Niveradur roman : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
SieBot (kaozeal | degasadennoù)
D Robot ouzhpennet: mk:Римски броеви
D Robot ouzhpennet: lb:Réimesch Zuelen; Kemm dister
Linenn 7:
* Bodet eo an talvoudoù en urzh digreskiñ, nemet evit an talvoudoù da lemel diouzh ar reolenn a-us.
 
== Notadur klasel ==
{{talbenn taolenn eeun stil|text-align:center;empty-cells:hide}}
|+ '''Notadur klasel'''
Linenn 56:
|}
 
== Doare ober ==
Evit gouzout talvoudegezh un niver skrivet gant sifroù roman e ranker e lenn a-gleiz da zehou. Mard eo brasoc’h pe kevatal ur sifr eget ar sifr zo war e lerc’h, e sammer anezho o-daou. A-hend-all e vez lamet. War-lerc’h 4000 e cheñch a [[reolenn]]. Ne vez ket implijet ar reizhiad dilem evit a miliadoù.
 
* XVI = 10 + 5 + 1 = 16
* XIV = 10 - 1 + 5 = 14 (''rak I zo bihanoc’h eget V'')
* DIX = 500 - 1 + 10 = 509 (''rak I zo bihanoc’h eget X'')
* MMMCMXCIX = 1000 + 1000 + 1000 - 100 + 1000 - 10 + 100 - 1 + 10 = 3999
* MMMMDCCCCLXXXVIII = 4988 (niver roman hirañ hervez an niver a arouezennoù)
 
N'eus ket bet graet atav gant ar reolennoù-se, dreist-holl evit an [[Enskrivadur|enskrivadurioù]] : meur a zoare ober o deus kenvevet an eil gant egile (evel IIX evit VIII pe VIIII evit IX). N'eus ket re bell zo eo bet stabilaet an doare ober a-vremañ.
 
== Implijoù ==
Implijet e vez c’hoazh ar sifroù roman hiziv an deiz evit skrivañ anvioù an c’hantvedoù hag ar milvedoù dreist-holl. Da skouer « an {{XXIvet kantved}} » hag « an {{IIIe milved}} ». Kavet e vez sifroù roman war [[skramm]]où an [[horolaj]]où hag an [[eurier]]où ivez. Pa vez graet e vez notennet ar sifr ''pevar'' evel-mañ IIII alies, ha neket evel-henn IV; d'ober bravoc’h eo traken. Evel-se e vez savet ar pevar sifr kentañ diwar un I hepken (I, II, III et IIII), ar pevar da heul diwar ur V (V, VI, VII, VIII) hag ar pevar diwezhañ diwar un X (IX, X, XI, XII). Mat eo gouzout ivez eo ken kozh ar skrivadur IIII hag ar marevezh roman hag eo bet implijet e-pad pell en enskrivadurioù, e [[dornskrid]]où ar [[Krennamzer|Grennamzer]] hag en [[embannadur]]ioù klasel a-gevret gant ar skrivadur IV.
 
Linenn 74:
Tamm-ha-tamm eo bet dilezet ar sifroù roman hag erlec’hiet int bet gant sifroù anvet « [[Sifroù arabek|arabek]] ». Ar re-se a ra gant ur reizhiad dekvedennel. Emsavoc’h eo rak gallout a reer evel-se skrivañ sifroù berroc’h gant a-oban muioc’h a lizherennoù (10 e-lec’h 7), hag e c’haller implijout an niver mann (0). Ouzhpenn-se e c’haller gant ar [[reizhiad dekvedennel]] skrivañ ar sifroù a-steud ar epzh a aesa klaz ar jediñ war baper.
 
== Skouerioù sifroù roman ==
 
* 888 = DCCCLXXXVIII
Linenn 115:
|}
 
Ur wech bet diazezet an emglevioù skrivañ e ouezer skrivañ sifroù anterin gant sifroù roman. Ne rae ket [[matematik|jedoniourien]] gwechall gant an notadur-se evit ober [[sammad]]ennoù pe liesadurioù avat. Ober a raent gant [[Abakenn (jediñ)|abakennabakenno]]ù. Gant-se e raent gant un niveradur delec’hiet hep gouzout dezho ha ne welent ket e vije bet tu dezho implijout an niveradur delec’hiet-se evit skrivañ an niveroù ur wech da vat.
 
== Adstummoù krennamzerel ==
A-wechoù eo bet disleberet skrivadur ar sifroù roman er [[Krennamzer|Grennamzer]].
:'''4''' zo bet skrivet '''IIII''' e-lec’h IV (ar pezh zo un adstumm kozh e gwirionez). Dalc’het eo bet an implij-se en [[Horolajerezh|horolajerezh]] ma vez skrivet '''IIII''' evit 4 eur, evit aesaat al lenn war ur skramm ront ha plijout d'ar gweled dreist-holl.
:a 80 da 400, e konter dre ugent, o lakaat ar sifr ugent (xx) da c’hallouder : da lavaret eo '''IIII<sup>xx</sup>''' evit '''80''' :
:e Breizh e veze implijet kalz an doare jediñ dre ugent-se gant an dud betek nevez-tre zo : 6 ugent a oa 120 da skouer;
Linenn 133:
Diwallit ! Kudennoù zo gant merdeerioù Internet zo evit diskouez an arouezennoù [[unicode]]. <center>[[Skeudenn:Sifroù roman astennet.png|thumb|81px|none|sifroù roman astennet]]</center> eo an arouezennoù evit 1000, 5000 ha 10000.
 
== Jediñ ==
 
Posupl eo e vije bet kaset implijerien ar reizhiad-mañ da anavezout disoc’hoù zo dre an eñvor a-benn bezañ gouest da jediñ aesoc’h. Da skouer, ma ouient en a-raok petra a oa [[liesad]] XII dre XII e oa aes dezho dezastum liesad XII dre unan nebeutoc’h pe unan muioc’h.
 
== Gwelet ivez ==
[[Jedoniezh]] | [[Sifr]] | [[Henroma]] | [[Reizhiadoù niveriñ]]
 
Linenn 175:
[[ku:Hejmarên romî]]
[[la:Numeri Romani]]
[[lb:Réimesch Zuelen]]
[[lt:Romėniški skaičiai]]
[[lv:Romiešu skaitļi]]