Skritur taiek : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot ouzhpennet: ms:Abjad Thai
D Robot kemmet: en:Thai script; Kemm dister
Linenn 1:
[[ImageSkeudenn:Thai.gif|thumb|Melladoù kentañ disklêriadur hollvedel gwirioù mab-den e taieg]]
 
N'eo ket ar '''skritur taiek''' (ตัวอักษรไทยตัวอักษรไทย) ul [[lizherenneg]] met un [[abugida]] evel an holl doareoù-skrivañ diorroet war padrom an [[devanagari]]. Implijet e vez evit skrivañ an [[taieg]] (ภาษาไทยภาษาไทย) dreist-holl.
 
Savet e oa ar skritur taiek war diorroadur ar skritur [[hen-khmerek|skritur hen-khmerek]] (อักขระเขมร) tro-dro 1283 gant ar Roue Ramkhamhaeng ar Meur (พ่อขุนรามคำแหงมหาราช) hervez an hengoun.
 
Er skritur ez eus 44 [[kensonenn]]el (พยัญชนะพยัญชนะ) ha 28 lizherenn [[vogalenn]]el(รูปสระรูปสระ) ha 4 sin ispisial evit an [[Tonenn (yezhoniezh)|tonennoù]](วรรณยุกต์วรรณยุกต์).
 
Ne ra ar skritur taiek diforc'h ebet etre lizherennoù bras (''lizherennoù pennañ'') ha lizherennoù bihan. Ouzhpenn-se e vez skrivet peurliseañ hep troc'h ebet etre ar gerioù, met n'eo ket diazetoc'h da lenn ha da gompren abalamour da se rak [[silabenn|unsilabennek]] eo kazi an holl gerioù e [[taieg]]. An troc'h a dalvez da diskwel emañ achu ur frazenn.
 
Bez' ez eus ivez sifroù taiek (ตัวเลขไทยตัวเลขไทย), met aliesoc'h-aliesañ e vez implijet ar re arabek (ตัวเลขอารบิกตัวเลขอารบิก)
 
 
Linenn 15:
 
=== Ar c'hensonennoù ===
Bez ez eus 44 c'hensonenn en holl oc'h ober dave da 21 sonenn disheñvel abalamour ma'z eus lizherennoù evit gerioù o tont eus ar [[sañskriteg]] hag ar [[paleg]] (''pali'') a vez distaget heñvel ouzh lizherennoù all e taieg. Talvoudus int ivez ober an diforc'h etre gerioù [[kenson]].
 
Isrannet e vez ar c'hensonennoù e tri rumm hervez [[Tonenn (yezhoniezh)|tonenn]] ar silabenn: '''izel''' (L), '''etre''' (M) hag '''uhel''' (H)high.
 
Evit sikour an dud o teskiñ skrivañ e vez roet un anv ispisal da bep lizherenn, da skwer al lizherenn ข a vez graet outi ''kho khai'' (ข ไข่ไข่), rak ''kho'' a zo ar sonenn a vez skrivet ganti ha ''khai'' (ไข่ไข่) a zo anezhañ ur ger boutin ("vi") a grog gant an hevelep son.
 
