|
Etre [[1930]] ha [[1933]] e kasas Joseph Goebbels da benn unan eus e labourioù pouezusañ evit ar stourm nazi. Aozañ a reas stourmadegoù dilennadegel ar strollad nazi: reoù evit ar Reichstag e miz Gwengolo [[1930]], miz Gouere ha miz Du [[1932]], miz Meurzh [[1933]], ha hini Hitler evit ar c'hañselerezh e miz Meurzh-Ebrel [[1932]]. Dre ar garg-se e tiskouezas barregezhioù dreist dre implij an dibunadegoù a dud gwisket unvan, ar c'hinema, ar skingomz, ar mediaoù. Pep tra oa graet e doare da ziskouez galloud ha brud ar strollad nazi. Ha sachañ a rae kalz tud, en o zouez tud yaouank dreist-holl. Ne baoueze ket da gas urzhioù ha divizoù nevez-c'hraet da pennoù ar strollad er ranvroioù. Hiziv an deiz e soñjer ez eo bet gounezet kalz mouezhioù gant ar strollad nazi (etre 1930 ha Gouere 1932) a-drugarez d'an enkadenn armerzhel met a-drugarez d'ar c'hendegouezh-se, evel-just, oberenn Goebbels hag ar fed ma oa bet efedus a oa bet gwelet mat er strollad nazi hag e oa aet e vrud war wellaat.
===Maodiern ar propagandamaodiern===
Pa zeuas Hitler da vezañ kañseler, d'an [[30 Genver|30 a viz Genver]] [[1933]], ne oavoe bet roet karg ebet dezhañ. Un emglev a oa bet aozet etre Hitler hag aran prezidantarlevier [[Paul von Hindenburg]]: ar strollad nazi n'en doa nemet un nebeud kargoù fiziet ennañ gant ar strollad mirour. Met kregiñ a reas da labourat evel ma vefevije bet erd' ar galloud en un doare ofisielkefridiel. Kontrollañ a rae dija ar mediaoù memes hep karg ofisielkefridiel, pe e vefe ar skingomz pe ar sinemac'hinema. Ha d'an 13 a viz Meurzh e oa bet roet dezhañ ar garg a vinistrvaodiern eus an deskadurezh poblek hag eus ar propagandamoederezh (''Volksaufklärung und Propaganda'').
Pal ar garg-mañ a oa kreizennañ ha ledanaat beli ar galloud nazi war kement elfenn eus ar vuhez sevenadurel ha prederourel en [[Alamagn]] ha dreist-holl ar c'hazetennoù, ar skingomz, ar sinemac'hinema, hag an arzoù a bep seurt. Aozañ a reas manifestadegoùdiskeladegoù d'ar [[1 Mae|c'hentañ a viz Mae]] evit diskouez galloudegezh ar strollad goude ober eus an devezh-se "Devezh Broadel al Labour" gant tanioù-arvest ha dibunadegoù e-leizh. D'an [[3 Mae|3 a viz Mae]] e skrivas en e zeizlevr e oa mestr ar strollad nazi war [[Alamagn]] en he fezh. D'an [[10 Mae|10 a viz Mae]] e goursellas distruj (dre stumm ur manifestadeg veur a echuas gant un [[Auto de fé]]) muioc'h evit 20 000 levr skrivet gant YuzevienYuzevion pe skrivagnerienskrivagnerion enepnazi, en [[Opernplatz]] e-kichen ar skol-veur. Dibabet e oa bet 2 500 skrivagner, a oa kondaonet o levrioù da vezañ devet. En o zouez e veze kavet skrivagnerienskrivagnerion alaman evel [[Bertolt Brecht]], [[Lion Feuchtwanger]] hag [[Alfred Kerr]], met amerikaned ivez evel [[Ernest Hemingway]] hag [[Helen Keller]].
Ar youl-uhelaat a bennholierezh diskouezet gant maodiern ar propagandamoederezh a oa lakaet e pleustr gant un oberenn a sterniadur melestradurelamaezhierel war dachenn ar sevenadur: kazetennerezh, skingomz, sinemakinema, c'hoariva, sonerezh, lennegezh ha tier-embann. E pep rummad, e veze krouet ur Reich-kambr (Reichskammer) a-benn maestroniañ pep hini eus an tachennoù-se. E penn ar c'hambroù-se e veze staliet tud e karg da sturiañ ar sevenadur alaman dre skarzhañ an elfennoù diskleriet evel "disteraet " : YuzevienYuzevion, SokialourienSokialourion, KomunourienKomunourion, FrankizourienFrankizourion hag ivez ar stummoù arzel dreist-ordinal. Tamm-ha-tamm o doa aloubet an Nazied an dachenn sevenadurel en he fezh. Adalek ar poent-se, kement tra a denne d'ar sevenadur a dremene dre daouarn ur c'hargad eus maodiern ar propagandamoederezh. Ha den na c'helle ober tra hep bezañ deuet-mat gant ar Reich-kambroù pe bezañ ezel eus ar strollad nazi. Ar strollad nazi a ginnige sikour d'an arzourienarzourion a oa prest da sentiñ ouzh ar renad. Abalamour d'an enkadenn veur ne oa ket kalz tud gouest da nac'hañ ur c'hinnig evel hemañ.
Rebechet e veze da C'hoebbels izelaat ha breinaat ar sevenadur ouzh e dreuzfurmadiñdreuzfurmiñ en ur benveg propagandamoederezh. Goebbels a responte neuze o devoa ar sevenadur ha ar propagandamoederezh ar memes pal : bodañ an holl Alamaned en ur memes engalvadeg speredel. Evit kalz tud er strollad nazi, e oa ret kavout gerioù-stur nazi heken el levrioù alaman, harozioù nazi peurvat hepken er filmoù alaman, nemet kanaouennoù alaman er sonadegoù. Met Goebbels a enebe ouzh an dra-se. Hervezañ e oa ret da Alamagn chom digor d'an oberennoù eus an estren-vro gant ma vefen sturiet gant mennozhioùmennozioù ar strollad. Goebbels a harpe arzourienarzourion 'zo, da skouer luskad ar [[modernelezh]], met rankout a rae enebiñ un tamm ouzh Hitler hag a oa chomet mirour war kalz tachennoù. Er memes koulz e felle dezhañ aotren filmoù estren da zont da vezañ skignet er vro. Ne felle ket dezhañ naziekaat ar sevenadur a-bezh. Da skouer e laoske tier-skignañ evel an [[Universum Film AG]] da skignañ filmoù eeun ha klasel (sujedoù fent, karantez, troioù-kaer, hag kement zo ...) ha na oant ket savet diwar-benn sujedoù propagandamoederezh. Met evel-just pep film a chome sterniet gant politikerezh sevenadurel ar strollad. Hag a-benn ma vefe tizhet an holl gant ar sevenadur en [[Alamagn]] e aozas diskouezadegoù digoust, ec'hez atizas embregerezhioù da vont da skignañ ar filmoù e bihanañ kêrioù ar vro, sonadegoù digor d'an holl. Ar sevenadur nazi a oa e pep lec'h. Ha dre-se, ar strollad en doa gellet tostaat d'ar rummadoù tud chomet diseblant d'ar mennozhioùmennozioù nazi.
===Implij an enepyuzevegezh===
|
