Daskirier : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Gwendal (kaozeal | degasadennoù)
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{Taxobox Loen | Daskirierien | Campo Imperatore 19(RaBoe).jpg }}
{{Taxobox Phylum | Chordata }}
{{Taxobox Classis | Mammalia}}
{{Taxobox Ordo | Artiodactyla}}
{{Taxobox Subordo | Ruminantia}}
{{Taxobox Echu}}
 
[[Skeudenn:Idisslarmage.png|thumb|300px|right|Sistem koazhañ un daskirier ([[buoc'h]]).<br>'''m.''' [[korzen-voued]], ''' v.''' rumen ou [[bigof]], '''n.''' [[rouedenn]] , '''b.''' omasum pe [[levrioù]], '''l.''' abomasum ou [[torig-toaz]], '''t.''' penn ar [[bouzellenn|bouzelloù]].]]
Un '''daskirier''' (ger all : ''taskaneer'') a zo unan eus al [[loen]]ed a goazh ar [[boued]] en div bazenn, da gentañ en ul lonkañ anezhañ don dres ha goude ur [[frapad]] amzer en ur dilonkañ an danvez hanter koazhet evit e chokat, ar pezh a vez anvet an ''daskiriadur''.<br />
E touezh an daskirerien e kaver :
* ar [[saout]]
* ar [[gavr|givri]]
* an [[dañvad|deñved]]
* ar [[kañval|c'hañvaled]]
* ar [[jirafenn]]ed
* ar [[karv|c''hirvi]]; ar [[karv-erc'h|c'hirvi-erc'h]] hag ar [[karv-dour|c'hirvi-dour]] en o zouezh
* an [[demm]]ed
* an [[ejenn-voueek|ejennoù-moueek]] (ar bizoned)
* an [[antilop]]ed
* an [[alpakae]]d
* al [[lama (loen)|lamaed]]
* ar [[bual]]ed
* ar [[yak]]ed
 
* Bronneged an isurzhiad ''Ruminantia'' :
An holl a vez renket en [[izurzhiad]] ''Ruminantia'', nemet ar c'hañvaled hag al lamaed a zo ''Tylopoda''. En [[urzhiad]] an [[Artiodaktylaed]] emaint p'o deus un niverenn [[par|bar]] [[biz]]ioù gant [[ivin]]où hag e reer ivez ar c'harneged eus anezho asamblez gant nann-daskirerien evel ar [[moc'heged]] (''Porcinae'').
** ''[[Tragulidae]]''
** ''[[Moschidae]]''
** ''[[Cervidae]]'' (ar [[karv|c''hirvi]], an [[demm]]ed...)
** ''[[Giraffidae]]'' (ar [[jirafenn]]ed, an [[okapi|okapied]])
** ''[[Antilocapridae]]''
** ''[[Bovidae]]'' (ar [[saout]], ar [[gavr|givri]], an [[dañvad|deñved]], ar [[bizon|bizoned]], an [[antilop]]ed, ar [[bual]]ed, ar [[yak]]ed...)
 
* Un nebeud bronneged all :
** ''[[Camelidae]]'' (ar [[kañval|c'hañvaled]], an [[alpaka]]ed, al [[lama (loen)|lamaed]]...)
 
En [[urzhiad]] an [[artiodaktiled]] emaint p'o deus un niver [[par]] a [[biz|vizied]] gant [[ivin]]où.
 
==[[Koazhadur]] an daskirierien==
EtreE pevarpeder rannlodenn e vez rannet [[stomog]] an daskirierien : ar [[bigof]] (rumen), ar [[rouedenn]] (reticulum), al [[levrioù]] (omasum) hag an [[torig-toaz]] (abomasum). En daoudiv [[kavenn|gavenn]] gentañ en em rann ar boued etre al [[liñvenn]]où hag an danvezdanvezioù fetis. HemañAr re-se a vez kaset d'ar [[genou]] endroen-dro dre ar gorzenn-voued. Mesket gant an [[halo]] hagha friket ar [[fibrenn]]où e teu da vezañ liñwennoc'hdourennek hag e ya endro er bigof hag er rouedenn e-lec'h ma vez koazhet [[kelluloz]] ar fibrennoù gant [[mikrob]]où ken ez eont gant ar [[pektin]] hag ar [[sukr]]où da [[go]]iñ dindan oberezh an [[trenkenn]]où
 
Ar pezh a zo bet koazhet,goude 24 pe 48 [[eur]], a ya d'al levrioù e-lec'h un tamm eus an danvez a vez kaset e [[kas ar gwad]]. En torig-toaz e vez koazhet ar peurrest evel ma vez graet e stomokoù an [[unstomog|unstomoged]] evel ar moc'h. Goude-se e vez kaset an traoù d'ar [[bouzellenn vihan|vouzellenn vihan]].
Linenn 43 ⟶ 48:
 
[[Rummad:Daskirierien]]
[[Rummad:Karneged]]
[[Rummad: digestif]]
 
[[da:Drøvtygger]]