Kevadegezh ha treadegezh : diforc'h etre ar stummoù

{{Wikeriadur|keadegezhkevadegezh}}

* D'ur yezh ''en ur mare resis eus hec'h istor'' e tave ar studi '''keadegelkevadegel''' ; savet eo ar ger diwar ar ger "keadkevad" deveret eus ar rakger kenkev- hag eus ar ger "oad", o talvezout er yezh pemdeziek "eus an hevelep oad" evid daou zen (alese kempred, eus an hevelep mare), ez eo ar ger-se un treuztres eus ar ger ouiziek deut e galleg en [[XIXvet kantved]] (1827) dindan pluenn an Ao. Raymond ha deveret eus ar ger ''synchrone'' (kempred), koshoc'h [[amprestadenn c'her|amprestadenn]] c'hallek e mentoniezh (1743) ha tredanoniezh (1900) diwar latin ar Grennamzer ''synchronus'' (a gaver e saozneg abretoc'h c'hoazh dindan ar stumm synchronous gant ar ster "kempred" abaoe [[1669]]), ha lakaet e pleustr war dachenn ar yezhoniezh gant [[Ferdinand de Saussure]] (1916) diwar ar [[gwriziennoù gresim]], συν-, « gant, ken- », ha χρόνος, « amzer » ; ar [[yezhadur]] skol, he deus, da skouer, ur sell keadegelkevadegel : diskouezh a ra ar [[reoliekadur]] lakaet da stumm reizh ar yezh kelennet ([[kenyezh]] lennegel peurvuiañ, [[rannyezh]] a-wezhioù), hep pouezañ war ar c'hemmoù a c'hell bezañ c'hoarvezet abaoe he stadoù kent.

* Istor ar yezh an hini eo a vez meizet dre ar studi '''treadegel''' ha studiet e vez ''hec'h emdroadurioù'' ([[etimologiezh]], [[soniadouriezh istorel]], [[sterouriezh]], [[geriaoueg]] deveret, [[ereadurezh]], h.a..). Savet diwar patrom ar ger ''keadegezhkevadegezh'' gant ar rakger tre- o talvezout "a-dreuz" hag ar wrizienn "ad" o taveiñ d'an oadvezh, ez eo ar ger-se un treuztres eus an [[amprestadenn c'her|amprestadenn]] ouiziek savet e galleg gant [[Ferdinand de Saussure]] (1916) diwar batrom ar ger ''synchronie'', gant ar [[gwriziennoù gresim]], δια-, « a-dreuz », ha χρόνος, « amzer » ; ar [[yezhoniezh keñveriet]], he deus, da skouer, ur sell treadegel.

An enebadur ''keadegezhkevadegezh'' ha ''treadegezh'' hag an daou veiziad a zo deut gant [[Ferdinand de Saussure|Saussure]], yezhoniour kentañ o vezañ graet un diforc'h sklaer etre an daou sav-boent.

E bredoniezh an diorren, e talvez an enebadur ''keadegezhkevadegezh'' ha ''treadegezh''-se d'ar sell bihandiorroadurel (arnevez) pe brasdiorroadurel (diwar damkaniezhioù Piaget).