Kanoe-kaiak : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 7:
==Istor==
[[Skeudenn:Inuit man by Curtis - Noatak AK.jpg|300px|right|inuit war ur c'hayak hengounel]]
Ar c'hanoe a teu eus indianed amerika, an erluskerezh hag an hentad a zo graet war e dro gant ar pagailh simpl. Ar c'hayak a zeu eus an inuited, hag a rae o vigi gant ur struktur koat kelc'hiet gant kroc'hen reunig. Da c'houde e vez kavet implijoù nevez gant ar pagailh gant pobloù all evel ar pirogoù e Afrika, ar ski surf e Polynesia. Implioù disheñvel o deus, treuzdougen festoù hengounel, begi saveteiñ war lestroù brasoc'h, pourmennadennoù pe sportoù.
Abaoe fin an XX vet kantved eo diorroet kalz ar pleustradegoù-se, gant implij danvezioù ha teknikoù nevez, war al lestroù met ivez war ar pagailhoù hag reizhoù ar surentez. Al lestroù o deus kemerret perzhioù ar pleustroù nevez ( freestyle, sterioù uhel ), pe evit kaout un arvesterezh brasoc'h ( da skouer bigi a skarzh an dour o-unan. Bremañ, stumm ar c'hanoeoù hag ar c'hayakoù a depant muioc'h eus o pleustradeg eget eus o orin : aes tre eo da meskañ ur c'hayak hag ur c'hanoe evit ar slalom kement seblant int.▼
▲Abaoe fin an XX vet kantved eo diorroet kalz ar pleustradegoù-se, gant implij danvezioù ha teknikoù nevez, da skouer ar c'hevlar pe ar c'harbon war al lestroù met ivez war ar pagailhoù hag reizhoù ar surentez. blamm da se, deuet eo ar c'hanoe-kayak da vezhan ur sport, ha kenstrivadegoù a zo neuze deuet war well. Al lestroù o deus kemerret perzhioù ar pleustroù nevez ( freestyle, sterioù uhel ), pe evit kaout un arvesterezh brasoc'h ( da skouer bigi a skarzh an dour o-unan). Bremañ, stumm ar c'hanoeoù hag ar c'hayakoù a depant muioc'h eus o pleustradeg eget eus o orin : aes tre eo da meskañ ur c'hayak hag ur c'hanoe evit ar slalom kement seblant int.
A fed poblel, ar c'hanoe-kayak en deus graet ul lamm bras e fin ar bloavezhioù 70.
Er vloavezhioù-se ez eo bet diorroet ar sport-se d'an holl, tu oa neuze emprestin bigi, mont d'ober un dro kayak hep kelener, e pep korn ar vro. En tarn, ur bern embregerezhiou emprestin bigi a zo bet digoret en un neubeut bloavezhioù, deuet e oa da vezhan er c'hiz mont d'ober un dro kayak.
An eil lamm bras a zo bet gant sonj ober bigi e polietilen, rak e c'helle neuze an holl prenan bigi, graet e oa dreist-holl ar vigi se evit mont da c'hoari war an aodou, kaletoc'h, tost diposupl da derrin, ha gwerzet e veze seurt bigi er stalioù vras.
Ar c'henstrivadeg kentan en dour plaen a zo bet e Bro-Saoz e 1865, bro c'hall e 1869, Amerika an norzh e 1871 hag all.
Krouet eo bet ar federasion etrevroadel e 1924, hag an hini se a aozho ar c'hampionajou Europa gentan e 1933, ar re bedel e 1938.
Gwelet e vo ar c'hayak evit ar wech gentan er c'hoariou olimpek e 1936.
En dour red, ar c'henstrivadeg slalom gentan a vo gwelet e Alamagn e 1939, hag koup ar bed a vo aozet e 1945. Er C'hoarioù Olimpek e vo gwelet ar slalom vit ar wech gentan e 1972.
Ar c'hampionajoù bedel diskenadeg-ster gentan a vo e 1959 war ar ster Vezere, e Bro-C'hall.
Ar c'hanoe-kayak er C'hoarioù Olimpek:
E 1924 e oa ur sport diskouezadeg.
E 1936 ez eo lakaet ar redadeg dre linen(dour plaen).
Ar slalom a zo bet ur sport Olimpek e 1972, kaset kuit e pad 20 vloaz hag adlakaet e 1992.
