Hunvre Macsen : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 7:
==An danevell==
Div rann zo en danevell:
*en hini gentañ emañ istor hunvre Macsen, hag ar pezh dremenas goude,
*en eil rann ha n'eo ket ken plijus e-keñver lennegezh, ez eus meur a dra diwar-benn Macsen, e wreg
Elen, hag ar Vrezhoned , mesk ha mesk.
 
Kregiñ a ra an danevell gant Macsen Wledig, impalaer e Roma, o vont da chaseal gant ''daou roue ha tregont a rouaned kurunennet'', tud dindanañ, d'un draonienn nepell diouzh kêr. Met c'hoant da chaseal n'en deusket
<!--
*hanes breuddwyd Macsen a'r hyn a deilliodd ohono
*ac yn yr ail ran, sy'n llai boddhaol o safbwynt llenyddol, ceir sawl traddodiad am Facsen, Elen, a'r [[Brythoniaid]], wedi'u plethu ynghyd.
 
Egyr y chwedl gyda Macsen Wledig, [[Ymerawdwr Rhufain]], yn mynd i hela mewn dyffryn ger [[Rhufain]] er mwyn diddanu "deuddeg brenin ar ugain o frenhinoedd coronog" sy'n ddeiliaid iddo. Ond does ganddo ddim llawer o awydd i hela, ac mae'n ymneilltuo i lecyn tawel i orffwys am ganol dydd. Gesyd ei osgordd eu tariannau drosto i'w cysgodi ac mae'n syrthio i gysgu. Yn ei freuddwyd mae'n cael gweledigaeth ryfedd. Mae'n teithio dros yr [[Alpau]], trwy [[Gâl]] a thros y [[Môr Udd]] i [[Ynys Brydain]]. Yna mae'n cerdded i ogledd-orllewin yr ynys a gweld caer ysblennydd wrth aber gyda mynyddoedd gwyllt a choed y tu ôl iddi ac ynys ffrwythlon gyferbyn. Eiff i mewn i neuadd y gaer a gweld gweision yn chwarae [[gwyddbwyll]] a'r forwyn decaf erioed yn eistedd ar orsedd orwych. Mae hi'n codi ac yn dod ato ac mae'n rhoi ei freichiau am ei gwddw. Wrth iddo eistedd gyda hi ar yr orsedd ac ymserchu ynddi, mae twrw'r tariannau'n ymysgwyd yn y gwynt yn ei ddeffro ac mae'r weledigaeth yn diflannu.
 
Ni all yr ymerawdwr fyw heb gael gwybod pwy oedd y forwyn a lle y trigai. Mae'n anfon negeseuwyr allan i bedair ban byd ond dychwelant heb newydd amdani. Caent eu hanfon yr ail dro. Croesant yr Alpau eto a dilyn cyfarwyddyd Macsen i gyrraedd y gaer a gofyn i'r forwyn briodi Macsen. Mae'r forwyn yn gwrthod oni bai'r ymerawdwr ei hun yn dod i'w cheisio. A dyna a wna Macsen a'i wŷr. Glaniant ym Mhrydain a goresgyn yr ynys gan yrru [[Beli fab Manogan]] a'i wŷr ar ffo. [[Elen Luyddog|Elen]] yw'r ferch ac mae hi'n byw gyda'i thad [[Eudaf]] a'i frodyr [[Cynan Meiriadog|Cynan]] ac Adeon yng [[Segontiwm|Nghaer Seint]] yn [[Arfon]]. Y noson gyntaf honno mae Macsen ac Elen yn cysgu a'i gilydd.
Linenn 26 ⟶ 29:
 
Mae'r breuddwyd yn fotif llenyddol poblogaid a geir mewn sawl diwylliant, ond roedd yn arbennig o boblogaidd gan y Celtiaid. Yng Nghymru ceir ''[[Breuddwyd Rhonabwy]]'' er enghraifft ac yn Iwerddon ceir dosbarth arbennig o chwedlau a elwir yn ''aisling'', e.e. ''[[Aislinge Oenguso]]'' ('Breuddwyd Angus').
 
==Llyfryddiaeth==
===Testun===
 
Ceir testunau diplomatig yn yr orgraff wreiddiol yn nwy gyfrol J. Gwenogvryn Evans,
*''The Text of the Mabinogion... from the Red Book of Hergest'' (Rhydychen, 1887)
*''The White Book Mabinogion'' (Pwllheli, 1907; argraffiad newydd gol. gan R. M. Jones, ''Llyfr Gwyn Rhydderch'', Gwasg Prifysgol Cymru, 1973)
 
-->
Linenn 38 ⟶ 34:
===Lennadurezh===
*[[Ifor Williams]] (gol.), ''Breuddwyd Maxen'' (Bangor, 1920)
*Ar skrid orin en doare-skrivaén orine daou zastumad J. Gwenogvryn Evans:
*''The Text of the Mabinogion... from the Red Book of Hergest'' (Rhydychen, 1887)
*''The White Book Mabinogion'' (Pwllheli, 1907; argraffiadadembannet newydd gol.gant gan R. M. Jones, ''Llyfr Gwyn Rhydderch'', Gwasg Prifysgol Cymru, 1973)
 
===Diwar-benn ar skrid===
*Rhiannon a Dafydd Ifans, ''Y Mabinogion'' (1980). E kembraeg a vremañ
*[[Rachel Bromwich]], 'Dwy Chwedl a Thair Rhamant', en ''Y Traddodiad Rhyddiaith yn yr Oesau Canol'', gol. Geraint Bowen ([[Gwasg Gomer]], 1974)