C'hoarezed Brontë : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{Raktres Lise Diwan}}
[[Image:Brontë.jpg|thumb|right|280px|''Anne, Emily ha Charlotte Brontë'', livet gant o breur [[Branwell Brontë]] (war-dro 1834).]]
 
Linenn 7 ⟶ 8:
Merc'hed e oant da b-[[Patrick Brontë]] (anavet ivez evel ''Brunty'' pe ''Prunty''), ganet e [[Kontelezh Down]], en [[Iwerzhon]], beleg anglikan.
 
Dont a rejont da chom da brespital [[Haworth]], e [[Yorkshire]] e 1820. Pa varvas o mamm e chomas o zad gant c'hwec'h bugel bihanik. Dont a reas e [[c'hoar-gaer]], Elizabeth Branwell, d'e skoazellañ. Ur vaouez reut ha rust e oa. Reiñ a rae un deskadurezh hep teneridigezh na flouradenn ebet d'ar vugale Brontë. Reiñ a rae dezho ur c'hensentidigezh rust eus ar vuhez. Adal ar mintin e oa ret dezho debriñ ur merenn vihan sinac'h. Ar vugale war lec'h bezañ debet e oa ret dezho lavarout o pedenn. War-lec'h evit ar merc'hed e oa ret dezho ober menaj ha pa veze ar menaj echuet, e chome ar gwirierezh, gwiaderezh pe broderezh a-raok pedenn an noz ha lenadenn ar bibl. Pebezh devezhioù evit ar c'hoarezed Brontë. An draoù-se a veze graet ganto bemdez. Evit ar mec'hed Brontë e oa tristik, hivoudus ha hep disheñvelder an devezhioù. Evit mont kuit eus ar bed-se, ar vugale Brontë a grou neuze ur bed all a-drugarezh d'o awen. Ur wech evit deiz ha bloaz Branwell (ar paotr nemetañ ar familh) e prof Patick dezhañ daouzek soudard e koad. Ar c'hoarezed hag o vreur a kav faltazi diwar ar soudard-se. Setu ma Anne, Charlotte, Branwell, hag Emily a grog da grouiñ ur bed faltaziek. Lakaet a reont e pleustr e-barzh danevelloù, barzhonegoù, pennadoù kazetennerezh, pezhioù c'hoari... Goude e 1831, goude kimiad Charlotte evit he studiadennoù, e krou Emily hag Anne bro Gondal ur vro faltaziek sturiet gant Augusta Geraldine Almeda ur vaouez grouet ganti. A-drugarez da bro Gondal he deus kavet Emily he awen evit he barzhonegoù.
Dont a rejont da chom da brespital [[Haworth]], e [[Yorkshire]] e 1820. Pa varvas o mamm e chomas o zad gant c'hwec'h bugel bihanik. Dont a reas e [[c'hoar-gaer]], Elizabeth Branwell, d'e skoazellañ.
 
Evit ar pastor Brontë eo ar skol-lojañ, un deskadurezh reizh, hag ar Reverant Wilson en deus krouet unan e Cowan Bridge. Degemeret a ra merc'hed ar pastor paour. Diviset eo : Maria hag Elizabeth a zaio da studiañ du-hont, Charlotte hag Emily a zeuio war o lerc'h. Anne, re yaouank c'hoazh, a chomo ar gêr gant he breur Branwell.
E-barzh Jane Eyre a zisplego Charlotte Brontë ar skol-lojañ-se. Un hollved kañvaouus, skornus ha na deus disheñvelder ebet eget ur toull-bac'h gant dorioù serret, kaelioù serret, kensentidigezh rust kenañ, kriz memes...
E Cowan Bridge, ar predoù zo treut : Un tamm bara kalet, ur werenn laezh hag echu. Ar vugale o deus naon, poanioù stomog a zihun anezho e-kreiz an noz. Ar Reverant Wilson a lavar ez eo doue, en e vadelezg en deus c'hoant e vefe evel-se peogwir " Doue a c'houlenn start oberzhioù ha dioueroù evit saludiñ an ene. Neuze en ur kendelc'hiñ evel-se e tap Maria hag Elizabeth an torzhellegezh. Tezhiennoù bras a oa ganti, ha pasadennoù a droc'h o bruched. Ar Reverant Wilson ne ra ket van. Adal ar mintin eo ret dezhi en em walc'hiñ gant dour yen kenañ evel ar re all, ha herzel, met ar boan a gendalc'h. Mont a reont da vervel. O dad a zeu neuze da gerc'hat anezhi. Ur pennadig amzer war-lerc'h e varv Maria, d'he heul gant Elizabeth. Maria oa pempzek bloaz ha Elizabeth trizek.
Emily ha Charlotte, int c'hoaz e Cowan Bridge o deus " terzhienn gorrek". Dizeriañ a reont tamm ha tamm. O dad hag en deus komprenet petra c'hoarveze ganti a denn anezhi eus ar skol-lojañ-se. Eñvorioù Cowan Bridge a chomo e-barzh pennoù Emily ha Charlotte da viken. Un eñvorioù eus poan, aon hag anken a chomo e pennoù Emily ha Charlotte.
Ar pezh a gonto Charlotte e-barzh he levr " Jane Eyre".
 
Charlotte he deus pempzek bloaz. Lakaet eo anezhi er skol-lojañ evit ar merc'hed e Roe Head.
 
En 1824 e voe kaset ar peder merc'h henañ da skol al leanezed da g-Cowan Bridge. Bloaz goude e klañvas , Maria hag Elizabeth, an div henañ, e teujont d'ar gêr hag e varvjont. Distreiñ a reas Charlotte hag Emily da Haworth.