Div gensonenn (kho khuat and kho khon)ne vez ket implijet ken, marteze a-walc'h peogwir pa voe savet ar mekanik-biskrivañ taiek kentañ gant Edwin Hunter McFarland e 1892 ne oa plas ebet evit an holl lizherennoù ha nueze e oa bet kuitaet div anezhi.
Linenn 32:
<tr><th>&nbsp;</th><th>&nbsp;</th>
<th>Initial</th><th>Final</th><th>Initial</th><th>Final</th><th>Class</th></tr>
<tr><td>&#x0E01;</td><td>''ko kai'' (yar)</td>
<td>k</td><td>k</td><td>|k</td><td>k</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E02;</td><td>''kho khai'' (vi)</td>
<td>kh</td><td>k</td><td>k&#688;</td><td>k</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E03;</td><td>''kho khuat'' (boutailh) [obsolete]</td>
<td>kh</td><td>k</td><td>k&#688;</td><td>k</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E04;</td><td>''kho khwai'' (bual-dour)</td>
<td>kh</td><td>k</td><td>k&#688;</td><td>k</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E05;</td><td>''kho khon'' (den) [disuz]</td>
<td>kh</td><td>k</td><td>k&#688;</td><td>k</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E06;</td><td>''kho ra-khang'' (kloc'h)</td>
<td>kh</td><td>k</td><td>k&#688;</td><td>k</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E07;</td><td>''ngo ngu'' (naer)</td>
<td>ng</td><td>ng</td><td>&#331;ŋ</td><td>&#331;ŋ</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E08;</td><td>''cho chan'' (pladenn)</td>
<td>ch</td><td>t</td><td>tɕ</td><td>t</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E09;</td><td>''cho ching'' (simbalenn)</td>
<td>ch</td><td>-</td><td>tɕʰ</td><td>-</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E0A;</td><td>''cho chang'' (olifant)</td>
<td>ch</td><td>t</td><td>tɕʰ</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E0B;</td><td>''so so'' (chadenn)</td>
<td>s</td><td>t</td><td>s</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E0C;</td><td>''cho choe'' (bodenn)</td>
<td>ch</td><td>-</td><td>tɕʰ</td><td>-</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E0D;</td><td>''yo ying'' (maouez)</td>
<td>y</td><td>n</td><td>j</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E0E;</td><td>''do cha-da'' (kabell)</td>
<td>d</td><td>t</td><td>d</td><td>t</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E0F;</td><td>''to pa-tak'' (broud)</td>
<td>t</td><td>t</td><td>t</td><td>t</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E10;</td><td>''tho san-than'' (diazez)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E11;</td><td>''tho nangmon-tho'' (dañserdañser/ez)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E12;</td><td>''tho phu-thao'' (den kozh)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E13;</td><td>''no nen'' (manac'h nevez)</td>
<td>n</td><td>n</td><td>n</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E14;</td><td>''do dek'' (bugel)</td>
<td>d</td><td>t</td><td>d</td><td>t</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E15;</td><td>''to tao'' (baot)</td>
<td>t</td><td>t</td><td>t</td><td>t</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E16;</td><td>''tho thung'' (sac'h)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E17;</td><td>''tho thahan'' (soudard)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E18;</td><td>''tho thong'' (banniel)</td>
