Janed Bro-Saoz, priñsez Kembre : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Disteurel kemmoù 600473 a-berzh Bianchi-Bihan (kaozeal) |
D Kemmoù Khan (Kaozeal) distaolet; adlakaet da stumm diwezhañ Bianchi-Bihan |
||
Linenn 1:
[[Skeudenn:Siwan llun ar yr arch gan RO.gif|thumb|right|280px|Arched-maen Janed]]
[[Skeudenn:Joan, Lady of Wales sarcophagus.jpg|thumb|right|280px|Arched-maen Janed, en iliz [[Biwmaris]], en [[Enez Mon]].]]
'''Janed Bro-Saoz''', pe '''Siwan''' e kembraeg (war-dro [[1195]] - [[2 a viz C'hwevrer]] [[1237]]), a oa merc'h bastard d'ar roue saoz [[Yann Dizouar]]. Dimeziñ a eure da [[Llywelyn Fawr]], Priñs Kembre e 1205, ha mamm da [[Dafydd ap Llywelyn]] a renas war-lerc'h e dad. ▼
▲'''Janed Bro-Saoz''', pe '''Siwan''' e [[kembraeg]] (war-dro [[1195]] - [[2 a viz C'hwevrer]] [[1237]]), a oa [[merc'h]] [[bastard]] d'ar roue saoz [[Yann Dizouar]]. Dimeziñ a eure da [[Llywelyn Fawr]], Priñs Kembre e 1205, ha mamm da [[Dafydd ap Llywelyn]] a renas war-lerc'h e dad.
==Istor==▼
Brudet eo hec'h anv abalamour d'he c'harantez ouzh ur baron norman
[[Gwilym Brewys]]. Pouez bras he doe koulskoude ha levezon e kuzul ar priñs.
▲==Istor==
Clementia Pinel e oa anv he mamm, ur plac'h eus lez ar roue. N'ouzer netra diwar he fenn .<ref>[http://fmg.ac/Projects/MedLands/WALES.htm Charles Cawley: Medieval Lands, Wales]</ref> . Hanter-c'hoar eta e oa da [[Herri III]], roue Bro-Saoz.
Marteze e oa ganet a-raok da Yann dimeziñ d'e wreg kentañ e 1189, met n'haller ket bout sur abalamour d'an diouer a destenioù.
<!--
===Gwraig a chynghorwraig===
Linenn 22 ⟶ 20:
Chwaraeodd Siwan rôl bwysig yn y trafodaethau diplomyddol cyfrwng Llywelyn a John, er enghraifft, pan aeth i weld ei thad ar ran y tywysog yn [[1211]], a roddai gyngor buddiol iddo. Bu'n cynnal trafodaethau â'i hanner brawd [[Harri III o Loegr|Harri]] (Harri III) yn [[1225]], [[1228]] a [[1232]] yn ogystal.
-->
===Karantez===
[[
Karantez a vagas ouzh Caf [[Gwilym Brewys]] (William de Braose), aotrou [[Normaned]] [[Rouantelezh Brycheiniog]], e [[1230]].
▲[[Delwedd:Garth Celyn RO.gif|bawd|dde|250px|[[Garth Celyn]], Aber; mae'n bosib mai yma y carcharwyd hi gan ei gŵr.]]
▲Cafodd garwriaeth â [[Gwilym Brewys]] (William de Braose), arglwydd [[Y Normaniaid|Normanaidd]] o [[Teyrnas Brycheiniog|Frycheiniog]], yn [[1230]]. Carcharwyd Siwan gan Lywelyn am gyfnod byr (hynny yw, fe'i cadwyd dan wyliadwriaeth) fel cosb am hynny ac fe grogwyd Gwilym Brewys ganddo ar ôl ei ddal. Yn ôl traddodiad lleol, o flaen [[Garth Celyn|prif lys]] y tywysog yn [[Abergwyngregin]] y crogwyd Brewys, ond ceir traddodiad arall sy'n lleoli'r crogi yng Nghrogen, ger [[Y Bala]]. Cyfeiria ''[[Brut y Tywysogion]]'' at y digwyddiad ond heb nodi'r lleoliad. Gyrrod y weithred ias o ddychryn drwy Gymru, Lloegr a Ffrainc am fod un o 'flodau marchogion y Norman' wedi cael ei grogi yng ngolau dydd o flaen torf o bobl gyffredin. Mae'n arwyddocaol nad ymyrodd frenin Lloegr, cymaint oedd awdurdod Llywelyn Fawr.
Cadwyd hanes carwriaeth Siwan a Gwilym Brewys ar gof gan y werin a cheir traddodiad a rhigwm amdano. Yn ôl yr hanes, crogwyd Gwilym heb wybod i Siwan. Daeth un o weision neu filwyr y tywysog ati yn ei stafell a gofyn iddi,
Linenn 42:
===Cymodi===
[[Skeudenn:Siwan.gif|thumb|200px|right|Beddrod Siwan yn [[Eglwys Biwmares]].
Fe gafodd ei symud yno o [[Llanfaes|Lanfaes]] (ychydig filltiroedd i ffwrdd).]] O fewn tua blwyddyn fe ymddengys ei bod wedi cymodi'n llwyr â Llywelyn. Cynghorodd ei gŵr yn 1232 a bu'n llysgennad iddo eto yn llys ei frawd, Harri III yn Llundain.
Linenn 49 ⟶ 51:
Heddiw mae arch garreg Siwan gyda'i delw arni i'w gweld yn eglwys [[Biwmaris]] ar yr ynys. Cafodd ei symud yno yn ddiweddarach yn yr Oesoedd Canol. Ceir plac uwchben yr arch yn rhoi ei hanes.
| |||