Amprevanoniezh : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
TXiKiBoT (kaozeal | degasadennoù)
D Robot ouzhpennet: gl:Entomoloxía
D Robot ouzhpennet: be:Энтамалогія; Kemm dister
Linenn 1:
[[Skeudenn:Small-insect-collection.jpg|thumb|Dastumad amprevaned]]
An '''amprevanoniezh''' a zo ur skourr eus al [[loenoniezh]] a zo e bal studiañ an [[amprevan|amprevaned]]ed.
 
[[Rummad:Istachennoù al loenoniezh]][[Rummad:Amprevanoniezh]]
 
== Istor an amprevanoniezh ==
An '''amprevanoniezh''' a zo ur skourr eus al [[loenoniezh]] a zo e bal studiañ an [[amprevan|amprevaned]].
 
 
==Istor an amprevanoniezh==
 
Kregiñ a ra an amprevanoniezh gant [[Aristoteles]] (-384/-322) hag a zispartias al loened [[gwad]] enno (''Enaimaed'') diouzh ar re all (''Anaimaed''). An amprevaned (''Entomaed'') a oa unan eus ar 4 familh a yae d'ober an Anaimaed hervezañ.
Linenn 16 ⟶ 12:
 
[[Carl von Linné]] (1707-1778) a rummataas an amprevaned e 9 [[urzhad]], diouzh stumm o eskell :
* [[Koleoptered]], eskell diadreñv gwarezet gant an eskell diaraok a ya d'ober ur seurt gouhin kalet (sk. [[Buoc'hig-doue]])
* [[Orthoptered]], eskell eeun (sk. [[Kilhog-raden]])
* [[Hemiptered]], eskell diadreñv kroaziet ha hanter-guzhet (sk. [[Pugnez]])
* [[Lepidoptered]], eskell goloet gant skant (sk. [[Balafenn]])
* [[Nevroptered]], eskell nervennek (sk. [[Debrer-merien]])
* [[Hymenoptered]], eskell liammet div-ha-div (sk. [[Gwenan]])
* [[Diptered]], div askell (sk. [[Kelien]])
* [[Thysanoptered]], eskell gant pempilh (sk. [[Trips]])
* [[Aptered]], diaskell (sk. [[Laou]])
E 1736 ec'h embann [[Réaumur]] (1683-1757) ''Mémoires pour servir à l'histoire des insectes'' hag a vo a bouez bras en amprevanoniezh.
Linenn 35 ⟶ 31:
Pa'z eus bet diskoachet muioc'h-mui a [[spesad|spesadoù]] amprevaned ha ledander an anaoudegezhioù, n'eus ket mui kalz a amprevanoniourien a bled gant dastumadoù amprevaned sec'het, met klask a reont kenlabourat gant kareziñ ar spesadoù en arvar.<br>Koulskoude meur a hini a sav terrariomoù er gêr hag a ra gant an derrariomouriezh evel-se.-->
 
== Hec'h implijoù ==
Meur a implij a vez graet diwar ar c’helenn skiantel-mañ :
 
* [[ekologiezh]]
* [[gounezerezh]] ha [[gwezegouriezh]]
** [[kleñved ar plant]]
** stourm ouzh an amprevaned gwaster (dre louzeier kimiek pe dre ar stourm biologel)
* [[greanterezh]] (produadur al louzeier-amprevaned, gwarez ar boued hag ar prenn)
* medisinerezh
** [[medisinerezh lezennel]] (evit diskoachañ eurioù ar marvoù hag an abeg anezho)
* sevel tiez (stourm ouzh an amprevaned debrer)
** stourm ouzh an amprevaned arvevat ([[arvevadouriezh]]) hag ouzh ar re a zegas kleñvedoù bilim
 
 
Linenn 53 ⟶ 49:
* [[:Rummad:amprevanoniour]]-->
 
== Liammoù diavaez ==
* [http://www.inra.fr/Internet/Produits/HYPPZ/pa.htm Diazez-stlenn HYPPZ an INRA diwar-benn an amprevaned gwaster]
* [http://www.insects.org/] Lec'hienn war buhez an amprevaned (e saozneg)
* [http://www.inra.fr/Internet/Hebergement/OPIE-Insectes/pa.htm Office pour les insectes et leur environnement]
* http://www.abacq.net/insecta/ INSECTA, Istor an amprevaned (e galleg)
 
== Levrlennadur ==
* Michel Lamy : Les insectes et les hommes, emb. Albin Michel Sciences, 1997
 
[[Rummad:Istachennoù al loenoniezh]][[Rummad:Amprevanoniezh]]
[[Rummad:Amprevanoniezh]]
 
[[az:Entomologiya]]
[[be:Энтамалогія]]
[[bg:Ентомология]]
[[bn:কীটবিজ্ঞান]]