<td>th</td><td>t</td><td>t&#688;</td><td>t</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E19;</td><td>''no nu'' (logodenn)</td>
<td>n</td><td>n</td><td>n</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E1A;</td><td>''bo baimai'' (follenn)</td>
<td>b</td><td>p</td><td>b</td><td>p</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E1B;</td><td>''po plaa'' (pesk)</td>
<td>p</td><td>p</td><td>p</td><td>p</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E1C;</td><td>''pho phueng'' (gwenanenn)</td>
<td>ph</td><td>-</td><td>p&#688;</td><td>-</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E1D;</td><td>''fo fa'' (goloenn)</td>
<td>f</td><td>-</td><td>f</td><td>-</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E1E;</td><td>''pho phan'' (pladenn)</td>
<td>ph</td><td>p</td><td>p&#688;</td><td>p</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E1F;</td><td>''fo fan'' (dent)</td>
<td>f</td><td>p</td><td>f</td><td>p</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E20;</td><td>''pho sam-phao'' (bag dre lien)</td>
<td>ph</td><td>p</td><td>p&#688;</td><td>p</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E21;</td><td>''mo ma'' (marc'h)</td>
<td>m</td><td>m</td><td>m</td><td>m</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E22;</td><td>''yo yak'' (roñflroñfl)</td>
<td>y</td><td>y</td><td>j</td><td>j</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E23;</td><td>''ro ruea'' (bag)</td>
<td>r</td><td>n</td><td>r</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E24;</td><td>''ro rue (berr)'' *</td>
<td>rue</td><td>-</td><td>rɯ</td><td>-<td>-</td></tr>
<tr><td>&#x0E24;&#x0E45;ฤๅ</td><td>''ro rue (hir)'' *</td>
<td>rue</td><td>-</td><td>rɯ&#720;rɯː</td><td>-</td><td>-</td></tr>
<tr><td>&#x0E25;</td><td>''lo ling'' (marmouz)</td>
<td>l</td><td>n</td><td>l</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E26;</td><td>''lo lue (berr)'' *</td>
<td>lue</td><td>-</td><td>lɯ</td><td>-</td><td>-</td></tr>
<tr><td>&#x0E26;&#x0E45;ฦๅ</td><td>''lo lue (hir)'' *</td>
<td>lue</td><td>-</td><td>lɯ&#720;lɯː</td><td>-</td><td>-</td></tr>
<tr><td>&#x0E27;</td><td>''wo waen'' (gwalenn)</td>
<td>w</td><td>w</td><td>w</td><td>w</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#x0E28;</td><td>''so sala'' (tinell)</td>
<td>s</td><td>t</td><td>s</td><td>t</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E29;</td><td>''so rue-si'' (lean)</td>
<td>s</td><td>t</td><td>s</td><td>t</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E2A;</td><td>''so suea'' (tigr)</td>
<td>s</td><td>t</td><td>s</td><td>t</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E2B;</td><td>''ho hip'' (kef)</td>
<td>h</td><td>-</td><td>h</td><td>-</td><td>H</td></tr>
<tr><td>&#x0E2C;</td><td>''lo chu-la'' (sarpant-nij)</td>
<td>l</td><td>n</td><td>l</td><td>n</td><td>L</td></tr>
<tr><td>&#3629;</td><td>''o ang'' (besel)</td>
<td>**</td><td>-</td><td>&#660;ʔ</td><td>-</td><td>M</td></tr>
<tr><td>&#x0E2E;</td><td>''ho nok-huk'' (kaouenn)</td>
<td>h</td><td>-</td><td>h</td><td>-</td><td>L</td></tr>
</table>
 
