Karbonifer : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot ouzhpennet: simple:Carboniferous |
Xqbot (kaozeal | degasadennoù) D Robot ouzhpennet: hr:Karbon (geološko razdoblje); Kemm dister |
||
Linenn 3:
{{fanerozoeg}}
Pempvet marevezh ar [[Paleozoeg]] eo ar '''c'harbonifer''' . Mont a ra eus diwezh an [[Devonian]], 359,2 milion a vloavezhioù 'zo betek deroù ar [[Permian]], 299,0 milion a vloavezhioù 'zo. Evel evit darn vrasañ ar marevezhioù koshañ eo anavezet mat ar gwiskadoù maen
== Isrannadurioù ==
Rannet eo ar c'harbonifer e daou ismarevezh, ar [[Mississippian]] hag ar [[Pennsilvanian]], hag en un niver bras a ismareadoù:
=== Pennsylvanian diwezhat Kasimovian ===
* Klazminskian
* Dorogomilovksian/Virgilian
* Chamovnicheskian/Cantabrian/Missourian
* Krevyakinskian/Cantabrian/Missourian
=== Pennsylvanian krenn Moscovian ===
* Myachkovskian/Bolsovian/Desmoinesian
* Podolskian/Desmoinesian
* Kashirskian/Atokan
* Vereiskian/Bolsovian/Atokan
=== Pennsylvanian abred Bashkirian/Morrowan ===
* Melekesskian/Duckmantian
* Cheremshanskian/Langsettian
* Yeadonian
* Marsdenian
* Kinderscoutian
=== Mississippian diwezhat Serpukhovian ===
* Alportian
* Chokierian/Chesterian/Elvirian
* Arnsbergian/Elvirian
* Pendleian
=== Mississippian krenn Visean ===
* Brigantian/St Genevieve/Gasperian/Chesterian
* Asbian/Meramecian
* Holkerian/Salem
* Arundian/Warsaw/Meramecian
* Chadian/Keokuk/Osagean/Osage
=== Mississippian abred Tournezian (koshañ) ===
* Ivorian/Osagean/Osage
* Hastarian/Kinderhookian/Chautauquan/Chouteau
== Douaroniezh ==
Kiladeg ar morioù a verkas dibenn an [[Devonian]] ne badas ket. E-pad ar [[Misisippian]] e
E krenn ar marevevezh e tigreskas adarre live ar morioù ar pezh a voe abeg ul lazhadeg vihan. Da get ez eas un lodenn vras eus ar [[krinoid|grinoided]] hag eus an [[ammonit]]où. Merkout a ra an darvoud-se an harzhoù etre ar Misisippian hag ar Pennsilvanian.
Linenn 59:
* [[Meurvor Rak-Thethy]] (Serret gant stokad Sina an Norzh ha Siberia)
== Reier ha glaou ==
En Europa ez a gwiskadoù [[raz]], [[krag]], [[skiltr]] ha
Evit daou abeg e voe furmet glaou ar c'harbonifer. E-pad ar marevezh-se e tiwanas ar gwez kentañ gant plusk met ar bakteri barrek da ismoriñ al [[lignin]]. Mat tre e oa ar marevezh evit kreskadeg koadegoù geunniek bras. Daoust ma oa uhel a-walc'h live ar morioù izeloc'h e oa eget e-pad an [[devonian]], ar pezh a frankizas kelc'hiadoù-aod bras. Kalz karbon a voe beuziet er reier, a pezh a voe kaoz d'ur c'hresk eus ar feur oksigen en [[atmosferenn]]. 35% a dizhas, war a greder, ar pezh a zegasas tanioù-gwall hag a aesaas diorrodigezh amprevaned ramz.
Linenn 67:
E biz [[Amerika]] e vez boutinoc'h ar gweleoù morel e-pad deroù ar c'harbonifer eget e fin ar marevezh.
== Buhez ar c'harbonifer ==
=== Divellkeineged ar morioù ===
Er meurvorioù e oa ar strolladoù pennañ ar [[foraminifera]]e, [[Anthozoa]]e, [[bryozoa]]e, [[brac'hiopod]]où, [[ammonoid]]ed, [[ec'hinoderm]]ed ([[krinoid]]ed dreist holl),ha [[C'hondric'hthy]]ed (ar bleizi-mor hag o c'herent).
Linenn 75:
Evit ar wech kentañ e furme ar foraminiferae darn vrasañ eus faon ar morioù. Fonnus e oa ar [[fusulina]]e er pezh a zo hiziv [[Rusia]], [[Sina]], [[Japan]] ha [[Norzh-Amerika]]. Ar genadoù pennañ arall a oa ''[[Valvulina]]e'', ''[[Endothyra]]e'', ''[[Archaediscus]]ed'', ha ''[[Saccammina]]e'' Kavout a reer kregin a [[radioloaria]]e e [[chertoù]] ar [[Chulm]] e [[Devon]] hag e [[Kernev-Veur]].
Anavezet e vez ar spoue dre o [[spikul]]où dreist holl. Ar genadoù pouezusañ a a zo [[Cotyliscus]] ha [[Girtycoelia]]. Paotiñ a ra ar c'houral. Ar furmoù pennañ a zo [[rugosa]] ( [[Canina]], [[Corwenia]], [[Neozaphrentis]]) ha [[Tabulata]]. Ar [[Bryozoa]] a zo fonnus
Fonnus e oa ar [[brac'hyopodoù]] ivez. Enderc'hel a raent ar [[produktid|broduktided]], a dizhas reoù'zo, evel ar [[Gigantoproductus]], tra m'o-doa reoù rall evel ar [[Chonetes]] furmoù hengouneloc'h. An [[athyridid]]ed, ar [[spiriferid]]ed, ar [[rhynchonellid]]ed, ha an [[Terebratulided|derebratulided]] a zo boutin.
Linenn 81:
[[Annelided]] evel [[Spirorbis]] ha [[Serpulites]] a zo boutin ivez e-barzh an holl rannvroioù. E-touez ar [[blodeg|vlodeged]] e kreskas e niver ha pouez an [[divgrogeneg]]ed. Ar genadoù boutinañ a ''zo Aviculopecten, Posidonomya, Nucula, Carbonicola, Edmondia'', ha ''Modiola''. Ar [[rostrokonc'h]]ed evel Conocardium a zo boutin ivez.
== Liammoù diavaez ==
[http://www.palaeos.com/Paleozoic/Carboniferous/Carboniferous.htm Ar c'harbonifer war Palaeos.org]
Linenn 101:
[[gl:Carbonífero]]
[[he:קרבון]]
[[hr:Karbon (geološko razdoblje)]]
[[hu:Karbon]]
[[id:Karbon (periode)]]
|