==En dour sioul==
Linenn 44 ⟶ 59:
**Ar c'hayak freestyle ( ober figurennoù war gwagennoù ar ster pe ar mor ).
**Ar rafting ( Diskenn herruzioù gant bigi plastek dre skipailh ).
**An uhel-ster ( diskennidigezh taranoù, herruzioù diaes tre da tremen, hag a goulenn ul live teknikel uhel tre, ret eo mestronian penn da benn e vag. Mirret eo d'ar c'hayakerienn krenvan. An diskibl danjerusan ez eo.).
*En dour sioul :
Linenn 57 ⟶ 72:
==Kayak war ar mor==
An dikibliezh-se a zo un araez da welladenniñ ar c'hostoù,
==Ar gourdonadennoù==
Linenn 63 ⟶ 78:
Ar gourdonadennoù a zo mirret dreist holl gant aozadur etrebroadel ar c'hanoe (FIC). Ar c'hanoe-kayak a zo degemeret evel ur sport abaoe 1936 a drugarez d'ar redadeg fonnus ( war 200m, 500m hag 1000metrad war un trepas). Ar slalom a zo nemet abaoe 1972 ( paouezet eo bet goude ar bloavezh-se betek c'hoarioù olimpek Barselona e 1992). An diskibliezhioù nann olimpek a zo an diskennidigezh-ster, ar freestyle, ar c'hayak polo hag an diskibliezhioù-se a zo graet war o-dro gant an FIC.
*Redadeg fonnus : war an dour sioul, pep gourdoner a zo staliet en un trepas eeun betek an degouezh. An hirderioù a zo eus 200, 500 ha 1000m evit ar baotred er sprint, met mont a ra betek 5 km hag ar maratonioù evit an hirbadus. Met ar c'hayakoù a c'hall bezañ gant meur a blasoù(1;2 pe 4 den).
[[Skeudenn:Tony Estanguet.jpg|250px|right|tony estanguet; div wech kampion olimpek e kanoe]]
**Slalom : war an dour-red, ar gourdonerien o deus da dreuziñ un hirder eus tro dro 300 metrad ha tremen e-barzh dorioù ( etre 18 ha 25 ). Bez ez eus dorioù a liesseurt : ar re gwer hag a vez tremenet gant hent ar redenn, hag ar re ruz a- enep ar redenn. Bez ez eus liesseurt a lestr evit ar slalom : ar c'hayak ur plas, ar c'hanoe ur plas, hag ar c'hanoe divblas. Ar bigi a zo graet e kevlar, e karbon pe gant an daou ( kevlarkarbon ), abaoe un nebeud bloavezhioù eo dibaouez stummoù nevez evit aesaat ar ruzañ. Evit ar poent ez eo ar c'houlz d'ar bigi berr ( nebeutoc'h eget 4 metrad ).
**Freestyle : war an dour red , ar freestyle a vez pleustret war spotoù ( gwagennoù pe rolloù krouet gant ar redenn), komzet e vez neuze eus ar park’n’play, hag ar pleustrer a implij fiñv an dour evit ober figurennoù. Pleustrerien an diskibliezh-se en em vodont alies dindan anvioù team e lec'h ma aozont asambles ur bern festivalioù a arvestoù dourel.
Ar freestylerion na haketalont ket da dedreuziñ meur ac'hilometr a-benn kavout spotoù direbech, ar re pouezusañ e Bro-C'hall a zo
**Wave-ski : War un draezhenn leun a gwagennoù anvet "spot", ar wave-ski a zo e pal ober figurennoù, evel ar freestyle. An dikibliezh a zo ur meskaj etre ar surf hag ar c'hayak dre ma na vez ket a wave-ski kanoe. Ar c'hayakour a zo azezet war ur blankenn gant e dreid staget er stank treid hag e ziv c'harr gant ur senklenn.
**Moraton : Ober un hentad war ar mor, ar meraton a zo ur redadeg hirbadus e kayak-war-vor, ski-surf, pe pirog. Mont a ra an hirderioù eus 7Km evit ar yaouerienn betek 21Km evit an henaouerienn.
Pleustret e vez gant bigi hir-kenan(war-dro 6 metrad 50), hag ar pal a zo echuin gant ar redadeg ar vuhanan posupl en ur implij an houl(gwagennoù na dorront ket, hag a zo kreizh ar mor)
**Mararton : Ar maraton a zo ur redadeg hibadus war ur plan dour pe ster gant ar bosuplded d'ober daou pe tri portezal, war dro 32Km e ra ar redadeg. An amprouennoù a bad div pe deir eurvezh pe muioc'h.
**Aerouant-bag : An aerouant-bag a zo graet gant ur skipailh 20 bennak dud, krouet eo bet e China 2000 bloaz zo.
**Pirog : Dont a reont eus anezoù su meurbor habask, gallout a ra degemer betek 8 pagailher.
| |||