&#x002A;* Lizherennoù kevrennek (kensonenn+vogalenn) e rumm ebet.
 
 
Linenn 147:
</tr>
<tr>
<td>&ndash;</td>
<td>''a''</td>
<td>a</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash; &ndash;</td>
<td>''o''</td>
<td>o</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E23;&#x0E23;&ndash;–รร–</td>
<td>''ro han *''</td>
<td>&#593;ɑ</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E27;&ndash;–ว–</td>
<td>''wo waen *''</td>
<td>ua</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E2D;–อ</td>
<td>''sara o *''</td>
<td>&#596;&#720;ɔː</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E30;–ะ</td>
<td>''sara a''</td>
<td>IPA|a&#660;</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E31;–ั &ndash;</td>
<td>''mai han-akat''</td>
<td>IPA|&#593;ɑ</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E31;&#x0E27;–ัว</td>
<td>''sara ua''</td>
<td>ua</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E31;&#x0E27;&#x0E30;–ัวะ</td>
<td>''sara ua''</td>
<td>ua&#660;uaʔ</td>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E32;–า</td>
<td>''sara a''</td>
<td>a&#720;</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E33;–ำ</td>
<td>''sara am''</td>
<td>&#593;mɑm</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E34;–ิ</td>
<td>''sara i''</td>
<td>i</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E35;–ี</td>
<td>''sara i''</td>
<td>i&#720;</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E36;–ึ</td>
<td>''sara ue''</td>
<td>ɯ</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E37;–ื</td>
<td>''sara ue''</td>
<td>ɯ&#720;ɯː</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E38;–ุ</td>
<td>''sara u''</td>
<td>u</td>
</tr>
<tr>
<td>&ndash;&#x0E39;–ู</td>
<td>''sara u''</td>
<td>u&#720;</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;เ–</td>
<td>''sara e''</td>
<td>e&#720;</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#3655;เ–็ &ndash;</td>
<td>''sara e''</td>
<td>e</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E30;เ–ะ</td>
<td>''sara e''</td>
<td>e&#660;</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E2D;เ–อ</td>
<td>''sara oe''</td>
<td>ɤ&#720;ɤː</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E2D;&#x0E30;เ–อะ</td>
<td>''sara oe''</td>
<td>ɤ&#660;ɤʔ</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E34;เ–ิ &ndash;</td>
<td>''sara oe''</td>
<td>ɤ</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E32;เ–า</td>
<td>''sara ao''</td>
<td>aw</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E32;&#x0E30;เ–าะ</td>
<td>''sara o''</td>
<td>&#596;&#660;ɔʔ</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E35;&#x0E22;เ–ีย</td>
<td>''sara ia''</td>
<td>ia</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E35;&#x0E22;&#x0E30;เ–ียะ</td>
<td>''sara ia''</td>
<td>ia&#660;iaʔ</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E35;&#x0E22;&#x0E27;เ–ียว</td>
<td>''sara iao''</td>
<td>io</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E40;&ndash;&#x0E37;&#x0E2D;เ–ือ</td>
<td>''sara uea''</td>
<td>ɯ&#720;aɯːa</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E41;&ndash;แ–</td>
<td>''sara ae''</td>
<td>ɛ&#720;ɛː</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E41;&ndash;&#x0E30;แ–ะ</td>
<td>''sara ae''</td>
<td>ɛ&#660;ɛʔ</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E42;&ndash;โ–</td>
<td>''sara o''</td>
<td>o&#720;</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E42;&ndash;&#x0E30;โ–ะ</td>
<td>''sara o''</td>
<td>o&#660;</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E43;&ndash;ใ–</td>
<td>''sara ai mai muan''</td>
<td>&#593;jɑj</td>
</tr>
<tr>
<td>&#x0E44;&ndash;ไ–</td>
<td>''sara ai mai malai''</td>
<td>&#593;jɑj</td>
</tr>
</table>
 
 
=== Skrapòu ===
Amañ e vez diswelet pep skrap staget ouzh ar gensonenn ''kor kai''.
 
<table {{prettytable100}}>
<tr><th>Symbol</th><th>Name</th><th>Meaning</th></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#x0E48;ก่</td><td>''mai ek''</td><td>tone mark</td></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#x0E49;ก้</td><td>''mai tho''</td><td>tone mark</td></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#x0E4A;ก๊</td><td>''mai tri''</td><td>tone mark</td></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#x0E4B;ก๋</td><td>''mai jattawa''</td><td>tone mark</td></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#x0E47;ก็</td><td>''mai taikhu''</td><td>shortens vowel</td></tr>
<tr><td>&#x0E01;&#3660;ก์</td><td>''mai thantakhat''</td><td>indicates silent letter</td></tr>
</table>
 
== Sinoù all ==
 
<table {{prettytable100}}>
<tr><th>Symbol</th><th>Anv</th><th>Tavoud</th></tr>
<tr><td>&#3631;</td><td>''paiyaan noi''</td><td>Diverradur</td></tr>
<tr><td>&#3631;&#3621;&#3631;ฯลฯ</td><td>''paiyaan yai''</td><td>hag all</td></tr>
<tr><td>&#3654;</td><td>''mai yamok''</td><td>Adlavaradur</td></tr>
 
</table>
Linenn 362:
 
[[de:Thailändische Schrift]]
[[en:Thai alphabetscript]]
[[es:Alfabeto tailandés]]
[[fi:Thai-aakkoset]]