|
Ar c'h-'''Keginañ''', pe ar c'h-'''Cuisine''', a so an [[arz]] hàghag an teknik da aosañ boued ewid magañ an dud.
Pare deskrived ew gant arAr c'h-cuisine a zeskriv pratikamant penaos dibabañ ha prenañ an danvezioù implijet ewid aosañ ar [[pred]], penaos prepariñ anehe, pezh-sort benwegi implijañ, an doareoù-poazhañ, hàha modoù àa-beb-sort ewid stummañdiskouez madbrawoc'h ar pladoù.
== Aosañ ar prejoù ==
=== Dibabañ, produiñ ha prenañ boued ===
[[Image:290px-Kueche2.jpg|thumb|Ur gujun]]
Ar mod da geginañ a zepant deus ar c'heginour, deus an dañvezioù disponibl, hàha c'hoazh deus boasioù hag obligaçionoù kulturel, medikal ha relijïel.
Ewid ur boued boud implijabl, emà red dehañ boud aes da gavoud ha marc'had-mad àa-walc'h.
Pewgwir e tebr un den ewid eé blijadur ha n'ew ked ewid bewiñ ha kreskiñ hebkén, emà red d'ar boued boud saourus àa-walc'h, pezh a chañch herwez ar vro hag ar gevredigezh. Debriñ, ouzhpenn-se, a so un akt soçial, setu ne vo ket debret gant tud-so sortoù-boued-so, abalamour d'ou imajoù fall (eol kolza dibaoe ar c'h-Kentañ Bresel-Bed...), padal e vo klasket gant tud all traoù rar ha ker (ar ''foie-gras'' pe ar c'haviar) pe c'hoazh traoù aoset gant kals aà ijin ha diskouezet braw-kenañ war ar plad ha war an daol.
Keginañ ha debriñ a hall boud un akt relijïel, hàha politik sikén. Lakaet zo bed tabouioù war bouedoù so, war doareoù-prepariñ, gant kulturioù ha gant relijionoù.
An traoù-se a zepant iwe deus reolennoù-bewiñ an den o tebriñ. Lod a glasko boued gant labelioù à beb sort : kalite, orinorijin, mod da broduiñ (bio, pe war an hent-se). Lod a refuso traoù tennet deus loened (ar [[vejetarian|vejetarianed]] hag ar [[vegan|veganed]]), ewid resonoù etik kement ha ewid pass gober droug d'alar loened, pe ewid preserviñ ar [[biosferenn|viosferenn]] (ewid pezh sell deus an enerji, kreskiñ 1 c'hilo à broteïn-loen a goust kals kerhoc'h ewideged kreskiñ kement-all à broteïn vejetal-plant).
Penaos e vez dibabet ar boued a zepant deus ur bern variabloù.
Ar boasioù hag an teknikoù a so dàed deus ar fakteurioù-se, hà deus pezh-sort dañvez-tan oa (koad, glaou).
Hiziw c'hoazh, ewid an taoldarn vrasvrassañ deus an dud war an douar, e ta ar boued deus jardinoù pe deus ar labour-douar-bewañs, – da lâred ew : deus produksionoù lokal. Variete ar boued a zepant neuse deus biodiversite beb kornad-bro. BàBa broioù industrialiset e vez degasset ar boued deus komersioù-tost hàha supermarc'hajoù. Kaved e vez produioù fraost, hanter-aoset, pe prest da zebriñ (ne chom ket mui 'med da boazhañ an traoù).
Bremañ pa vez koñvers heleizhe-leizh etre ar broioù, e vez kaved frwezh ha legumaj hed-hàha-hed ar bloaz, pezh ne oa ked gwezhall-gozh. An dra-se en -deus chañched boasioù-debriñ hà ritoù so. (Da skwérskwer nen'eus dalked à ketdalvoudigezh mui ofriñ un aval-orañj ewid Nedeleg - pezhpa vez gwraetgwraed ''aval-nedeleg'' à-blassoùdeus ar frwezh-se ba lec'hioù so.)
Bouedoù so ne vesont ked debret kén, goude fenomenoù-mod, pe dre emàintemaint bed dilesed gant an industri agro-alimentar.
{{LabourAChom}}
| 