Ekoreizhiad : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Pajenn nevez : Un ekoreizhiad a zo an hollad savet gant organegi ur gumuniezh hag ar metoù fizikel ec'h etreoberia ganto. Bez ez eus ekorezhiadoù munut (un akwariom da skouer), ha reoù...
 
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
<nowiki> Un [[ekoreizhiad]] a zo an hollad savet gant organegi ur gumuniezh hag ar [[metoù fizikel]] ec'h etreoberia ganto. Bez ez eus ekorezhiadoù munut (un akwariom da skouer), ha reoù bras-bras evel ar c'hoadeier par al lennoù. E-giz hini ar c'humuniezhioù, ne vez ket sklaer bevenn an ekoreizhiadoù. Ar c'hêrioù hag an tiez-feurm a zo anezho skouerioù eus ekoreizhiadoù reoliet gant an den. Skiantourien 'zo a soñj dezho eo ar blandenn un ekoreizhiad bras ennañ holl ekoreizhiadoù lec'hel an Douar.
Forzh pegen ec'hon eo an ekoreizhiad, e vez lusket gant daou ober ha ne c'hellont ket bezañ deskrivet gant an darvoudoù a denn d'ar poblañsoù ha d'ar c'humuniezhioù : red an [[energiezh]] hag ar [[c'helc'hiadoù biogeokimiek]]. Ebarzhet e vez darn vrasañ an energiezh a drugarez da goulou an heol e tost an holl ekoreizhiadoù. Kemmet e vez en energiezh kimiek gant an organegi [[aototrofel]], kaset d'an organegi [[heterotrofel]] dre elfennoù organek ar boued ha skignet e stumm gwrez. An elfennoù kimiek e-giz ar [[c'harbon]] pe an [[azot]] a dremen-distremen etre an elfennoù [[biotek]] hag [[abiotek]]. An organegi fotosintetek a gemer an elfennoù-se eus an aer, an douar hag an dour en o stumm [[inorganek]]. Entoueziañ a reont anezho e molekulennoù [[organek]] a c'hello beveziñ an organegi [[heterotrofel]]. Distreiñ a ra an elfennoù en aer, en douar hag en dour goude bezañ bet implijet gant [[metabolegezhioù]] ar plant, al loened hag an organegi all a guzum an dilerc'hiadennoù [[organek]] hag an danvez [[organek]] marv evel ar [[bakteri]], an [[arkeobakteri]] hag ar [[fungi]].
 
Forzh pegen ec'hon eo an ekoreizhiad, e vez lusket gant daou ober ha ne c'hellont ket bezañ deskrivet gant an darvoudoù a denn d'ar poblañsoù ha d'ar c'humuniezhioù : red an [[energiezh]] hag ar [[c'helc'hiadoù biogeokimiek]]. Ebarzhet e vez darn vrasañ an energiezh a drugarez da goulou an heol e tost an holl ekoreizhiadoù. Kemmet e vez en energiezh kimiek gant an organegi [[aototrofel]], kaset d'an organegi [[heterotrofel]] dre elfennoù organek ar boued ha skignet e stumm gwrez. An elfennoù kimiek e-giz ar [[c'harbon]] pe an [[azot]] a dremen-distremen etre an elfennoù [[biotek]] hag [[abiotek]]. An organegi fotosintetek a gemer an elfennoù-se eus an aer, an douar hag an dour en o stumm [[inorganek]]. Entoueziañ a reont anezho e molekulennoù [[organek]] a c'hello beveziñ an organegi [[heterotrofel]]. Distreiñ a ra an elfennoù en aer, en douar hag en dour goude bezañ bet implijet gant [[metabolegezhioù]] ar plant, al loened hag an organegi all a guzum an dilerc'hiadennoù [[organek]] hag an danvez [[organek]] marv evel ar [[bakteri]], an [[arkeobakteri]] hag ar [[fungi]].
Tremen-distremen a ra an [[energiezh]] hag ar materi en ekoreizhiadoù a-drugarez da dreuzkas an danvez a c'hoarvez e-pad ar [[fotosintez]] hag ar [[boueta]]. Ar materi a c'hell bezañ adaozet, an energiezh ne c'hell ket avat. Dizehan e tle an ekoreizhiad resev [[energiezh]] eus ur vammenn diavaez, an heol an hini eo peurliesañ. Berañ a ra an [[energiezh]] en ekoreizhiad, padal e vez adaozet ar materi.
 
 
Tremen-distremen a ra an [[energiezh]] hag ar materi en ekoreizhiadoù a-drugarez da dreuzkas an danvez a c'hoarvez e-pad ar [[fotosintez]] hag ar [[boueta]]. Ar materi a c'hell bezañ adaozet, an energiezh ne c'hell ket avat. Dizehan e tle an ekoreizhiad resev [[energiezh]] eus ur vammenn diavaez, an heol an hini eo peurliesañ. Berañ a ra an [[energiezh]] en ekoreizhiad, padal e vez adaozet ar materi.
</nowiki>