Kelted : diforc'h etre ar stummoù

 

[[Image:Two Druids.PNG|thumb|Daou zrouiz war izelvos Autun.]]

 

A-raok ma voe aloubet Galia gant ar Romaned, ha, war a seblant, goude ma oa bet aloubet an inizi, e oa an drouiziezh perzh pennañ relijion ar Gelted kozh. Testeniekaet eo ar « gloer » zrouizel gant meur a aozer en Henamzer da vareoù disheñvel hag e lec'hioù disheñvel er bed keltiek. En Iwerzhon, hervez an hengoun, e soñjer e vije bet krouet an drouiziezh gant ar [[Partholien|Bartholonien]], hag a oa en em gavet en Iwerzhon e 312 goude J.-K. war-lerc’h al Liñvadenn. E Galia e soñjer e voe hollbouezus ar roll c’hoariet gant an drouized en emsavadeg [[52 kent J.-K.|-52]] ha, goude e stourmoù ar C’halianed er c’hantved kentañ. Abalamour da unan eus ar stourmoù-se, bet danevellet gant [[Tacite]] en e “Istorioù”, e vije bet krog pennoù-bras Roma e [[21|21 goude J.-K.]] da sevel a-enep an drouized c’halian.

Ar Gelted o doa, a-hervez, a veze azeulet ganto mui pe vui kement a zoueed hag ar C’hresianed hag ar Romaned (tost pevar c’hant doue kelt zo bet kontet), met n’ouzer ket hag azeulet e oant er memes mod e pep lec’h er bed keltiek hag e oa ur framm hepken. Doueed pennañ ar C’halianed, hervez deskrivadurioù Julius Kaezar, koulskoude, a oa o anv heñvel ouzh anvioù an Doueed zo meneget e mojennoù iwerzhonat ar Grennamzer, hag ar memes kargoù o doa.

 

 

Dre al lec’hanvadurezh ez anavezomp un nebeud traoù diwar-benn kredennoù ar Geltde kozh. Soñjal a reomp evel-se e veze azeulet [[Lug (doue)|Lug]] war an uhelennoù. Al lec’hanv Da skouer, “Lugdunum”, deuet da vezañ [[Lyon]] hiziv an deiz, a dalvez kreñvlec’h pe meneg Lug.

 

Sevel a ra kudennoù evit a sell lec’h an doueed kelt en arz. E-pad pell amzer e oa bet hollbouezus [[pod-houarn Gunderstrup]], un pezh kavet en un taouarc’h en Danmark, dre ma sonjed gouzout hiroc’h diwar-benn doueed ar Gelted. Met hennezh, a oa bet kinklet warnañ un toullad mat a zoueed hag a laka war wel e-leizh a vojennoù a oa e boutin etre ar pobloù a oa o chom en Europa, hag a oa bet levezonet gant pobloù all estreget ar Gelted. Diskouez a ra, mod pe vod, un doue kornek a c’hallfe bezañ boutin gant un douee kelt ur penn-kirvi dezhañ, [[Cernunnos]] e anv, hag un doue gant ur rod heol, a c’hallfe bezañ [[Taranis]].

Kudennoù a sav ivez evit gouzout resis petra a oa bet taolennet gant hanterskeudennoù eus « Galia ar re vlevek ». Lod zo seblant warno bezañ lodenn grec’h ur wern dotemek, evel m’eo an hini e laton a voe dizoloet e Bouray-sur-Juine (Essonne) hag a daolenn un dudenn gant un torc’h ha pavioù ur penn-kirvi stilekaet, pe an hanterskeudenn a virer e mirdi Saint-Germain-en-Laye. Hemañ zo e maen-raz hag a daolenn un dudenn gant un torc’h hag ur pemoc’h-gouez.

 

 

Krediñ a rae ar Gelted en ur bed all ivez. En hengoun iwerzhonat treuskaset d’ar mare kristen, ar “[[Sidh]]” a dalveze ar “Bed all” keltiek. Er c’hornôg e oa, en tu all d’ar mor, en enezennoù hollgaer ; dindan vor, el lennoù hag er stêrioù. Ennoe oa palezioù maen-strink brav-kaer dezho porzhioù kevrinus ; dindan an torgennoù hag ar runioù. Chomadenn an [[Tuatha Dé Danann]] e oa.

 

==Levrlennadurezh==

*[[Venceslas Kruta|Kruta, Venceslas]], ''Les Celtes'', Bouquins.

 

==Notennoù==