : diforc'h etre ar stummoù

[[Skeudenn:Hywel Dda at Cardiff City Hall.jpg|thumb|right|Delwenn da Hywel Dda e ti-kêr [[Kerdiz]].]]

 

 

== Istor ==

Ganet e oa Hywel war-dro 880, hag eñ yaouankañ mab [[Cadell ap Rhodri]] ha mab-bihan da [[Rhodri Mawr]]. E [[905]] e oa bet aloubet [[ Dyfed]] gant Cadell ha roet da Hywel da ren enni. Kreñvaat a reas e grog er vro dre zimeziñ da Elen, merc'h da [[Llywarch ap Hyfaidd]], bet roue Dyfed.Pa varvas e dad Cadell e [[909]] e voe roet dezhañ un tamm eus [[Seisyllwg]], ha pa varvas e vreur e [[920]], ec'h unanas an div vro d'ober [[Deheubarth]].

 

 

Dilynodd Hywel bolisi o gyfeillgarwch gydag [[Athelstan]], brenin y [[Wessex|Sacsoniaid Gorllewinol]] a'r grym mwyaf ar [[Ynys Prydain]] yn y cyfnod hwnnw. Cofnodir iddo ymweld a llys Athelstan nifer o weithiau, ac arwyddo nifer o ddogfennau gydag Athelstan. Mewn rhai ohonynt disgrifir ef fel ''Subregulus'' neu "is-frenin". Pan ymladdwyd [[Brwydr Brunanburh]] yn [[937]] rhwng Athelstan a byddin cynghrair rhwng [[Olaf III Guthfrithson]], brenin Llychlynnaidd [[Dulyn]], [[Causantín mac Áeda II]], brenin [[yr Alban]] ac [[Owain]], brenin [[Ystrad Clud]], ni chofnodir i'r Cymry gymeryd rhan yn y frwydr. Mae'n debyg mai oherwydd dylanwad Hywel y bu hyn. Fodd bynnag, dengys y gerdd ddarogan wladgarol ''[[Armes Prydein]]'', a gyfansoddwyd yn ystod y cyfnod yma ac sy'n galw am gynghrair rhwng y Cymry a'r bobloedd eraill yn erbyn y Saeson, nad oedd polisi Hywel at ddant pob un o'i ddeiliad.

 

 

Heddiw, mae [[Prifysgol Cymru]] yn rhoi Gwobr Goffa Hywel Dda am ymchwil i gyfraith a defod Cymru yn y [[Canol Oesoedd]]. Ceir copi o un o destunau enwocaf y Gyfraith (llawysgrif [[Peniarth 28]]) yn [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]] yn Aberystwyth, a gellir ei ddarllen ar-lein hefyd.

 

* [[Deheubarth]]

 

* [http://www.llgc.org.uk/index.php?id=252&L=1 Testun Peniarth 28 ar-lein]

* [http://www.hywel-dda.co.uk/ Gardd Goffa Hywel Dda]

 

 

 

[[Rummad:Rouaned Kembre]]